ChuyenDoiSo

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: MPI

Hội thảo do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Bộ Ngoại giao và Trung tâm Phát triển của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) tổ chức. Tham dự Hội thảo có Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Văn Thảo, Giám đốc phụ trách Báo cáo MDCR của Trung tâm Phát triển của OECD Jan Rielander cùng các thành viên Tổ Biên tập của Tiểu ban Kinh tế - Xã hội chuẩn bị Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Hội đồng lý luận Trung ương, đại diện chuyên gia OECD và một số Bộ, ngành liên quan.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho rằng, sau gần 35 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu phát triển cùng với những tiến bộ vượt bậc trong các lĩnh vực và đang trên con đường hướng tới một tương lai phát triển nhanh và bền vững. Mục tiêu đặt ra là rất lớn, như cam kết hoàn thành các mục tiêu thuộc Chương trình nghị sự về Phát triển bền vững của Liên hợp quốc (SDG) tới năm 2030 và trở thành một nước công nghiệp hiện đại, đạt được thịnh vượng, công bằng, sáng tạo và dân chủ vào năm 2035 trong Khung Chính sách kinh tế Việt Nam, trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045, thời điểm Kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập nước.

Khát vọng cho tương lai là rất lớn. Tuy nhiên, nhìn vào thực tại, nền kinh tế Việt Nam hiện đang phải đối mặt với không ít những khó khăn, thách thức như năng suất, chất lượng tăng trưởng và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế chưa cao, chưa thực sự dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Các đột phá chiến lược và chương trình cải cách quan trọng chưa đạt được kết quả như kỳ vọng. Bên cạnh đó, tiến bộ xã hội vẫn chưa đồng đều, các nhóm yếu thế chưa được tham gia và hưởng lợi bình đẳng từ tăng trưởng so với các nhóm dân cư khác trong xã hội và tình trạng xuống cấp môi trường, nhất là môi trường không khí, vẫn chưa được giải quyết triệt để. Cùng với đó, Việt Nam còn phải đối mặt với nhiều yếu tố bất định của tình hình quốc tế, nhất là trong điều kiện hội nhập sâu rộng và tác động của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư... Trong bối cảnh đó, sáng kiến xây dựng Báo cáo MDCR có ý nghĩa quan trọng.

Giải quyết tốt các hạn chế xuyên suốt đối với phát triển bền vững

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, thông qua các đánh giá ban đầu, theo Báo cáo, để có thể tận dụng tối đa các cơ hội phát triển trong giai đoạn tới, Việt Nam cần giải quyết tốt 03 hạn chế xuyên suốt đối với phát triển bền vững. Một là, xây dựng một nền kinh tế hội nhập, minh bạch và bền vững hơn. Điều này bao gồm tăng cường các điều kiện và khuyến khích sự phát triển các doanh nghiệp, tạo dựng mối liên kết tốt hơn giữa các doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước. Đồng thời, đổi mới hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước, nâng cấp hệ thống giáo dục cao đẳng và đại học nhằm xây dựng lực lượng lao động có kỹ năng cao hơn; nỗ lực để bảo vệ môi trường và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên.

Hai là, nâng cao khả năng cung cấp tài chính cho các hoạt động phát triển. Sự chuyển đổi mô hình kinh tế bền vững và hiệu quả hơn đòi hỏi nhu cầu rất lớn về đầu tư và chi tiêu ngân sách, trong khi Việt Nam khả năng huy động còn rất hạn chế. Do vậy, cần đổi mới cơ cấu nguồn thu, hoạt động thu thuế và thanh tra. Điều này cũng đòi hỏi các giải pháp bền vững, đảm bảo người dân sẵn sàng đóng góp tương xứng với các dịch vụ công và sự tham gia của họ.

Ba là, nâng cao năng lực quản trị và điều tiết. Vấn đề quản lý, phối hợp và điều tiết nổi lên là hạn chế chính trong tất cả các lĩnh vực được đánh giá của Báo cáo, trong đó có thể kể tới như thực trạng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; tình trạng tham ô, tham nhũng; năng lực quản lý, thực thi và phối hợp giữa các cấp chính quyền; trách nhiệm giải trình, mức độ đáng tin cậy của các cơ quan thực thi và khả năng tạo cơ hội cho sự tham gia của người dân.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: MPI

Hướng tới xây dựng một nền kinh tế hội nhập, minh bạch và bền vững

Từ các phân tích sâu về các nội dung liên quan tới các hạn chế trên, Báo cáo đề xuất bốn khuyến nghị chiến lược hướng tới xây dựng một nền kinh tế hội nhập, minh bạch và bền vững. Một là, tạo các cơ hội mới trong các lĩnh vực nông nghiệp, các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và các ngành dịch vụ, bằng cách xóa bỏ các rào cản nhằm khuyến khích khu vực nông nghiệp tự chuyển đổi; tạo lập một môi trường cung cấp các cơ hội kinh tế bình đẳng cho mọi người dân; thúc đẩy các lĩnh vực dịch vụ giúp gia tăng năng suất cho doanh nghiệp và tập trung thu hút các nguồn vốn FDI chất lượng cao.

Hai là, tăng cường hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước (DNNN), thông qua việc trao quyền cho đơn vị chịu trách nhiệm quản lý cấp nhà nước. Đồng thời, xây dựng chính sách sở hữu nhà nước, xác định rõ các mục tiêu của doanh nghiệp nhà nước và cải thiện công tác báo cáo. Đặc biệt, phải đảm bảo các doanh nghiệp hoạt động trên một sân chơi bình đẳng; chuyên nghiệp hóa hoạt động của ban lãnh đạo và bảo vệ cổ đông.

Ba là, tăng cường hệ thống giáo dục cao đẳng, đại học, thông qua việc tăng cường cộng tác trong hệ thống giáo dục nhằm phát triển các kỹ năng và đổi mới. Theo đó, cần hướng tới dạy học tốt hơn bằng hỗ trợ giáo viên cũng như xây dựng hệ thống thông tin hướng nghiệp cho sinh viên và thúc đẩy đổi mới thông qua các hoạt động trao đổi tri thức.

Bốn là, đảm bảo phát triển bền vững thông qua quản lý môi trường tốt hơn và chủ động hướng tới một nền kinh tế các-bon thấp, bằng cách tăng cường khung thể chế và pháp lý nhằm thực thi có hiệu quả hơn. Cùng với đó là tăng cường quản lý trong các lĩnh vực như ô nhiễm nước, ô nhiễm môi trường và kiểm soát rủi ro thảm họa tự nhiên và lập kế hoạch chuyển đổi hướng tới một nền kinh tế các-bon thấp và cung cấp tài trợ cho quá trình chuyển đổi này.

Tăng cường năng lực thực thi của các cơ quan nhà nước

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, Báo cáo nhấn mạnh rằng, để hiện thực hóa các khuyến nghị này cần thiết phải tăng cường năng lực thực thi của các cơ quan nhà nước. Điều này có thể thực hiện thông qua việc gắn hệ thống quản trị với hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước và tăng cường hiệu quả thực thi thông qua cải thiện quá trình lập pháp và tư pháp độc lập. Cuối cùng là tăng cường chất lượng hành chính công.

Để Báo cáo MDCR đóng góp hữu ích cho xây dựng Chiến lược và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ tới của Việt Nam, Thứ trưởng Trần Quốc Phương đề nghị các đại biểu trao đổi thẳng thắn, tập trung vào các vấn đề như nhận định trong báo cáo về những hạn chế xuyên suốt cản trở quá trình phát triển bền vững của Việt Nam trong năm lĩnh vực của các Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) là Con người, Sự thịnh vượng, Quan hệ đối tác, Hòa bình, Thể chế và Hành tinh đã đầy đủ, xác đáng chưa? Những nguyên nhân của những hạn chế, thách thức đó đã được đề cập, phân tích đầy đủ trong báo cáo chưa và đã thực sự là nguyên nhân gốc rễ của các vấn đề mà Việt Nam gặp phải chưa?

Đồng thời, tập trung vào các khuyến nghị mang tính chiến lược cùng các hành động, biện pháp cụ thể được đề xuất trong Báo cáo trên cơ sở những phát hiện về những hạn chế xuyên suốt cản trở quá trình phát triển bền vững của Việt Nam, trong đó, tập trung đánh giá tính chính xác, mức độ khả thi của các khuyến nghị cũng như khả năng áp dụng các thực tiễn tốt nhất từ kinh nghiệm quốc tế được chỉ ra trong Báo cáo đối với Việt Nam. Tập trung ý kiến về các chỉ tiêu nhằm theo dõi, đánh giá các kết quả thực hiện theo các khuyến nghị này và cách thức triển khai thực hiện phù hợp. Các ý kiến sẽ giúp Nhóm Nghiên cứu của OECD hoàn thiện có chất lượng cao nội dung của Báo cáo MDCR cho Việt Nam, góp phần phục vụ xây dựng các văn kiện quan trọng phục vụ Đại hội XIII của Đảng, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh.

Tại Hội thảo, Nhóm Nghiên cứu của OECD đã trình bày toàn bộ các kết quả nghiên cứu cho tới thời điểm hiện tại, trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến những phát hiện quan trọng từ Báo cáo, đưa ra các khuyến nghị chính sách và hành động cho Việt Nam. Đồng thời, đưa ra các nội dung cần xin ý kiến của các chuyên gia.

Sau khi chính thức khởi động vào tháng 02/2019, trên cơ sở làm việc với nhiều Bộ, ngành, cơ quan trong nước thông qua nhiều hội thảo khoa học cũng như tiến hành khảo sát thực tiễn, đến nay OECD đã xây dựng đầy đủ dự thảo Báo cáo MDCR. Nội dung Báo cáo đánh giá nhiều lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Từ đó, đưa ra các rào cản lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam gồm mô hình phát triển kém hiệu quả, tiêu hao nhiều tài nguyên và nguồn lực; năng lực thể chế và quản trị hạn chế; khả năng huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính cho phát triển.

Tại Hội thảo, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý trong nước và quốc tế đã trao đổi, thảo luận một cách khách quan, thẳng thắn nhằm góp phần hoàn thiện Báo cáo MDCR cũng như đánh giá và đưa ra các kiến nghị, gợi ý cho Chính phủ Việt Nam, trực tiếp là Tiểu ban Kinh tế - Xã hội, trong đó Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan thường trực về các nội dung trọng tâm nêu trên để có thể có những đóng góp hữu ích nhất cho xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021-2025./.