Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo (giữa), Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer (trái) và Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland tại cuộc họp báo sau vòng bảy tái đàm phán NAFTA ở Mexico City ngày 5/3. (Nguồn: THX/TTXVN)Bộ Kinh tế Mexico ngày 5/4 cho biết các bộ trưởng phụ trách tái đàm phán Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA - gồm Mexico, Mỹ và Canada) sẽ nhóm họp vào ngày 6/4 tại Washington (Mỹ), thay cho vòng đàm phán thứ tám về nâng cấp hiệp định này theo dự kiến trước đó diễn ra từ 8-16/4, nhằm hướng tới một thỏa thuận sơ bộ.
Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer đã quyết định không tiến hành vòng tám tái đàm phán theo dự kiến, mà thay thế bằng các cuộc họp với Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo và Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland.
Đại diện của đảng Cộng hòa Mỹ tại Mexico Larry Rubin đánh giá cuộc họp giữa trưởng đoàn đàm phán của ba bên là một bước ngoặt trong tiến trình tái đàm phán và cũng phản ánh thái độ cởi mở của Mỹ trong việc tiếp tục với NAFTA.
Các bộ trưởng sẽ thảo luận về các vấn đề “gai góc” còn tồn đọng, để các nhóm kỹ thuật sẽ hoàn tất chi tiết trong vòng tám hoặc có thể là vòng chín về tái đàm phán hiệp định 24 năm tuổi này và kết thúc quá trình đàm phán trước tháng Năm tới.
Các vấn đề còn bất đồng trong tái đàm phán NAFTA liên quan tới các đề xuất của Mỹ về nâng hàm lượng nội địa khu vực đối với ôtô, áp thuế tạm thời đối với trái cây và rau củ từ Mexico và Canada, điều khoản tự động hết hạn sau năm năm và xóa bỏ cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại.
Một loạt cuộc họp bộ trưởng đã được tiến hành từ ngày 4/4 tại Washington. Ngoại trưởng Mexico Luis Videgaray và Bộ trưởng Ildefonso Guajardo đã nhóm họp với Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Cố vấn cấp cao của Tổng thống Mỹ Donald Trump - ông Jared Kushner, để đánh giá về tiến triển của tái đàm phán NAFTA.
Thông cáo của Bộ Kinh tế Mexico cho biết các bộ trưởng đã nhất trí tiếp tục đối thoại để đạt được quan điểm chung đối với các chương còn lại của NAFTA.
Trong vòng hai tuần qua, Chính phủ Mỹ luôn bày tỏ mong muốn kết thúc quá trình đàm phán trước khi diễn ra bầu cử Tổng thống ở Mexico vào tháng Bảy tới, vì khi đó, các cử tri Mexico sẽ bầu ra Tổng thống mới và toàn bộ các nghị sỹ lượng viện Quốc hội.
Theo Bloomberg, mục tiêu của Mỹ là cố gắng đạt được một thỏa thuận sơ bộ nhân Hội nghị thượng đỉnh các nước châu Mỹ (OAS) diễn ra vào ngày 13-14/4 tới ở Peru, với sự tham dự của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Tổng thống Mexico Enrique Peña Nieto và Thủ tướng Canada Justin Trudeau.
Cùng ngày, Thủ tướng Trudeau đánh giá nhiều khả năng các bên sẽ đạt được một thỏa thuận trong vài ngày tới và công bố trong Tuyên bố OAS.
Tuy nhiên, theo giới quan sát, trong trường hợp các bên đi đến ký kết NAFTA 2.0 trước tháng Năm tới thì việc quốc hội phê chuẩn ngay trong năm nay gần như là không thể. Mỹ sẽ tiến hành bầu cử Quốc hội giữa kỳ vào tháng 11 tới và êkíp mới sẽ bắt đầu hoạt động vào ngày 3/1/2019. Trong khi đó, Quốc hội lưỡng viện Mexico sẽ miễn nhiệm vào ngày 30/4 tới và Quốc hội mới sẽ bắt đầu hoạt động vào ngày 1/9.
NAFTA, có hiệu lực từ năm 1994, hiện chiếm 40% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu. Trao đổi thương mại nội khối đạt trên 1.200 tỷ USD trong năm 2017, trong đó Mỹ đang là thị trường xuất khẩu lớn nhất của cả Mexico và Canada. Tổng thống Trump đe dọa Mỹ sẽ rút khỏi NAFTA, nếu hiệp định này không được sửa đổi phù hợp với đề xuất của Washington./.