ChuyenDoiSo

Thứ trưởng Trần Quốc Phương phát biểu tại Phiên họp. Ảnh: MPI

Kinh tế - xã hội đất nước tiếp tục phát triển ổn định, đạt những kết quả tích cực và có nhiều điểm sáng

Tại Phiên họp, báo cáo tóm tắt tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2020, dự kiến Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KTXH) năm 2021, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, từ đầu năm 2020 đến nay, sự bùng phát của đại dịch Covid-19 với tốc độ lây lan rất nhanh, diễn biến khó lường và mức độ nguy hiểm chưa từng có trong lịch sử đã tác động mạnh mẽ, toàn diện và sâu rộng đến mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội toàn cầu; đến nay đã có trên 31 triệu người nhiễm bệnh với khoảng 1 triệu người tử vong. Đại dịch đã đẩy kinh tế toàn cầu rơi vào tình trạng suy thoái trầm trọng nhất kể từ Đại suy thoái 1929-1933 và có thể dẫn tới các cuộc khủng hoảng về năng lượng, nhiên liệu, tài chính, tiền tệ. Hầu hết các tổ chức quốc tế dự báo kinh tế toàn cầu và các quốc gia, đối tác lớn tăng trưởng âm trong năm 2020; hàng trăm triệu lao động mất việc làm, giảm sâu thu nhập, gây ra tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng về việc làm, thất nghiệp, an sinh xã hội và tác động đến trật tự kinh tế, chính trị, xã hội toàn cầu. Bên cạnh đó, tình hình địa chính trị thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; chủ nghĩa dân tộc cực đoan; cạnh tranh chiến lược giữa các quốc gia, đối tác lớn và xu hướng bảo hộ, xung đột thương mại tiếp tục gia tăng. Bối cảnh đó đặt ra những khó khăn, thách thức lớn đối với nền kinh tế nước ta trên nhiều lĩnh vực.

Là nền kinh tế có độ mở lớn, Việt Nam đã trải qua 2 đợt dịch ở một số địa phương (tháng 3-4 và tháng 7-8/2020) với những tác động mạnh đến tình hình kinh tế, xã hội đất nước. Nhiều hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội bị ảnh hưởng; sản xuất kinh doanh bị đình trệ, nhất là trong một số lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ, vận tải, du lịch…; hàng triệu lao động mất việc làm, thiếu việc làm, thu nhập giảm sâu. Trong khi đó, biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, thiên tai, lũ lụt, sạt lở, giông lốc các tỉnh miền núi phía Bắc; nắng nóng, hạn hán ở miền Trung, Tây Nguyên; xâm nhập mặn, thiếu nước ngọt ở Đồng bằng sông Cửu Long gây thiệt hại khá lớn; dịch tả lợn châu Phi mặc dù đã được khống chế nhưng vẫn tiếp tục tác động tiêu cực đến sản xuất và đời sống.

Trước bối cảnh rất khó khăn, hưởng ứng Lời kêu gọi của Đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời ban hành các kết luận, nghị quyết, chỉ thị với phương châm "chống dịch như chống giặc", quyết tâm thực hiện "mục tiêu kép": vừa quyết liệt phòng, chống dịch hiệu quả; vừa tập trung phục hồi và phát triển KTXH. Trong đó, kiểm soát dịch bệnh là ưu tiên hàng đầu, quan trọng nhất nhằm bảo vệ sức khỏe Nhân dân, ổn định xã hội, đồng thời phải giảm thiểu thiệt hại đối với nền kinh tế; qua đó tạo điều kiện duy trì và sớm phục hồi sản xuất kinh doanh, tận dụng cơ hội để phát triển nhanh, bền vững. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, đoàn thể và công tác dân vận đã đóng góp tích cực trong việc tuyên truyền, vận động người dân phòng, chống dịch hiệu quả và huy động được nhiều nguồn lực xã hội hỗ trợ kịp thời cho công tác phòng, chống dịch.

Ban cán sự đảng Chính phủ, Chính phủ đã chủ động, kịp thời báo cáo Bộ Chính trị, Trung ương, Quốc hội ban hành các kết luận, nghị quyết về phòng, chống dịch và phục hồi, phát triển KTXH, trong đó có những nhiệm vụ vừa mang tính cấp bách, vừa mang tính căn cơ để giảm thiểu thiệt hại của dịch bệnh, bảo đảm đời sống Nhân dân, tận dụng các cơ hội thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi, cơ cấu lại nền kinh tế phù hợp với xu thế mới, tình hình mới và cơ hội mới.

Trên cơ sở đó, chúng ta đã kịp thời ban hành, tập trung triển khai đồng bộ, hiệu quả nhiều giải pháp trọng tâm để hỗ trợ nền kinh tế, doanh nghiệp và người dân vượt qua khó khăn, khôi phục và phát triển các hoạt động KTXH: Hỗ trợ nền kinh tế, chia sẻ gánh nặng và khó khăn với người dân, doanh nghiệp; Giảm chi phí và áp lực tài chính ngắn hạn cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh; Đảm bảo an sinh xã hội, lao động việc làm; Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công; đẩy nhanh tiến độ dự án đầu tư quan trọng quốc gia; Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển.

Đồng thời, chúng ta đã tập trung chỉ đạo thực hiện tốt các nhiệm vụ về bảo đảm quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội; kiên quyết, kiên trì bảo vệ độc lập, chủ quyền quốc gia; đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế, phát huy vai trò Chủ tịch ASEAN, Chủ tịch AIPA 41 và Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển đất nước. Đẩy mạnh đối ngoại với các nước trong bối cảnh đại dịch Covid-19, nhất là trong phòng chống dịch, mang lại ấn tượng tốt đẹp về Việt Nam.

Trong bối cảnh có nhiều khó khăn, thách thức, nhưng nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, cộng đồng doanh nghiệp, người dân cả nước, tình hình KTXH đất nước tiếp tục phát triển ổn định, đạt những kết quả tích cực và có nhiều điểm sáng. Kiểm soát tốt dịch bệnh, tạo điều kiện thuận lợi cho phục hồi và phát triển các hoạt động KTXH. Kinh tế vĩ mô duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm; đạt được mức tăng trưởng tích cực trong bối cảnh kinh tế thế giới suy thoái nghiêm trọng.

Nông nghiệp khẳng định vai trò là trụ đỡ của nền kinh tế trong khó khăn. Sản xuất công nghiệp gặp nhiều khó khăn nhưng vẫn đạt mức tăng trưởng 2,5%. Xuất khẩu tăng, xuất siêu 8 tháng đạt 13,5 tỷ USD trong bối cảnh thương mại toàn cầu suy giảm nghiêm trọng. Đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số. Đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, công nghệ thông tin, thích ứng nhanh trong bối cảnh dịch bệnh, nhất là trong phòng chống dịch Covid-19, các lĩnh vực giáo dục, đào tạo, khám chữa bệnh. Chú trọng thực hiện tốt các nhiệm vụ phát triển văn hóa, xã hội, môi trường, bảo đảm an sinh xã hội và đời sống Nhân dân. Các biện pháp phòng ngừa, phát hiện và xử lý tham nhũng được triển khai đồng bộ, quyết liệt, góp phần tích cực xây dựng xã hội dân chủ, công khai, minh bạch, củng cố niềm tin của Nhân dân.

Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả quan trọng, toàn diện trên nhiều lĩnh vực rất đáng ghi nhận nêu trên, nền kinh tế nước ta vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Cơ cấu lại các ngành lĩnh vực có chuyển biến nhưng còn chậm. Chất lượng chuẩn bị dự án đầu tư công còn hạn chế; thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công có chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn chậm so với yêu cầu đề ra. Cổ phần hóa, thoái vốn tại doanh nghiệp nhà nước không đạt kế hoạch. Cân đối thu, chi ngân sách nhà nước gặp nhiều khó khăn; tỷ lệ bội chi ngân sách nhà nước tăng; đổi mới khu vực sự nghiệp công chưa đáp ứng yêu cầu. Hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của một bộ phận người lao động, người dân gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ thất nghiệp tăng, nhất là ở khu vực thành thị; triển khai các chính sách hỗ trợ có nơi còn chậm…

Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh, trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, thách thức, mặc dù còn những hạn chế, bất cập, nhưng nhìn chung chúng ta đã đạt được mục tiêu tổng quát và nhiều chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra; trong đó, đạt và vượt 08/12 chỉ tiêu chủ yếu. Kết quả này thể hiện nỗ lực rất lớn của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, sát sao, quyết liệt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành và sự đồng thuận, đoàn kết, chung sức, đồng lòng và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân cả nước; góp phần tạo sự phấn khởi, củng cố niềm tin trong toàn xã hội và được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Trong thời gian còn lại của năm 2020, các cấp, các ngành cần tiếp tục chủ động, đổi mới cách làm, nâng cao năng lực, tranh thủ thời cơ, quyết liệt hành động, phát huy tinh thần đoàn kết, thể hiện bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam, triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện “mục tiêu kép” đã đề ra theo các nghị quyết, chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, kích cầu tiêu dùng phù hợp, thúc đẩy xuất khẩu trên cơ sở thực hiện nhất quán quan điểm giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Đồng thời, tuyệt đối không chủ quan, thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các giải pháp phòng, chống dịch và các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động, người dân gặp khó khăn; nỗ lực phấn đấu quyết liệt hơn nữa để đạt mức cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KTXH năm 2020, thiết thực lập thành tích chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Toàn cảnh Phiên họp. Ảnh: MPI

Quyết liệt hành động, phát huy tinh thần đoàn kết, thể hiện bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam

Theo Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dự báo năm 2021, tình hình thế giới, khu vực diễn biến khó lường; xu hướng bảo hộ thương mại, cạnh tranh chiến lược giữa các quốc gia, khu vực tiếp tục diễn ra gay gắt. Đại dịch Covid-19 chưa thể sớm kết thúc và các tác động, ảnh hưởng tiêu cực của dịch bệnh có thể kéo dài sang cả năm 2021 và một số năm tiếp theo, nhất là đối với tăng trưởng kinh tế, đầu tư, thương mại toàn cầu. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới và một số tổ chức quốc tế, các quốc gia, khu vực sẽ phải đối mặt với những thách thức mới về bất bình đẳng, nghèo đói, huy động nguồn lực, xác định mục tiêu tăng trưởng… và tiềm ẩn những rủi ro lớn về tài chính, tiền tệ, nợ công trên phạm vi toàn cầu.

Trong nước, nền kinh tế tiếp tục gặp nhiều khó khăn, thách thức do độ mở cao, hội nhập sâu rộng và những hạn chế, bất cập nội tại. Nguồn lực của đất nước hạn hẹp, khó có khả năng đáp ứng cùng lúc các yêu cầu về đầu tư phát triển, phòng chống dịch, bảo đảm an sinh xã hội,… Trong khi đó, tác động của dịch bệnh, biến đổi khí hậu, thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn ngày càng nghiêm trọng. Bên cạnh đó, chúng ta cũng có những cơ hội, thuận lợi; trong đó vai trò của các nền kinh tế mới nổi và khu vực châu Á - Thái Bình Dương ngày càng được nâng lên, tiếp tục là động lực phát triển của kinh tế toàn cầu. Tình hình chính trị - xã hội ổn định; khối đại đoàn kết các dân tộc và niềm tin của người dân, doanh nghiệp được củng cố; quan hệ đối ngoại ngày càng mở rộng và đi vào chiều sâu; vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế tiếp tục được nâng cao.

Bối cảnh quốc tế, trong nước nêu trên cùng với xu hướng dịch chuyển đầu tư, thương mại, chuyển đổi số, sự phát triển các mô hình kinh doanh mới, sự thay đổi phương thức sản xuất, tiêu dùng và giao tiếp trên toàn cầu, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư… vừa là thời cơ, nhưng cũng vừa là thách thức đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục nỗ lực đổi mới, hành động quyết liệt hơn, hiệu quả hơn trong năm 2021 và thời gian tới.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, mục tiêu tổng quát của năm 2021 là tập trung thực hiện hiệu quả “mục tiêu kép” vừa phòng chống dịch bệnh, bảo vệ sức khoẻ Nhân dân, vừa phục hồi và phát triển KTXH trong trạng thái bình thường mới trên cơ sở giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn; thúc đẩy mạnh mẽ cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, tính tự chủ và sức cạnh tranh; phát triển mạnh thị trường trong nước; đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án quan trọng quốc gia, công trình trọng điểm; phát huy vai trò của các vùng kinh tế trọng điểm, các đô thị lớn.

Chú trọng phát triển nhân lực chất lượng cao gắn với phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa, con người Việt Nam, khơi dậy khát vọng, tự hào dân tộc; thực hiện tốt các nhiệm vụ phát triển văn hóa, xã hội, bảo đảm an sinh xã hội và đời sống Nhân dân, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, dịch bệnh và thích ứng biến đổi khí hậu. Tiếp tục hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng, thuận lợi để khơi thông các nguồn lực cho phát triển.

Đồng thời, tăng cường kỷ luật, kỷ cương; đẩy mạnh phòng chống tham nhũng, lãng phí. Làm tốt công tác thông tin truyền thông, tạo đồng thuận xã hội. Củng cố quốc phòng, an ninh; đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế; giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển; nâng cao vị thế, uy tín của nước ta trên trường quốc tế.

Để thực hiện mục tiêu tổng quát này, dự kiến sẽ có 12 chỉ tiêu chủ yếu về các lĩnh vực kinh tế, xã hội, môi trường trong kế hoạch phát triển KTXH năm 2020. Trong đó: tổng sản phẩm trong nước (GDP) tăng khoảng 6-6,5%; chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4%; tỷ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng khoảng 45-47%; năng suất lao động xã hội tăng khoảng 4,8%; tỷ lệ lao động qua đào tạo khoảng 66%, trong đó tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ khoảng 25,5%; tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế khoảng 91%; tỷ lệ hộ nghèo giảm 1-1,5 điểm phần trăm so với năm 2020; tỷ lệ che phủ rừng khoảng 42%...

Đồng thời, chúng ta cần bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế về tích lũy, tiêu dùng; ngân sách nhà nước; xuất, nhập khẩu hàng hóa; điện; lương thực; trong đó: tỷ lệ tiêu dùng cuối cùng so với GDP khoảng 71,3%; bội chi ngân sách nhà nước khoảng 4% GDP; kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 5%; sản lượng lương thực đạt khoảng 43 triệu tấn...

Về định hướng các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu, năm 2021, chúng ta cần tập trung chỉ đạo tổ chức thành công Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp, bầu cử Quốc hội khoá XV. Đồng thời quyết liệt triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đề ra trong Nghị quyết Đại hội XIII và các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội trên các lĩnh vực, từ kinh tế đến văn hoá, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh, đối ngoại...

Trong công tác chỉ đạo, điều hành thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, các cấp, các ngành cần theo dõi sát, thực hiện nghiêm các giải pháp phòng chống dịch, kiên quyết không để dịch bệnh lây lan, ảnh hưởng đến tình hình KTXH. Đồng thời, tập trung phục hồi và phát triển các hoạt động KTXH, chủ động phân tích, dự báo diễn biến, tình hình quốc tế, trong nước để có đối sách phù hợp, kịp thời trên các lĩnh vực./.