ChuyenDoiSo

Thứ trưởng Vũ Đại Thắng phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: MPI

Theo đó, sự đồng bộ thể hiện ở 10 lĩnh vực kết cấu hạ tầng bao gồm: giao thông; cấp điện; thủy lợi, ứng phó với biến đổi khí hậu; đô thị; khu công nghiệp, cụm công nghiệp và khu kinh tế; thương mại; công nghệ thông tin và truyền thông; giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ; y tế; văn hoá, thể thao, du lịch. Trong đó, ưu tiên tập trung đầu tư cho 04 lĩnh vực trọng tâm là hạ tầng giao thông, hạ tầng cung cấp điện, hạ tầng thuỷ lợi và ứng phó với biến đổi khí hậu và hạ tầng đô thị lớn.

Thời gian qua, kết cấu hạ tầng của Việt Nam đã được quan tâm đầu tư, từng bước hoàn thiện theo hướng đồng bộ hiện đại và cơ bản đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội. Hạ tầng giao thông vận tải quy mô lớn đã được đầu tư, nâng cấp, đảm bảo kết nối giữa các vùng miền trong cả nước. Hạ tầng năng lượng đã được đầu tư cơ bản đáp ứng được yêu cầu phát triển và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Hạ tầng thủy lợi được tập trung đầu tư xây dựng và nâng cấp theo hướng đa mục tiêu nhiều dự án trọng điểm, quy mô lớn. Hạ tầng đô thị được quan tâm đầu tư, nhất là ở các thành phố lớn. Nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị đã được triển khai thực hiện có hiệu quả góp phần nâng cao năng lực trong quản lý, vận hành hệ thống cấp nước.

Về nguồn lực đầu tư, bên cạnh việc ưu tiên sử dụng tối đa các nguồn vốn ngân sách nhà nước khả dụng, Chính phủ luôn quan tâm thúc đẩy việc thu hút nguồn vốn đầu tư tư nhân, đặc biệt thông qua mô hình PPP. Theo số liệu thống kê sơ bộ, trong những năm qua, Việt Nam đã triển khai được 147 dự án (không tính các dự án theo loại hợp đồng BT) với tổng mức đầu tư khoảng 1.144.152 tỷ đồng (tương đương 52 tỷ USD). Những dự án với nguồn lực đầu tư từ khu vực tư nhân quan trọng này đã góp phần cải thiện rõ rệt chất lượng hệ thống cơ sở hạ tầng tại Việt Nam.

Thứ trưởng Vũ Đại Thắng cho rằng, mặc dù Chính phủ, các cấp, các ngành đã nỗ lực trong thời gian qua, song vẫn còn một số thách thức lớn đối với phát triển kết cấu hạ tầng của Việt Nam trong thời gian tới như: quy mô nền kinh tế không lớn, khả năng tích lũy hạn chế dẫn đến việc duy trì mức đầu tư cao từ ngân sách nhà nước sẽ tạo áp lực lớn cho việc bảo đảm cân đối vĩ mô, ảnh hưởng đến sự phát triển chung của toàn nền kinh tế. Áp lực của trần nợ công tăng cao, đồng thời Việt Nam đã trở thành nước có thu nhập trung bình, điều này đồng nghĩa với việc nguồn vốn vay nước ngoài dành cho phát triển kết cấu hạ tầng ngày càng giảm và sẽ phải vay vốn ưu đãi với mức lãi cao hơn.

Bên cạnh đó, các điều kiện cần thiết để thu hút nguồn lực đầu tư từ khu vực tư nhân cho hệ thống cơ sở hạ tầng thông qua mô hình đầu tư PPP vẫn còn hạn chế. Ngoài ra, còn có một số tồn tại làm ảnh hưởng tới quá trình thực hiện đầu tư theo mục tiêu của Chiến lược như: Thị trường vốn tại Việt Nam chưa phát triển, trong khi các ngân hàng thương mại còn hạn chế về khả năng cấp tín dụng cho đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng. Công tác quản lý nhà nước về đầu tư còn hạn chế, bao gồm cả việc quản lý vốn đầu tư, kiểm tra, giám sát và sự phối kết hợp giữa các bộ, ngành, các địa phương.

Theo đó, để đạt được các mục tiêu về phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng trong thời gian tới, trong đó có những dự án lớn về giao thông vận tải như đường bộ cao tốc Bắc-Nam phía đông, cảng Hàng không quốc tế Long Thành, đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam, tiếp tục hoàn thành các công trình điện, hạ tầng đô thị lớn, thủy lợi thích ứng biến đổi khí hậu và các hạ tầng khác... thì việc đề xuất các giải pháp toàn diện, trong đó có đề xuất về cơ chế, chính sách để quản trị, huy động vốn đầu tư là vấn đề cấp thiết đối với Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá cao Quỹ tiền tệ quốc tế, các tổ chức tài chính quốc tế như WB, ADB, AFD, JBIC, JICA..., các tổ chức của Hàn Quốc, Nhật Bản…và các cơ quan nghiên cứu như KDI-PIMAC, các tư vấn, chuyên gia quốc tế... đã, đang và tiếp tục hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong việc nghiên cứu, đánh giá cũng như việc hoàn thiện các quy định pháp luật về đầu tư công và đầu tư theo hình thức PPP. Những hỗ trợ quý báu này đã góp phần giúp cải thiện cơ chế để quản trị, nâng cao hiệu suất đầu tư công, đặc biệt là những nghiên cứu, phát kiến về huy động vốn đổi mới sáng tạo cho kết cấu hạ tầng kèm theo khuyến nghị về phân bổ rủi ro cho các bên liên quan. Bên cạnh đó, kinh nghiệm quốc tế được các chuyên gia chia sẻ sẽ là bài học kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam trong quá trình đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng trong thời gian tới.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã tập trung đóng góp ý kiến, làm rõ các vấn đề về xu hướng về đầu tư công và kết quả đánh giá ban đầu tại khu vực, những nỗ lực gần đây của Việt Nam trong phát triển kết cấu hạ tầng, thách thức và khuyến nghị trong tương lai, quản lý cơ hội và rủi ro của mô hình đối tác công tư, các công cụ khác trong tài trợ các dự án kết cấu hạ tầng bao gồm cả sáng kiến huy động vốn trong khu vực của tư nhân, hợp tác kỹ thuật và thông lệ quốc tế trong theo dõi, quản trị các dự án kết cấu hạ tầng. Qua đó, giúp Việt Nam nghiên cứu, ban hành chính sách về việc quản trị, huy động nguồn lực để đầu tư kết cấu hạ tầng trong thời gian tới./.