ChuyenDoiSo

Tham dự Hội thảo có ông Vũ Trọng Khanh, Vụ trưởng, Vụ Tài chính, tiền tệ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ông Brian Giacometti, Trưởng hợp phần Quản trị nhà nước và Trách nhiệm giải trình Dự án Quản trị Nhà nước nhằm tăng trưởng toàn diện của USAID (GIG) cùng đại diện một số bộ, ngành, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính và chuyên gia tư vấn trong nước và quốc tế.

Chủ tọa Hội thảo. Ảnh: Đức Trung (MPI)

Quỹ TCNN ngoài NSNN ra đời và phát triển đã có nhiều đóng góp quan trọng vào thành công trong phát triển kinh tế - xã hội, đã huy động thêm phát sinh đột xuất, tăng cường khả năng đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Quỹ được thành lập ở cấp trung ương và địa phương với quy mô, tính chất, phạm vi hoạt động khá đa dạng và có những tác động tích cực vào việc phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia. Việc hình thành các quỹ TCNN ngoài NSNN có thể coi là một giải pháp điều hành nền tài chính quốc gia có tính linh hoạt hơn, đồng thời là biện pháp quan trọng hỗ trợ cho quỹ NSNN. Bên cạnh đó, việc hình thành quỹ TCNN ngoài NSNN đã huy động được sự tài trợ của các tổ chức quốc tế, đóng góp của các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, qua đó động viên thêm nguồn lực tài chính nhằm thực hiện một số mục tiêu của cộng đồng hoặc của ngành, lĩnh vực, thực hiện các chính sách an sinh xã hội…

Phát biểu tại Hội thảo, đại diện Vụ Tài chính, tiền tệ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, quỹ TCNN ngoài NSNN vẫn còn những hạn chế, tồn tại như việc hình thành quá nhiều quỹ có nguy cơ dẫn đến phân tán, quản lý lỏng lẻo. Công tác quản lý nhà nước đối với các quỹ tài chính ngoài NSNN vẫn còn nhiều hạn chế làm ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của quỹ. Một số quỹ chưa được phân định rõ ràng việc thu chi, chưa phù hợp với quy định của Luật NSNN. Mặc dù nguyên tắc tự bảo toàn vốn được đặt ra khi quyết định thành lập, nhưng nhìn chung nhiều quỹ TCNN nguồn vốn hoạt động chủ yếu là từ NSNN, nguồn huy động ngoài ngân sách rất hạn chế, do đó dẫn đến tình trạng phân tán nguồn lực NSNN.

Luật NSNN năm 2015 quy định quỹ TCNN ngoài NSNN do cơ quan có thẩm quyền quyết định thành lập, hoạt động độc lập với NSNN; Nguồn thu, chi của Quỹ để thực hiện các nhiệm vụ theo quy định của pháp luật. Quỹ tài chính ngoài NSNN có vai trò quan trọng, góp phần tích cực trong huy động tập trung nguồn lực tài chính của xã hội, giảm gánh nặng cho NSNN và cùng với NSNN giải quyết tốt hơn một số nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an sinh xã hội. Tuy nhiên, trong bối cảnh cân đối NSNN khó khăn hiện nay, nhiệm vụ chi cho các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội tăng hằng năm, tỷ lệ bội chi NSNN vẫn duy trì ở mức cao, ảnh hưởng đến các yếu tố kinh tế vĩ mô.

Bên cạnh đó, hiện nay chưa có khung pháp luật quy định chế tài xử lý thống nhất đối với hoạt động của các quỹ, chưa có văn bản pháp lý thống nhất có tính quy định chung để điều chỉnh về nguyên tắc thành lập và sử dụng quỹ, hoạt động của các quỹ. Điều này gây ra khó khăn cho hoạt động quản lý Nhà nước đối với các quỹ, làm hạn chế tính đầy đủ, chính xác của việc phân tích đánh giá chi tiêu công, hạn chế tính minh bạch của ngân sách.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: Đức Trung (MPI)

Do đó, để khắc phục những tồn tại hạn chế và tăng cường quản lý, nâng cao hiệu quả hoạt động đối với các quỹ TCNN ngoài NSNN, việc nghiên cứu đề xuất giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý hoạt động và cơ chế tài chính các quỹ TCNN ngoài NSNN và xây dựng hệ thống khung pháp luật thống nhất điều chỉnh hoạt động của các quỹ TCNN ngoài NSNN trở thành cần thiết và cấp bách.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 22/CT-TTg ngày 27/8/2015 về việc tăng cường công tác quản lý đối với các quỹ TCNN ngoài NSNN, trong đó yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương, UBND cấp tỉnh khẩn trương rà soát các quy định hiện hành liên quan đến việc thành lập, hoạt động và quản lý đối với các quỹ tài chính ngoài ngân sách trong phạm vi ngành, lĩnh vực và địa bàn được phân công phụ trách, nhất là các quy định về chế độ tiền lương, tiền thưởng và trích lập quỹ khen thưởng, phúc lợi, mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước đối với các quỹ có nguồn gốc từ NSNN, trên cơ sở đó, sửa đổi, bổ sung phù hợp với pháp luật hiện hành; Rà soát, đánh giá hiệu quả hoạt động của các quỹ TCNN ngoài NSNN; Tăng cường giám sát, thanh tra, kiểm tra hoạt động và việc chấp hành pháp luật của các quỹ TCNN ngoài NSNN, đảm bảo nguồn lực tài chính nhà nước được quản lý, sử dụng hiệu quả, công khai, minh bạch. Thực hiện nghiêm chế độ báo cáo tài chính hằng năm;...

Theo Chỉ thị, đối với các Quỹ có mục tiêu, chức năng, nhiệm vụ trùng lặp, nhất là các quỹ đầu tư có tính chất sinh lời thì xây dựng phương án chuyển đổi mục tiêu, nhiệm vụ để phát huy hiệu quả; Đối với Quỹ hoạt động không đúng tôn chỉ, mục đích hoặc hoạt động không hiệu quả thì kiên quyết cho dừng hoạt động, giải thể; Chỉ thành lập quỹ mới trong trường hợp cần thiết và đủ điều kiện theo quy định của pháp luật.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã được nghe ý kiến của các chuyên gia tư vấn trong nước và quốc tế về những vấn đề quản lý Quỹ an sinh xã hội, nghiên cứu trường hợp điển hình của Phi-líp-pin và Ca-na-đa; Đánh giá sơ bộ hoạt động và quản lý của các quỹ tài chính ngoài NSNN tập trung vào Quỹ bảo hiểm xã hội, Quỹ bảo hiểm y tế và Quỹ bảo hiểm thất nghiệp./.