Ngày 14/2, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã trình Quốc hội nước này kế hoạch chi tiết chi 3.730 tỷ USD từ ngân sách liên bang trong tài khóa 2012 (bắt đầu từ ngày 1/10 tới), chủ yếu cho các chương trình liên quan tới hạ tầng cơ sở và giáo dục, đồng thời cam kết hạn chế chi cho một số chương trình khác của chính phủ nhằm giảm 1.100 tỷ USD thâm hụt ngân sách trong 10 năm tới.
 |
|
Đồng hồ Nợ quốc gia Mỹ treo trên một tòa nhà gần quảng trường Times ở New York ngày 14/2/2011.
|
Chính quyền Obama đề nghị Quốc hội phê chuẩn chi ngân sách 2012 cho Bộ Quốc phòng 656 tỷ USD (giảm 2,7% so với mức 674 tỷ USD của tài khóa 2011), trong đó có 118 tỷ USD cho các hoạt động quân sự ở Afghanistan và Iraq; cho ngành giáo dục là 77,4 tỷ USD (tăng 11% so với tài khóa hiện hành); và 55 tỷ USD cho Bộ Ngoại giao (tăng 22% so với mức 44,9 tỷ USD trong tài khóa hiện hành).
Chính quyền cũng đề xuất tăng chi cho một số lĩnh vực, như 148 tỷ USD cho việc phát triển và nghiên cứu y sinh học; tăng gấp đôi chi ngân sách cho việc sử dụng hiệu quả năng lượng, chi cho kế hoạch đường sắt cao tốc và một số lĩnh vực khác mà Tổng thống Obama cho là cần thiết để tăng tính cạnh tranh của nền kinh tế đầu tàu thế giới.
Để đạt mục tiêu giảm thâm hụt ngân sách, Tổng thống Obama dự định giảm chi cho hơn 200 chương trình không liên quan tới an ninh nhằm giảm thâm hụt 400 tỷ USD trong 10 năm tới, riêng trong tài khóa 2012 đặt mục tiêu giảm được 33 tỷ USD.
Trong số các chương trình này, mức giảm lớn nhất là 2,5 tỷ USD hỗ trợ việc khôi phục môi trường tại Hồ Lớn; 1 tỷ USD cho việc xây dựng các sân bay lớn, gần 1 tỷ USD cho các chương trình xử lý nước và xây dựng cơ sở hạ tầng tại các bang và 650 triệu USD cho việc cải cách các trường học công.
Kế hoạch của Tổng thống Mỹ cũng đề xuất chấm dứt giảm 12 loại thuế áp dụng cho các công ty xăng, dầu và than để tăng thu ngân sách 46 tỷ USD trong 10 năm. Khoản tiền này sẽ được sử dụng để hỗ trợ một số mục tiêu do Tổng thống Obama đề ra, như đến năm 2015 đưa vào sử dụng 1 triệu xe hơi chạy bằng điện và đến năm 2035 tăng gấp đôi tỷ lệ sử dụng năng lượng sạch.
Trong 5 năm tới, ngân sách dành cho chi tiêu quốc phòng sẽ giảm 78 tỷ USD, chủ yếu cho các chương trình vũ khí không quan trọng như máy bay C-17, động cơ cho máy bay chiến đấu Joint Strike Fighter và phương tiện vận chuyển cho lực lượng lính thủy đánh bộ.
Dự án ngân sách mới của Chính quyền Obama cho thấy thâm hụt ngân sách trong năm tài khóa hiện nay của Mỹ sẽ tăng lên mức cao kỷ lục 1.645 tỷ USD. Nhà Trắng dự kiến thâm hụt ngân sách trong 10 năm tới sẽ lên mức 7.210 tỷ USD và mức thâm hụt hàng năm thấp nhất là 607 tỷ USD.
Với mức thâm hụt dự kiến trong tài khóa 2012 giảm xuống còn 1.101 tỷ USD, ngân sách của Mỹ đạt mức thâm hụt kỷ lục trong bốn năm liên tiếp, vượt mức 1.000 tỷ USD/năm. Đến năm 2015 thâm hụt ngân sách giảm từ mức 10,9% trong năm tài khóa 2011 hiện nay xuống mức 3,2% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
Tổng thống Obama coi dự thảo ngân sách mới là "một sự hy sinh và lựa chọn khó khăn". Trong khi đó, lãnh đạo phe đa số Dân chủ tại Thượng viện, ông Harry Reid ca ngợi kế hoạch ngân sách năm 2012 của ông Obama là "một kế hoạch dài hạn mang tính trách nhiệm cao nhằm giảm 1/2 thâm hụt ngân sách trong nhiệm kỳ đầu làm Tổng thống, trong khi vẫn đầu tư thêm vào những lĩnh vực nhằm phát triển kinh tế như giáo dục."
Tuy nhiên, Chủ tịch Hạ viện Mỹ, ông John Boehner cho rằng kế hoạch ngân sách mới của Tổng thống Obama đưa ra quá nhiều khoản chi tiêu, giảm quá nhiều thuế và vay quá nhiều. Trước khi ngân sách được công bố, phe Cộng hòa đã lên tiếng chỉ trích, cho rằng ngân sách này hầu như không có tác dụng giảm mức thâm hụt đang "phi mã"./.