Theo số liệu của Bộ Năng lượng Mỹ, xuất khẩu than đá của nước này đã vượt 107 triệu tấn, trị giá gần 16 tỷ USD trong năm 2011, mức cao nhất kể từ năm 1991 và cao hơn gấp đôi khối lượng xuất khẩu từ năm 2006.
Phần lớn mức tăng này nhờ nhu cầu mạnh ở các thị trường "khát năng lượng" châu Á đang phát triển nhanh và châu Âu.
Phân tích số liệu trên, hãng tin AP cho biết xuất khẩu than đá sang Hàn Quốc tăng 81%, lên hơn 10 triệu tấn, sang Ấn Độ tăng 65%, lên 4,5 triệu tấn, trong khi Nhật Bản chứng kiến mức tăng 119%, lên gần 7 triệu tấn do nước này tìm kiếm các nguồn năng lượng thay thế điện hạt nhân sau thảm họa hạt nhân Fukushima hồi tháng Ba năm ngoái.
Ngoài ra, xuất khẩu sang Brazil, Trung Quốc và một số nước châu Âu tìm kiếm than chất lượng cao để sản xuất thép cũng tăng.
Tuy nhiên, ngành than đá Mỹ đang đối mặt với viễn cảnh khó khăn ở ngay trên thị trường nội địa, nơi sự cạnh tranh từ khí tự nhiên giá rẻ và những quy định mới tốn kém đối với các nhà máy điện đang phá hoại sự thống trị của loại nhiên liệu này.
Tỷ trọng than đá trong nguồn cung cấp điện ở Mỹ đã giảm hơn 20% trong vài năm qua, buộc các công ty phải tìm các khách hàng mới nếu không sẽ có nguy cơ phải cắt giảm sản lượng của các mỏ đã sản xuất gần 1,1 tỷ tấn năm 2011.
Theo dự báo của Chính phủ Mỹ công bố ngày 10/4, nhu cầu của ngành điện có thể giảm thêm 10% trong năm 2012.
Việc này có thể đẩy tổng mức tiêu thụ than đá của Mỹ xuống dưới 1 tỷ tấn một năm trong lần thứ hai kể từ năm 1995.
Các nhà máy sử dụng gần như toàn bộ số than đá được tiêu thụ ở Mỹ để sản xuất điện.
Bộ Năng lượng Mỹ dự báo xuất khẩu than đá sẽ giảm nhẹ trong vòng hai năm tới, sau đó sẽ tăng chậm, lên khoảng 130 triệu tấn/năm vào năm 2030, trong khi các công ty lại đưa ra những viễn cảnh lạc quan hơn nhiều, theo đó, xuất khẩu tiếp tục tăng nhanh với điều kiện các công ty cần phải có các cảng mới hay mở rộng ở vùng bờ biển phía Tây và Vịnh Mexico.
Ngoài sự cạnh tranh trong nước, ngành than đá cũng đang đứng trước những thách thức khác đến từ các nước sản xuất than đá khác như Australia.
Trong hai năm qua, lũ lụt và những vấn đề khác đã kìm hãm xuất khẩu than đá của Australia và tạo ra cơ hội cho các công ty Mỹ song đây đã là chuyện của quá khứ.
Các nhà phân tích nói rằng không chắc chắn về khoảng trống còn lại cho các nhà cạnh tranh Mỹ sẽ còn bao nhiêu./.