ChuyenDoiSo

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng và Bí thư tỉnh ủy tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Đình Trung tại Hội nghị. Ảnh: MPI

Mô hình phát triển dựa trên không gian sinh thái - văn hóa - kết nối sáng tạo

Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 trình Hội đồng thẩm định thông qua ngày 25/4/2023 đưa ra triết lý quy hoạch đảm bảo phát triển dựa trên 3 trụ cột là môi trường - xã hội - kinh tế trên nền tảng ổn định về sinh thái môi trường, bảo tồn các giá trị di sản văn hóa, giá trị nhân văn, định hướng lựa chọn các hoạt động kinh tế phù hợp với các yếu tố nền tảng đặc trưng là sinh thái Đất - Nước - Rừng; Bản sắc văn hóa Tây Nguyên; Nền kinh tế xanh, tuần hoàn. Mô hình phát triển dựa trên yếu tố KHÔNG GIAN SINH THÁI - VĂN HÓA - KẾT NỐI SÁNG TẠO, phát triển bền vững, hướng về thiên nhiên, lấy con người là trọng tâm.

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá cao sự quan tâm chỉ đạo của tỉnh Đắk Lắk đối với công tác quy hoạch; bám sát các hướng dẫn, chỉ đạo, thể hiện tâm huyết, khát vọng phát triển của tỉnh thông qua việc xây dựng quy hoạch; đồng thời, chủ động tiếp thu, giải trình ý kiến để hoàn thiện hồ sơ trình Hội đồng. Nội dung quy hoạch đã được thể hiện khá rõ nét về tính liên kết, đồng bộ phát triển, phân bổ không gian, nguồn lực, khai thác các lợi thế tích cực với khát vọng cao; thể hiện khát vọng vươn lên của tỉnh trong thời gian tới.

Đắk Lắk có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, du lịch, năng lượng tái tạo. Tổng diện tích tự nhiên 13.070,41 km², dân số năm 2020 là 1.886,9 nghìn người, trong đó lực lượng lao động chiếm 24,0% về diện tích và 31,8% về dân số so với vùng Tây Nguyên. Tỉnh có 49 dân tộc cùng chung sống, tài nguyên nhân văn phong phú. Tổng diện tích 324.679 ha đất Bazan màu mỡ, chiếm 24,81% diện tích tự nhiên. Diện tích đất lâm nghiệp lớn với 544.100 ha chiếm 41,62% diện tích đất tự nhiên. Đặc biệt tỉnh có 637 hồ tự nhiên và nhân tạo, là hệ thống cảnh quan tự nhiên đặc trưng cho phát triển du lịch, cung cấp nguồn nước cho sản xuất và sinh hoạt.

Bên cạnh những thuận lợi, tỉnh Lắk Đắc có những hạn chế như vị trí nằm xa các trung tâm phát triển của quốc gia (như hầu hết các tỉnh Tây Nguyên), điều kiện kết nối hạ tầng còn rất hạn chế làm giảm khả năng liên kết các hoạt động kinh tế, xã hội liên vùng thúc đẩy kinh tế nội vùng. Môi trường chịu nhiều tác động của các hoạt động sản xuất, khai thác tài nguyên quá mức: Diện tích rừng giảm nhanh do xâm lấn, chuyển đổi từ các hoạt động canh tác nông nghiệp. Hệ sinh thái bị ảnh hưởng nghiêm trọng, đặc biệt là khai thác nguồn nước ngầm, tăng hệ số sử dụng đất, ô nhiễm đất, nước do sử dụng phân bón và chất bảo vệ thực vật hóa chất, khai thác khoáng sản quá mức. Hiện tượng xói mòn, rửa trôi diễn ra thường xuyên.

Nguồn nước phân bố không đều theo mùa và theo vùng ảnh hưởng đến các hoạt động sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh. Suy giảm đa dạng sinh học, đặc biệt là không gian sinh tồn của loài voi đang bị thu hẹp và ảnh hưởng đến phát triển số lượng cá thể voi tự nhiên, mất đi nét độc đáo về sinh thái của Đắk Lắk trong tổng thể Tây Nguyên và cả nước. Cảnh quan tự nhiên các thác nước, hồ cảnh quan, rừng đặc dụng... có nguy cơ bị phá vỡ do các hoạt động khai thác làm thủy điện và nạn chặt phá rừng đặc biệt đối với rừng phòng hộ đầu nguồn.

Tốc độ tăng GRDP bình quân giai đoạn 2011-2020 của tỉnh là 5,2%/năm (quốc gia là 6,21%/năm), trong đó ngành nông lâm thủy sản tăng bình quân 3,6%/năm (cả nước 1,6%/năm); GRDP ngành công nghiệp xây dựng tăng bình quân 6,34%/năm. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng giảm tỷ trọng nông nghiệp và tăng tỷ trọng ngành công nghiệp và dịch vụ nhưng chậm và không ổn định.

Bí thư tỉnh ủy tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Đình Trung phát biểu. Ảnh: MPI

Xây dựng tỉnh Đắk Lắk giàu đẹp, văn minh, bản sắc, từng bước xứng đáng vị trí trung tâm Vùng Tây Nguyên

Phát biểu tại Hội nghị, Bí thư tỉnh ủy tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Đình Trung cho biết, triển khai thực hiện Luật Quy hoạch và Quyết định số 915/QĐ-TTg ngày 30/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Tỉnh ủy, HĐND tỉnh và UBND tỉnh đã chỉ đạo quyết liệt và sát sao, đặt kỳ vọng rất lớn và đặt ra yêu cầu quy hoạch phải đề xuất các phương án phát triển để tỉnh khai thác hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh, tạo bước đột phá trong phát triển, đạt được mục tiêu xây dựng tỉnh Đắk Lắk giàu đẹp, văn minh, bản sắc, từng bước xứng đáng với vị trí trung tâm Vùng Tây Nguyên; bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân đạt mức trung bình của cả nước vào năm 2025 theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII đã đề ra.

Quá trình lập Quy hoạch, tuy giai đoạn đầu gặp một số khó khăn do cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhưng tỉnh Đắk Lắk luôn nhận được sự hỗ trợ, hướng dẫn, tháo gỡ thường xuyên của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng như các Bộ, cơ quan Trung ương. Qua đó, công tác tổ chức lập Quy hoạch tỉnh được thực hiện theo đúng quy định.

Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk được thực hiện theo phương pháp tích hợp đồng bộ, được lập đồng thời với các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch cấp vùng và là lần đầu tiên lập theo quy định của Luật Quy hoạch, do đó sẽ không tránh khỏi thiếu sót và cần tiếp tục điều chỉnh, bổ sung, hoàn thiện. Một bản quy hoạch tỉnh tốt sẽ là nền tảng, là kim chỉ nam cho sự phát triển của tỉnh; đồng thời đảm bảo quá trình triển khai thực hiện đạt kết quả cao nhất, ông Nguyễn Đình Trung nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đắk Lắk Nguyễn Tuấn Hà trình bày dự thảo Quy hoạch tỉnh. Ảnh: MPI

Kết hợp giữa phát triển kinh tế với bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái

Trình bày tóm tắt các nội dung chính của Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, ông Nguyễn Tuấn Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh cho biết, quy hoạch tỉnh Đắk Lắk đã phân tích, đánh giá thực trạng và vị thế phát triển của tỉnh; quy hoạch đã rút ra 10 vấn đề chính cần giải quyết, đó là kết nối hạ tầng liên vùng, quốc tế cần được ưu tiên cải thiện; Thúc đẩy mạnh mẽ quá trình chuyển đổi số; Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; Tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng tiêu chuẩn cao; Thương hiệu và định vị sản phẩm chủ lực của tỉnh Đắk Lắk; Thu hút các dự án đầu tư chiến lược, tạo đột phá và thúc đẩy chuyển dịch chất lượng các ngành kinh tế trụ cột của tỉnh; Xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp dựa trên đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp; Đẩy nhanh quá trình đô thị hóa, gia tăng chất lượng phát triển đô thị gắn với công nghiệp hóa, hiện đại hóa sản xuất; Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; Giải quyết các nút thắt đối với phát triển công nghiệp.

Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk đưa ra mục tiêu tổng quát là nâng cao đời sống vật chất, văn hóa và tinh thần của Nhân dân đạt mức trung bình khá của cả nước, trên cơ sở: phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững dựa trên kinh tế xanh, tuần hoàn; bản sắc văn hóa các dân tộc; Đắk Lắk trở thành điểm đến đặc sắc, hấp dẫn khách du lịch trong nước và quốc tế; Buôn Ma Thuột là một cực phát triển của vùng Tây Nguyên, hội nhập và liên kết theo hướng mở với khu vực và quốc tế.

Tiếp tục duy trì tốc độ đầu tư tích lũy cao cho nền kinh tế; đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tiến bộ, tăng tính bền vững trong phát triển; đổi mới mạnh mẽ khoa học và công nghệ, nâng cao rõ rệt chất lượng giáo dục đào tạo, phát triển nguồn nhân lực và y tế, văn hóa, thể dục thể thao. Kết hợp giữa phát triển kinh tế với bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái, phát huy sức mạnh đoàn kết các dân tộc, xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, bảo đảm quốc phòng an ninh.

Xác định các quan điểm, đột phá và nhiệm vụ trọng tâm phát triển

Tại Phiên thẩm định, đại diện các bộ, cơ quan ngang bộ, các ủy viên phản biện, các chuyên gia ĐMC và các đại biểu tham dự đã tham gia góp ý đối với các nội dung cụ thể của quy hoạch tỉnh Đắk Lắk. Các ý kiến đánh giá, quy hoạch được xây dựng, công phu, nghiêm túc; kết cấu và nội dung của Báo cáo quy hoạch nhìn chung bám sát, phù hợp với yêu cầu, quy định tại Luật Quy hoạch và Nghị định 37/2019/NĐ-CP ngày 07/5/2019 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quy hoạch; bám sát với định hướng phát triển của quốc gia và định hướng phát triển vùng Tây Nguyên tại Nghị quyết 23/NQ-TW ngày 06/10/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trên cơ sở các nền tảng đặc trưng của tỉnh Đắk Lắk, Quy hoạch tỉnh đã xây dựng triết lý và mô hình phát triển từ đó xây dựng tầm nhìn đến năm 2050 và xác định các quan điểm, đột phá và nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn 2021-2030.

Ông Đinh Trọng Thắng, Vụ trưởng Vụ Quản lý quy hoạch trình bày báo cáo tóm tắt tổng hợp ý kiến thẩm định của Hội đồng thẩm định và Ủy viên phản biện. Ảnh: MPI

Để hoàn thiện nội dung hồ sơ quy hoạch để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo quy định, các thành viên Hội đồng đã tập trung cho ý kiến về sự phù hợp với nhiệm vụ lập quy hoạch tỉnh Đắk Lắk đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; quy trình lập quy hoạch; việc tích hợp các nội dung quy hoạch; phân tích, đánh giá, dự báo các yếu tố, điều kiện phát triển đặc thù của tỉnh; thực trạng phát triển kinh tế - xã hội và thực trạng phát triển các ngành nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ trên địa bàn; tiềm năng đất đai và hiện trạng sử dụng đất, tính hợp lý và hiệu quả sử dụng đất của tỉnh; thực trạng phát triển và sự phù hợp về phân bố không gian của hệ thống đô thị, nông thôn và các khu chức năng.

Về quan điểm phát triển, đại biểu đề nghị nghiên cứu, bổ sung các phân tích, đánh giá làm rõ những vấn đề tác động, ảnh hưởng đến quan điểm, mục tiêu và lựa chọn quan điểm phát triển nhằm đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả hoạt động liên kết kinh tế với các tỉnh Tây Nguyên, duyên hải miền Trung và khu vực tam giác phát triển Cam-pu-chia-Lào-Việt Nam. Đồng thời, bổ sung làm rõ hơn việc đề xuất 7 quan điểm, kịch bản phát triển. Báo cáo đưa ra 3 kịch bản phát triển dựa trên phát triển nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ; đề nghị tại mỗi kịch bản cần bổ sung về nhu cầu vốn đầu tư, nguồn nhân lực, tốc độ phát triển đô thị hóa; luận giải cụ thể khả năng thu hút nguồn lực từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước trong bối cảnh dự báo có nhiều biến động để tăng tính khả thi của phương án lựa chọn; bổ sung đánh giá, phân tích các ưu, nhược điểm của các phương án phát triển.

Về 05 đột phá, 04 nhiệm vụ trọng tâm, theo các đại biểu, các nội dung còn chung chung, cần cụ thể đột phá về những vấn đề gì cho từng ngành cụ thể để thay đổi căn bản, toàn diện cho ngành; việc xác định ngành quan trọng của tỉnh Đắk Lắk cần đưa ra những căn cứ, tiêu chí cụ thể để có thể lựa chọn, xác định những ngành kinh tế quan trọng mà tỉnh cần tập trung ưu tiên trong giai đoạn quy hoạch để tạo sự “bứt phá” trong phát triển.

Phương án phát triển các ngành, lĩnh vực quan trọng, cần bổ sung, phân tích xây dựng tiêu chí những ngành cụ thể nào thực sự là ngành quan trọng, được xác định trên cơ sở lợi thế so sánh về vị thế, điều kiện tự nhiên, tiềm năng phát triển; phân tích cụ thể có trọng tâm, trọng điểm và đảm bảo cấu trúc, tên mục, nội dung phân tích đúng quy định tại Khoản 4 Điều 28 Nghị định số 37/2019/NĐ-CP.

Đối với Báo cáo ĐMC, theo nhận xét của chuyên gia, Báo cáo tuân thủ đúng khung cấu trúc quy định tại Thông tư 02/2022/TT-BTNMT và cơ bản các nội dung hợp lý, có nhiều thông tin, dữ liệu quan trọng đã được tập hợp, xử lý. Các ý kiến cũng tập trung vào phương pháp thực hiện và tổ chức thực hiện các nội dung chi tiết của Báo cáo.

Phát biểu tiếp thu giải trình ý kiến, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Phạm Ngọc Nghị cảm ơn các ý kiến góp ý quý báu, trách nhiệm của Hội đồng và khẳng định, tỉnh Đắk Lắk sẽ tiếp thu tối đa để sớm hoàn thiện hồ sơ quy hoạch đảm bảo chất lượng, thống nhất, đồng bộ với mục tiêu định hướng phát triển quy hoạch vùng và quy hoạch tổng thể quốc gia. Đồng thời chia sẻ, tại phiên họp của Hội đồng và trong quá trình chuẩn bị xây dựng quy hoạch, tỉnh Đắk Lắk đã nhận được nhiều ý kiến phản biện góp ý sâu sắc, tâm huyết của các bộ ngành, chuyên gia; tập trung vào các nhóm vấn đề như: căn cứ pháp lý; đánh giá thực trạng; quan điểm mục tiêu và lựa chọn phương án phát triển; phương án phát triển đô thị; phân bổ và phân vùng đất đai; phương án bảo vệ môi trường, nhất là phương án bảo vệ rừng; danh mục dự án ưu tiên;…

Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Phạm Ngọc Nghị cho biết, trong quá trình lập quy hoạch, tỉnh có gặp một số vấn đề khó khăn về vấn đề quy định chỉ tiêu sử dụng đất; về quy hoạch chung với quy hoạch sử dụng đất của thành phố Buôn Ma Thuột; vấn đề mỏ đất để phục vụ xây dựng đường cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột; vấn đề khai thác tiềm năng, phát triển năng lượng tái tạo; xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo vùng Tây Nguyên tại thành phố Buôn Ma Thuột, việc triển khai và hình thành Trung tâm này có ý nghĩa rất quan trọng đối với Vùng, khẳng định vị trí trung tâm dẫn dắt trong đổi mới sáng tạo và cần được hỗ trợ từ Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia; mong tiếp tục nhận được sự quan tâm, hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, ngành liên quan trong triển khai.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu kết luận Hội nghị. Ảnh: MPI

Khẩn trương hoàn thiện hồ sơ quy hoạch với tinh thần nhanh về tiến độ nhưng phải đảm bảo chất lượng

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, với tinh thần khẩn trương nghiêm túc, trách nhiệm, Hội đồng thẩm định đã hoàn thành nội dung đề ra và tiến hành biểu quyết bằng phiếu đánh giá với kết quả 100% đồng ý thông qua quy hoạch tỉnh Đắk Lắk thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 với điều kiện hoàn thiện, chỉnh sửa, bổ sung.

Để sớm hoàn thiện hồ sơ quy hoạch theo quy định, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị UBND tỉnh Đắk Lắk nghiêm túc tiếp thu, giải trình hoàn thiện hồ sơ theo ý kiến góp ý, trong đó, tập trung làm rõ một số nội dung như đánh giá và phân tích làm rõ kết quả quy hoạch thời kỳ trước, những hạn chế phát triển, điểm nghẽn trong phát triển để có các giải pháp khả thi đối với giai đoạn tới, đặc biệt là vấn đề môi trường, an ninh nguồn nước, quốc phòng an ninh; xác định rõ vai trò, vị thế của tỉnh đối với vùng và quốc gia.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, bên cạnh phát triển kinh tế thì vấn đề đặt ra đối với tỉnh Đắk Lắk là giữ rừng, giữ an ninh nguồn nước, giữ dân, giữ văn hóa, an ninh trật tự, quốc phòng an ninh; còn nếu chỉ tập trung phát triển kinh tế mà không chú ý đến các vấn đề được đặt lên vai của tỉnh thì sẽ phát triển không cân bằng, không hài hòa. Điều này cho thấy sứ mệnh của tỉnh, trung tâm của vùng, đầu tàu lôi kéo, lan tỏa phát triển, kết nối với các địa phương và vùng khác.

Về mô hình phát triển, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, tỉnh phải xác định và khẳng định rõ là kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn, phù hợp với đặc thù nổi bật của tỉnh. Về mục tiêu, kịch bản phát triển, tỉnh có đủ điều kiện, yếu tố thuận lợi, tuy nhiên chưa được thể hiện rõ nét tại quy hoạch, đặc biệt là các chủ trương theo Nghị quyết của Bộ Chính trị, của Quốc hội đối với vùng và tỉnh. Do vậy phải tận dụng lợi thế để khai thác, đón nhận những cơ hội đột phá như hình thành tuyến đường cao tốc, tăng cường tính kết nối; có cơ chế đặc thù đối với thành phố Buôn Ma Thuột;cần tập trung phân tích rõ hơn, đưa ra luận cứ lựa chọn kịch bản phát triển.

Về xác định ngành nghề theo lĩnh vực ưu tiên, tổ chức không gian phát triển phải bám sát Nghị quyết số 23 của Bộ Chính trị, trong đó tập trung vào năng lượng tái tạo, chế biến chế tạo, xuất khẩu cà phê, phát triển các trung tâm dịch vụ thương mại trung chuyển hàng hóa; xác định các hành lang giao thông thành các hành lang kinh tế; không gian, lãnh thổ với trọng điểm các trục, hành lang đã xác định trong quy hoạch.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng nhấn mạnh đến các nội dung liên quan đến bảo vệ an ninh nguồn nước; về công tác quản lý và bảo vệ, phát triển rừng; Phương án bảo đảm nguồn nguồn nước, phát triển hệ thống thủy lợi, các hồ chứa nước…

Sau khi rà soát, tiếp thu ý kiến, đề nghị tỉnh Đắk Lắk lập báo cáo tiếp thu giải trình bằng văn bản; hoàn thiện hồ sơ quy hoạch, gồm: Báo cáo quy hoạch; Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược của quy hoạch; hệ thống sơ đồ, bản đồ và cơ sở dữ liệu; dự thảo Quyết định phê duyệt quy hoạch, đảm bảo đồng bộ, thống nhất và tuân thủ đúng quy định của pháp luật; Gửi hồ sơ Quy hoạch tỉnh Đắk Lắk đã được hoàn thiện đến Cơ quan thường trực Hội đồng thẩm định để tiến hành rà soát theo quy định tại Điều 34 Nghị định số 37/2019/NĐ-CP; và chịu trách nhiệm về tính trung thực, tính chính xác của nội dung, số liệu trong Báo cáo, hệ thống sơ đồ, bản đồ và cơ sở dữ liệu trong hồ sơ quy hoạch; thực hiện theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về công tác quy hoạch, tỉnh Đắk Lắk sớm hoàn thiện hồ sơ quy hoạch với tinh thần nhanh về tiến độ nhưng phải đảm bảo chất lượng./.