Ảnh: Chinhphu.vn(MPI) – Đây là chủ đề của Hội nghị diễn ra ngày 23/4/2019 tại Hà Nội dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế.
Hội nhập quốc tế đã góp phần quan trọng trong các thành tựu về phát triển kinh tế - xã hội
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, đây là hội nghị đặc biệt quan trọng trong bối cảnh quốc tế, trong nước đang có nhiều biến động, nhất là tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, đòi hỏi chúng ta phải nghiên cứu kỹ, trao đổi, thảo luận thẳng thắn, cụ thể để tìm ra những hướng đi, phương pháp, cách làm mới hiệu quả hơn, đáp ứng những yêu cầu, nhiệm vụ trước mắt cũng như trong trung, dài hạn.
Hội nhập quốc tế là một chủ trương lớn, nhất quán, xuyên suốt của Đảng và Nhà nước và được cụ thể hóa phù hợp cho từng giai đoạn phát triển của đất nước. Hội nhập quốc tế đã góp phần quan trọng vào thành tựu to lớn của 30 năm đổi mới và ngày càng mở rộng trên nhiều lĩnh vực, từ kinh tế đến văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại và các lĩnh vực khác của xã hội.
Từ giai đoạn ban đầu hội nhập kinh tế quốc tế, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu và tự tin tiến lên Hội nhập quốc tế được cụ thể hóa trong Nghị quyết của Bộ Chính trị số 22 (tháng 4/2013) với nội hàm chủ động hội nhập toàn diện trên ba trụ cột: chính trị - quốc phòng - an ninh, kinh tế, khoa học - giáo dục - văn hóa - xã hội. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng (tháng 01/2016) đã xác định “triển khai mạnh mẽ định hướng chiến lược chủ động và tích cực hội nhập quốc tế”. Theo đó, Ban Chỉ đạo quốc gia về hội nhập quốc tế do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban được thành lập ngày 23/4/2014 với ba ban chỉ đạo liên ngành trên ba trụ cột do các Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách lĩnh vực làm Trưởng ban.
Chính phủ đã cụ thể hóa chủ trương hội nhập quốc tế bằng nhiều nghị quyết, chỉ thị, quyết định và các văn bản có liên quan, đồng thời chỉ đạo quyết liệt, tổ chức triển khai mạnh mẽ, hiệu quả công tác hội nhập quốc tế, tạo môi trường, điều kiện thuận lợi nhất cho phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia thời gian qua.
Theo Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, hội nhập quốc tế đã góp phần quan trọng trong các thành tựu to lớn về phát triển kinh tế - xã hội trong 5 năm qua. Lớn nhất là Việt Nam đã giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị xã hội, đồng thời chủ động hội nhập quốc tế, thu hút thêm nguồn lực bên ngoài cùng với nội lực trong nước tạo nên động lực phát triển quốc gia mạnh mẽ đạt nhiều thành tựu to lớn. Việt Nam đã ký kết, kết thúc đàm phán nhiều Hiệp định FTA (với Hàn Quốc, Liên minh kinh tế Á-Âu, CPTPP, EVFTA...). Mở ra không gian hợp tác rộng lớn cho nền kinh tế đang lớn mạnh trong thời gian tới.
Đồng thời, Việt Nam đã mở rộng quan hệ, nâng cấp quan hệ đối tác với nhiều quốc gia, tổ chức thành công các sự kiện tầm khu vực, toàn cầu như APEC 2017, WEF-ASEAN 2018, Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều lần 2…, đây là những minh chứng cho đường lối Việt Nam “là bạn, là đối tác tin cậy của cộng đồng quốc tế”, nâng cao vị thế quốc gia, thể hiện vai trò chủ động, tích cực của Việt Nam.
Xác định rõ tầm nhìn, mục tiêu, định hướng chiến lược đối với công tác hội nhập
Tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các đại biểu đánh giá việc triển khai các Nghị quyết của Đảng về hội nhập quốc tế trong 5 năm qua, khẳng định tính đúng đắn của chủ trương hội nhập, để Việt Nam tự tin tiếp tục hội nhập quốc tế, bao gồm đánh giá kết quả thực hiện 5 mục tiêu của Nghị quyết 22-NQ/TW ngày 10/4/2013 của Ban chấp hành Trung ương. Phân tích, dự báo tình hình quốc tế, trong nước, nhất là cơ hội, các thuận lợi, khó khăn và thách thức đến năm 2020 và trong 5 năm, 10 năm tới. Trong đó đặc biệt chú ý tới sự tiến bộ nhanh chóng của khoa học công nghệ trong Cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ 4.
Xác định rõ tầm nhìn, mục tiêu, định hướng chiến lược đối với công tác hội nhập, từ đó đề ra những nhiệm vụ, giải pháp, kế hoạch, chương trình hành động đối với từng lĩnh vực, đặc biệt là về các nội hàm cơ chế, chính sách, giải pháp cụ thể thúc đẩy hội nhập quốc tế chủ động, hiệu quả, bền vững, góp phần thực hiện nhiệm vụ, kế hoạch 5 năm 2016-2020 và chuẩn bị xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 -2030... Kiểm điểm hoạt động của Ban Chỉ đạo quốc gia, các Ban chỉ đạo liên ngành, lưu ý những hạn chế, tồn tại cách tổ chức thực hiện để tập trung khắc phục, kiện toàn cơ cấu của Ban Chỉ đạo quốc gia và các Ban Chỉ đạo liên ngành để triển khai nhiệm vụ tốt hơn thời gian tới.
Nâng tầm, toàn diện và sâu rộng, đổi mới sáng tạo và hiệu quả
Kết luận Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao việc tổng kết của Ban Chỉ đạo Quốc gia về Hội nhập quốc tế đã nêu một cách khá đầy đủ, toàn diện kết quả đạt được đặc biệt là phân tích những tồn tại, yếu kém, bất cập và rút ra nhiều bài học kinh nghiệm sâu sắc về hội nhập quốc tế trong 5 năm qua cũng như cách thức hoạt động của Ban Chỉ đạo Quốc gia từ 2014 đến nay.
Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh 04 kết quả nổi bật của 5 năm hội nhập quốc tế cụ thể: Một là hội nhập quốc tế đã góp phần củng cố môi trường hòa bình, tranh thủ các điều kiện quốc tế thuận lợi để phát triển. Giữ vững môi trường chính trị xã hội ổn định. Quảng bá hình ảnh, văn hóa Việt Nam. Bảo toàn và phát huy đoàn kết dân tộc. Đây là thành tựu rất quan trọng, mang tính nền tảng cho phát triển kinh tế - xã hội và mọi lĩnh vực, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước.
Hai là, qua hội nhập, chúng ta kiên quyết, kiên trì giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, quyền và lợi ích của người dân, doanh nghiệp. Chúng ta không né tránh những khác biệt, mà luôn chủ động đối thoại và đấu tranh bảo vệ các lợi ích chính đáng của mình.
Ba là, hội nhập quốc tế đã trở thành một trong những động lực quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường sức mạnh tổng hợp quốc gia, nâng cao vị thế, uy tín quốc tế của đất nước.
Bốn là, nhận thức về hội nhập quốc tế của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân ngày càng sâu sắc hơn và có những bước tiến vượt bậc. Chúng ta nhận thức rõ, hội nhập luôn gắn liền với quá trình đổi mới, phát triển đất nước trên cả ba trụ cột: chính trị-đối ngoại, kinh tế, văn hóa xã hội. Từ chỗ là thành viên nỗ lực phấn đấu làm tốt nhiệm vụ của mình, chúng ta đã tiến đến “chủ động tham gia, tích cực đóng góp, xây dựng, định hình các thể chế đa phương”.
Về định hướng giải pháp, nhiệm vụ trong thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ đề nghị thực hiện 3 phương châm: Nâng tầm, toàn diện và sâu rộng, đổi mới sáng tạo và hiệu quả. Trước hết, cần tiếp tục nâng tầm nhận thức, tư duy về hội nhập theo tinh thần chủ động đóng góp, tích cực tham gia xây dựng, định hình các cơ chế đa phương và trật tự chính trị - kinh tế quốc tế. Qua đó nâng cao vị thế quốc tế, vai trò quan trọng của Việt Nam. Phải hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng để phát huy tối đa nội lực, huy động và sử dụng hiệu quả ngoại lực, gắn kết chặt chẽ và thúc đẩy quá trình nâng cao sức mạnh tổng hợp, năng lực cạnh tranh, đổi mới sáng tạo và khả năng thích ứng của đất nước.
Trong bối cảnh hiện nay, các cấp, các ngành phải tập trung đổi mới sáng tạo và hiệu quả, coi doanh nghiệp và người dân là chủ thể của hội nhập quốc tế, hình thành thực sự văn hóa hội nhập.
Về nhiệm vụ, giải pháp thời gian tới, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh 05 nội dung trọng tâm. Thứ nhất, hội nhập quốc tế là sự nghiệp của toàn dân và chỉ có thể thành công khi có sự tham gia tích cực, sáng tạo, hiệu quả của các doanh nghiệp và người dân. Một mặt phải hội nhập theo quy mô và tốc độ phù hợp năng lực và lợi ích của đất nước, mặt khác, không thể chờ đợi, để nhìn các thời cơ lần lượt trôi qua.
Thứ hai, cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành cần quyết liệt vào cuộc, quyết tâm đổi mới, nỗ lực hơn nữa để tiếp tục đẩy mạnh hội nhập trên tinh thần Nghị quyết 22 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 25 của Ban Bí thư về và các nghị quyết, chương trình hành động, kế hoạch công tác hội nhập của Chính phủ.
Thứ ba, về hội nhập về kinh tế, phải làm cho nội lực mạnh lên là nhiệm vụ trọng tâm. Hội nhập trong các lĩnh vực khác phải hỗ trợ cho hội nhập kinh tế.
Cùng với đẩy mạnh các hoạt động thương mại, đầu tư, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đề nghị nâng cao năng lực phòng chống, giải quyết, xử lý các tranh chấp, khiếu nại, khiếu kiện về thương mại, đầu tư quốc tế, trong đó chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ luật sư, cán bộ pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đất nước, người dân, doanh nghiệp. Trung ương đã phân cấp cấp giấy phép, quản lý đầu tư nước ngoài cho các địa phương (có dự án lên tới hàng tỷ USD), do đó, các địa phương cần nắm vững pháp luật hơn, không để sơ hở, dẫn đến tranh chấp quốc tế. Theo các FTA thế hệ mới, nhà đầu tư có quyền kiện ra quốc tế Nhà nước, Chính phủ, chính quyền địa phương. Thủ tướng Chính phủ đề nghị cấp ủy, UBND các tỉnh, thành phố chú ý việc này, phối hợp với các bộ, cơ quan chuyên môn có đội ngũ cán bộ làm công tác này...
Thứ tư, về hội nhập trong lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng, Việt Nam cần tiếp tục chủ động làm sâu sắc hơn các mối quan hệ song phương và đa phương, phát huy mạnh mẽ, vai trò của đối ngoại đa phương, phát huy các điểm “đồng” để tăng cường lòng tin và đan xen lợi ích.
Thứ năm, về hội nhập trong lĩnh vực văn hóa xã hội, giáo dục đào tạo và khoa học công nghệ, cần luôn nhận thức sâu sắc rằng công nghệ và nhân tài sẽ quyết định thành công trong cạnh tranh thế kỷ 21. Do đó, chúng ta cần chú trọng việc chủ động học hỏi và nâng cao nội lực phù hợp với những thông lệ, chuẩn mực chung. Tập trung hợp tác quốc tế nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đặc biệt là giáo dục đại học và dạy nghề ngang tầm chất lượng và phù hợp với các tiêu chuẩn khu vực và quốc tế, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực phục vụ Cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ 4.
Thứ sáu, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh điểm quan trọng là tạo mọi điều kiện thuận lợi, phát huy hơn nữa vai trò của địa phương, của doanh nghiệp trong công tác hội nhập quốc tế. “Dư địa” phát triển lớn nhất nằm ở ngay trong sự nỗ lực không ngừng, sức sáng tạo vô hạn của mỗi doanh nghiệp, mỗi người dân. Doanh nghiệp, người dân phải chủ động hơn, thực thi đầy đủ, nghiêm túc các cơ chế, chính sách, quy định pháp luật về hội nhập, không để tình trạng vi phạm quy định pháp luật tiếp diễn, ảnh hưởng lớn đến uy tín và hình ảnh đất nước, con người Việt Nam.
Các trang thông tin điện tử của các bộ, ngành, địa phương có vai trò rất hữu ích không chỉ cung cấp thông tin mà còn là kênh hữu ích để tiếp nhận, trao đổi ý kiến, thông tin giữa Chính phủ, các bộ, cơ quan và địa phương, doanh nghiệp người dân. Các tờ báo của Trung ương và địa phương, cả báo hình, báo nói, báo in, báo điện tử dành thời lượng cần thiết để giới thiệu cho người dân và doanh nghiệp về hội nhập quốc tế./.
Mai Phương
Bộ Kế hoạch và Đầu tư