ChuyenDoiSo

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh báo cáo tại phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Niềm tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước tiếp tục được củng cố, tăng cường

Đánh giá về tình hình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, trong những tháng đầu năm 2021, đại dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp, số ca nhiễm tăng mạnh ở một số quốc gia, đặc biệt tại khu vực Châu Á. Một số quốc gia đã đạt kết quả bước đầu trong triển khai tiêm vắc-xin, kiểm soát tình trạng lây lan của dịch bệnh, đang tiến dần tới miễn dịch cộng đồng và mở cửa nền kinh tế. Trong nước, dịch bệnh Covid-19 bùng phát lần thứ 4 từ ngày 27/4/2021, đã xuất hiện nhiều chùm ca bệnh lây nhiễm trong cộng đồng tại nhiều địa phương, tính chất phức tạp hơn, số ca nhiễm gia tăng mạnh đã tạo áp lực lớn lên công tác điều trị của hệ thống y tế; một số địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội, có dấu hiệu quá tải về nhân lực và thiết bị y tế, cần sự hỗ trợ của Bộ Y tế và các địa phương khác.

Nhiều chủ trương, chính sách, biện pháp đã được ban hành kịp thời với mục tiêu hàng đầu là chăm lo, bảo vệ sức khỏe và sinh mạng của người dân; duy trì, ổn định các hoạt động sản xuất kinh doanh, không để đứt gãy chuỗi cung ứng; ổn định việc làm, hỗ trợ người dân, người lao động và các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh; bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội. Với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, hướng tới triển khai chiến lược vắc-xin, tạo miễn dịch cộng đồng, được sự đồng thuận, nhất trí của Đảng và Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Y tế và các Bộ, ngành nêu cao tinh thần trách nhiệm vì sức khỏe Nhân dân, sức khỏe cộng đồng, lợi ích của quốc gia, dân tộc thống nhất thực hiện đồng bộ các giải pháp để có vắc-xin sớm nhất.

Nhờ có quyết tâm cao, chủ động, quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực phấn đấu, đóng góp to lớn, bền bỉ của toàn dân, toàn quân, về tổng thể chúng ta đã hạn chế, kiểm soát được sự lây lan dịch bệnh Covid-19 trong cộng đồng, bảo vệ sức khỏe Nhân dân; thể hiện, phát huy được truyền thống yêu nước, tình cảm, trách nhiệm, tinh thần tương thân, tương ái, đoàn kết hỗ trợ nhau trong lúc khó khăn; duy trì ổn định và thúc đẩy các hoạt động sản xuất, kinh doanh; bảo đảm an sinh và an toàn xã hội; chăm lo đời sống của Nhân dân, nhất là ở vùng có dịch; niềm tin của Nhân dân với Đảng, Nhà nước tiếp tục được củng cố, tăng cường.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế (GDP) 6 tháng đầu năm ước đạt khoảng 5,64%, thấp hơn mục tiêu đề ra, tuy nhiên đây là mức tăng tích cực trong bối cảnh khó khăn do tác động của dịch bệnh Covid-19. Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, dự báo cả năm dưới 4%; công tác chuẩn bị nguồn hàng, bình ổn giá cả được triển khai hiệu quả, cơ bản tháo gỡ khó khăn về tiêu thụ nông sản. Thu, chi ngân sách nhà nước (NSNN) đạt kết quả khả quan, thu NSNN ước đạt 781 nghìn tỷ đồng, đạt 58,2% dự toán năm, tăng 16,3% so với cùng kỳ.

Cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được đẩy mạnh; Việt Nam là quốc gia duy nhất trên thế giới được cả 3 tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế đồng loạt nâng điểm triển vọng lên “Tích cực”; Sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản diễn ra trong điều kiện thời tiết thuận lợi, có mức tăng khá. Sản xuất công nghiệp tiếp tục hồi phục và đạt kết quả tích cực, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) 6 tháng đầu năm tăng 9,3%, trong đó ngành chế biến, chế tạo tiếp tục là động lực với mức tăng 11,42%.

Đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số được thúc đẩy mạnh mẽ, nhiều giải pháp công nghệ đã được ứng dụng hiệu quả trong công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19; Các lĩnh vực văn hóa, xã hội được quan tâm chỉ đạo, phù hợp với diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19. Hoạt động đối ngoại của lãnh đạo Đảng, Nhà nước thông qua hình thức hội đàm trực tuyến, điện đàm diễn ra thường xuyên, sôi động; đảm nhiệm thành công tháng Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (tháng 4/2021), Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc.

Phấn đấu hoàn thành mục tiêu kinh tế - xã hội năm 2021

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong bối cảnh nhiều khó khăn, để nhìn nhận đầy đủ, toàn diện hơn tình hình phát triển kinh tế - xã hội 6 tháng, trên cơ sở bám sát các nhóm nhiệm vụ, giải pháp theo Nghị quyết số 124/2020/QH14 về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021 và các nghị quyết chuyên đề, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ hơn về 05 nhóm vấn đề.

Thứ nhất, việc triển khai chính sách, thực hiện các gói hỗ trợ đã góp phần khắc phục những khó khăn trong đời sống của Nhân dân, người lao động và hoạt động của doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi tác động của dịch bệnh Covid-19, góp phần động viên tinh thần và sự tin tưởng của người dân, doanh nghiệp đối với Đảng và Nhà nước. Tuy nhiên, việc triển khai còn chậm, chưa đạt hiệu quả mong muốn, tỷ lệ giải ngân thấp, chưa tiếp cận được nhiều nhóm đối tượng dễ bị tổn thương và khó khăn, đặc biệt là người lao động trong khu vực phi chính thức, công nhân và các hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ.

Thứ hai, trong bối cảnh khó khăn do dịch bệnh Covid-19, đề nghị làm rõ cơ cấu thu, thu từ doanh nghiệp, từ khu vực sản xuất kinh doanh, thu từ các nguồn thu hữu hạn, thu từ phí, lệ phí, thu từ đất, xổ số từ đó có căn cứ để hoạch định chính sách, có phương án hỗ trợ; báo cáo về việc ban hành danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước, các định mức kinh tế - kỹ thuật để làm cơ sở ban hành giá dịch vụ sự nghiệp công.

Thứ ba, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 của một số địa phương chưa đủ cơ sở pháp lý để ban hành, phân bổ vốn, làm chậm tiến độ một số dự án, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Giải ngân vốn đầu tư nguồn ngân sách trung ương 6 tháng đầu năm 2021 còn chậm, giải ngân vốn ODA đạt rất thấp; một số bộ, ngành và địa phương chưa giải ngân hoặc giải ngân chậm; đề nghị cần làm rõ nguyên nhân, cả nguyên nhân khách quan và chủ quan... Đề nghị chỉ đạo làm rõ vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong việc chậm giải ngân vốn đầu tư công, đồng thời đánh giá khả năng hoàn thành công tác giải ngân trong năm 2021.

Thứ tư, công tác lập quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia thời kỳ 2021 - 2030 còn chậm; nhiều ngành, nhiều địa phương vẫn tập trung vào việc điều chỉnh quy hoạch của thời kỳ trước là chủ yếu mà chưa tập trung, phối hợp lập quy hoạch cho thời kỳ mới; việc lập và phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh của một số địa phương vẫn chưa được thực hiện, có thể ảnh hưởng lớn đến việc đầu tư, phát triển của giai đoạn 2021-2025 và những kỳ kế hoạch sau.

Thứ năm, thị trường lao động đã và đang chịu tác động tiêu cực, khắc nghiệt từ bối cảnh kinh tế do chịu tác động của dịch bệnh Covid-19. Tình trạng người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần tăng, số lao động thất nghiệp tăng cao sẽ phát sinh tranh chấp về lợi ích giữa người lao động và doanh nghiệp, tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh trật tự, an toàn xã hội. Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng đã có hiệu lực từ ngày 01/7/2020 với hơn 20 nội dung giao cho Chính phủ, các bộ, ngành ban hành văn bản hướng dẫn nhưng đến nay vẫn chưa được ban hành.

Kiên trì thực hiện thắng lợi “mục tiêu kép”

Về các giải pháp cho 6 tháng cuối năm 2021, Ủy ban Kinh tế đánh giá cao những nỗ lực và hiệu quả từ các giải pháp mà Chính phủ đã và đang thực hiện để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ các đối tượng, doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, phục hồi, phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội. Trong bối cảnh, kinh tế thế giới vẫn tiềm ẩn nhiều bất ổn, khiến kinh tế phục hồi không chắc chắn, nguy cơ bất ổn tài chính tại một số nước do nợ công tăng cao…; rủi ro về bong bóng tài sản có tiềm ẩn nguy cơ khi một số quốc gia lớn thực hiện chính sách “siêu nới lỏng” về tài chính và tiền tệ, gây áp lực lạm phát, rủi ro lớn trong trung và dài hạn.

Bên cạnh việc tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp được nêu trong Nghị quyết số 124/2020/QH14 của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021 và các giải pháp điều hành mà Chính phủ đề ra từ nay đến cuối năm 2021, Ủy ban Kinh tế đề nghị quan tâm 10 nhóm nhiệm vụ, giải pháp.

Thứ nhất, xác định ổn định kinh tế vĩ mô là nhiệm vụ hàng đầu; kiểm soát dịch bệnh là mục tiêu ưu tiên, kiên trì thực hiện thắng lợi “mục tiêu kép” phù hợp với tình hình thực tiễn. Thực hiện tốt chiến dịch tiêm chủng vắc-xin phòng Covid-19; huy động mọi nguồn lực, khuyến khích xã hội hóa, phát triển “quỹ vắc-xin”; truyền thông đầy đủ, liên tục, chính xác, minh bạch về tiêm chủng và các loại vắc-xin được cấp phép sử dụng; công khai xây dựng và đẩy nhanh lộ trình mua và tổ chức tốt việc tiêm vắc-xin cho Nhân dân, trong đó, tập trung cho các đối tượng ở tuyến đầu phòng, chống dịch, vùng có nguy cơ cao, người lao động trực tiếp sản xuất ở các khu công nghiệp...; đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu, thí nghiệm, cấp phép và sản xuất vắc-xin ngừa Covid-19 trong nước.

Triển khai hiệu quả hơn chính sách hỗ trợ người dân, người lao động, doanh nghiệp và chủ doanh nghiệp chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19. Duy trì và phục hồi hoạt động doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, tạo việc làm cho người lao động; thực hiện phương châm “cứu doanh nghiệp như cứu người bệnh” để hỗ trợ tối đa cho doanh nghiệp, sẵn sàng chuẩn bị cho giai đoạn hậu Covid-19.

Thứ hai, bảo đảm an ninh lương thực, thực phẩm và thúc đẩy tiêu thụ, xuất khẩu nông sản. Chuẩn bị cho khả năng phục hồi các ngành, lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ quan trọng, xây dựng phương án tổ chức sản xuất và các giải pháp để đa dạng hóa, bảo đảm nguyên vật liệu cho sản xuất kinh doanh, duy trì chuỗi sản xuất, cung ứng. Có các biện pháp điều hành xuất, nhập khẩu hợp lý, thúc đẩy, tăng năng lực sản xuất thép thành phẩm trong nước; tăng cường kiểm tra, điều hành để bảo đảm cung - cầu hàng hóa thiết yếu, ổn định giá cả thị trường nhất là giá các nguyên, nhiên, vật liệu chủ yếu; xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, găm hàng, tích trữ, đẩy giá, tăng giá bất thường.

Thứ ba, thực hiện tốt công tác quản lý thu, điều hành chi NSNN chặt chẽ; triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, thực hiện cắt giảm các khoản chi chưa thực sự cần thiết. Nghiêm túc thực hành tiết kiệm, phòng, chống tham nhũng, lãng phí. Kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong việc mua sắm công, nhất là vắc-xin, vật tư, trang thiết bị y tế phục vụ phòng, chống dịch Covid-19. Tháo gỡ những vướng mắc trong việc mua sắm công, nhất là tài sản, trang thiết bị của các đơn vị sự nghiệp công lập; giao nhiệm vụ, đặt hàng đấu thầu dịch vụ công.

Thứ tư, xử lý hài hòa, hợp lý mối quan hệ giữa lợi nhuận của các ngân hàng với khó khăn của doanh nghiệp, giảm lãi suất cho vay một cách thực chất; tiếp tục rà soát, đơn giản hóa các thủ tục để thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân vay vốn hỗ trợ phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh. Tận dụng tối đa cơ hội phát triển kinh tế số, thương mại điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt, đẩy mạnh thí điểm xây dựng, thử nghiệm các mô hình kinh doanh mới, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét trước khi thực hiện.

Thứ năm, khẩn trương, điều hành quyết liệt để hoàn thành lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021-2030 và kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2021-2025.

Thứ sáu, nghiêm túc thực hiện quy định của pháp luật về đầu tư công, phấn đấu giải ngân vốn đầu tư công đạt tỷ lệ cao, gắn trách nhiệm của người đứng đầu với kết quả giải ngân vốn đầu tư công; chỉ đạo thực hiện tốt công tác chuẩn bị đầu tư các dự án đầu tư công, nhất là đối với các dự án, công trình trọng điểm quốc gia có tác động lan tỏa.

Thứ bảy, tổng kết việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thời gian qua theo yêu cầu tại Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 24/12/2018 của Bộ Chính trị về việc sắp xếp các đơn vị cấp huyện và cấp xã, từ đó đề xuất kế hoạch, lộ trình cho giai đoạn tiếp theo.

Thứ tám, xây dựng chính sách phù hợp, tăng cường hợp tác đầu tư nước ngoài, thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao. Xây dựng các đề án triển khai mở rộng thị trường và khai thác các lợi thế, lợi ích từ các Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Châu Âu (EVFTA) và các Hiệp định thương mại tự do (FTA) khác.

Thứ chín, kiểm soát chặt chẽ thông tin xấu, độc, thông tin sai sự thật trên mạng điện tử, gây hoang mang trong xã hội; xử lý nghiêm các trường hợp thông tin sai lệch.

Thứ mười, tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong phòng, chống dịch bệnh; tiếp cận bình đẳng và đa dạng trong cung cấp vắc-xin, nhất là với đối tác, bạn bè truyền thống có tiềm lực về nghiên cứu, sản xuất và cung cấp vắc-xin./.