ChuyenDoiSo

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: MPI

Luật đầu tư công cùng với các luật liên quan khác đã góp phần hoàn thiện đáng kể khung pháp quy về quản lý đầu tư công. Việc đưa vào áp dụng lập kế hoạch và dự trù ngân sách trung hạn, chủ trương đầu tư, yêu cầu về thẩm định dựa trên nghiên cứu khả thi và đánh giá đầu tư độc lập đã giúp Việt Nam tiến gần tới các thông lệ quốc tế hơn. Luật đầu tư công và Nghị định số 84/2015/NĐ-CP cũng góp phần cải thiện công tác theo dõi và đánh giá.

Việc xây dựng dự án Luật đầu tư công (sửa đổi) nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước. Nâng cao tính công khai, minh bạch trong quản lý đầu tư công. Thay đổi cơ bản công tác lập kế hoạch và thẩm định chương trình, dự án đầu tư công, tiếp cận thông lệ tốt trên thế giới. Đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với các luật liên quan trong quản lý đầu tư công. Đồng thời, nâng cao hiệu quả đầu tư từ nguồn vốn nhà nước, phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, chống thất thoát, lãng phí, dàn trải trong đầu tư công. Đẩy mạnh phân cấp, tăng cường trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan trong quản lý đầu tư công. Gắn liền với quá trình cơ cấu lại nền kinh tế nói chung và cơ cấu lại đầu tư công nói riêng theo hướng sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn lực.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Hữu Toàn cho biết, theo chương trình xây dựng Luật, tại Kỳ họp thứ 6, Chính phủ đã trình Quốc hội dự thảo Luật đầu tư công (sửa đổi). Dự thảo Luật sẽ được tổng hợp, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các bộ, ngành, địa phương để trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp thứ 7, diễn ra vào tháng 5/2019.

Sau Kỳ họp thứ 6, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đã phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, các cơ quan của Chính phủ, các chuyên gia, nhà khoa học để tiếp thu, chỉnh lý. Đến nay, dự thảo Luật đã thống nhất được nhiều nội dung, tiếp cận được nhiều phương án đổi mới về quản lý vốn đầu tư công để khắc phục tồn tại, hạn chế, vướng mắc trong thời gian qua với mục tiêu quan trọng là nâng cao hiệu quả quản lý vốn đầu tư công để thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế. Tuy nhiên, vẫn còn một số nội dung được các đại biểu Quốc hội và các nhà quản lý quan tâm cần được làm rõ để Luật đầu tư công phù hợp với thực tiễn, đảm bảo tính khả thi trong quá trình thực hiện, đặc biệt là sự phân công, phân cấp, nâng cao tính công khai minh bạch trong cải cách thủ tục hành chính để nâng cao hiệu quả đầu tư công trong thực tế.

Giám đốc Điều phối danh mục Dự án, WBAchim Fock phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: MPI

Phát biểu tại Hội thảo, Giám đốc Điều phối danh mục Dự án, Ngân hàng Thế giới (WB) Achim Fock đồng tình với cách tiếp cận của Việt Nam trong việc sửa đổi Luật đầu tư công. Để sử dụng hiệu quả đầu tư công, ông Achim Fock cho rằng, cần phải có đầy đủ danh mục và các tiêu chí cứng để lựa chọn dự án nhằm nâng cao hiệu quả dự án đầu tư. Bên cạnh đó, việc theo dõi và đánh giá dự án cần được đẩy mạnh phân cấp hơn nữa. WB hoan nghênh Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã xây dựng Hệ thống thông tin về đầu tư sử dụng vốn nhà nước và cho đây là nguồn thông tin quan trọng, việc chia sẻ thông tin trên Hệ thống này cần phải được đẩy mạnh và giám sát chặt chẽ hơn nữa.

Đưa ra một số vấn đề lớn Quốc hội quan tâm và cần tiếp tục trao đổi ý kiến, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân, Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, qua nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội và các bộ, ngành tại các cuộc hội thảo, một số nội dung đã có sự thống nhất giữa cơ quan chủ trì soạn thảo và cơ quan thẩm tra về trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài. Về kế hoạch đầu tư công 03 năm cuốn chiếu, một số ý kiến cho rằng, thiết kế 03 năm là không cần thiết, có thể phải làm nhiều việc hơn, nhiều thủ tục hơn, trong khi đã có kế hoạch trung hạn 5 năm. Sau khi thảo luận đã thống nhất về việc lập kế hoạch 03 năm chỉ mang tính tham khảo như kế hoạch tài chính - ngân sách 03 năm.

Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân, Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: MPI

Về một số nội dung cần xin ý kiến, ông Trần Quốc Phương cho biết, về định nghĩa nguồn vốn đầu tư công ngoài ngân sách nhà nước, tại Luật hiện hành quy định đây là vốn từ nguồn thu để lại cho đầu tư nhưng chưa đưa vào cân đối ngân sách nhà nước. Có ý kiến cho rằng, định nghĩa này chưa rõ ràng, không bao quát, cần liệt kê đầy đủ là nguồn nào hoặc có thể không quy định nguồn vốn này trong Luật. Tuy nhiên, một số cơ quan Chính phủ cho rằng, việc có quy định để quản lý nguồn vốn này là cần thiết, đồng thời thiết kế quy trình dự án và kế hoạch trong dự thảo Luật đã phân cấp triệt để, tăng cường trách nhiệm người đứng đầu, tạo thuận lợi trong triển khai. Vấn đề còn lại là tìm được một khái niệm phù hợp, có tính bao quát nhất mà không cần thiết phải liệt kê, kiểm đếm là nguồn vốn nào. Liên quan đến thẩm quyền quyết định, nội dung xây dựng, triển khai, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn gắn với thẩm quyền tương ứng, danh mục dự án… một số ý kiến cho rằng, việc xác định ngay từ đầu danh mục dự án trung hạn như hiện nay là không khả thi, không hiệu quả, công tác chuẩn bị đầu tư vội vàng, thậm chí là hình thức, đánh trống ghi tên và rất cứng nhắc, không phù hợp với diễn biến tình hình thực tế của cả nền kinh tế, của từng ngành, lĩnh vực, địa phương. Hiện nay chưa thống nhất được phương án cấp thẩm quyền nào quyết định danh mục dự án thuộc kế hoạch trung hạn, mỗi cấp quyết định đều có ưu nhược điểm khác nhau. Tuy nhiên, nếu căn cứ vào định hướng quan điểm xây dựng Luật là phân cấp, hậu kiểm thì phương án phân cấp triệt để là phù hợp. Các cơ quan cấp trên làm công tác hậu kiểm, giám sát. Về tiêu chí phân loại dự án, tại dự thảo Luật, Chính phủ trình Quốc hội xem xét điều chỉnh nâng mức phân loại dự án. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, lý do điều chỉnh là chưa thuyết phục và đề nghị giữ nguyên, cũng có ý kiến cho rằng có thể điều chỉnh được, tuy nhiên, cần xác định mức hợp lý, có thể nâng lên mức 20.000 tỷ đồng đối với dự án quan trọng quốc gia.

Về nội dung có nên tách riêng dự án bồi thường, hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, có ý kiến cho rằng, tách là không cần thiết hoặc nếu tách có thể bị lạm dụng, giải phóng mặt bằng xong nhưng không thực hiện dự án… Tuy nhiên, quan điểm của các cơ quan của Chính phủ cho rằng, việc tách riêng dự án là tạo thuận lợi trong công tác triển khai dự án, cũng như giải phóng mặt bằng sạch đối với những khu vực đã được triển khai quy hoạch để triển khai đấu giá đất theo quy định của Luật đất đai, thu hồi được vốn đã đầu tư giải phóng mặt bằng về ngân sách nhà nước.

Về vấn đề quy định các thời điểm trong công tác xây dựng và phê duyệt kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm, mặc dù tại Tờ trình của Chính phủ chưa đề cập đến, tuy nhiên, liên quan đến ý kiến của các đại biểu Quốc hội và ý kiến tại các cuộc hội thảo phát hiện một số vấn đề chưa hợp lý liên quan đến thời điểm đang được quy định tại Luật hiện hành.

Tại Hội thảo, các chuyên gia trong nước và quốc tế đã có những tham luận, chia sẻ về vấn đề cải cách thể chế để nâng cao hiệu quả đầu tư công, ý kiến góp ý về chức năng, nhiệm vụ của kinh tế nhà nước trong dự thảo Luật đầu tư công (sửa đổi). Trong đó, nhấn mạnh vai trò của đầu tư công có ý nghĩa quan trọng, đóng góp vào nền tảng vật chất kỹ thuật quan trọng của đất nước. Cải cách thể chế quản lý đầu tư công mà trọng tâm là sửa đổi Luật đầu tư công là giải pháp căn bản cần thực hiện nhằm khai thác, phân bổ và sử dụng nguồn lực một cách hiệu quả nhất.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Văn Hiếu phát biểu kết luận Hội thảo. Ảnh: MPI

Phát biểu kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Văn Hiếu đánh giá cao những ý kiến góp ý của các chuyên gia trong nước và tư vấn quốc tế đối với dự thảo Luật, những ý kiến góp ý đã chỉ ra các khoảng trống về pháp lý, những bất cập vướng mắc trong thực tiễn triển khai các dự án, cần phải tiếp tục rà soát, đề xuất sửa đổi trong dự án Luật.

Dự án Luật đầu tư công (sửa đổi) là dự án luật quan trọng, tác động đến nhiều ngành, lĩnh vực, liên quan đến nhiều cân đối lớn của nền kinh tế như tốc độ tăng trưởng GDP, chỉ tiêu kinh tế-xã hội, đầu tư kết cấu hạ tầng… Vì vậy, với vai trò cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến, nghiên cứu sửa đổi để thể hiện trong nội dung Dự thảo, Thứ trưởng Nguyễn Văn Hiếu nhấn mạnh./.