ChuyenDoiSo

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: TTXVN

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đề nghị các đại biểu đánh giá nhiệm vụ, giải pháp thật sự hiệu quả để thúc đẩy giải ngân. Giải ngân vốn đầu tư công là một trong các giải pháp để khôi phục kinh tế - xã hội từ nay đến cuối năm. Hội nghị sẽ phân tích, đánh giá những kết quả đã làm được, những vấn đề chưa làm được để đề ra mục tiêu, nhiệm vụ giải pháp hiệu quả nhất để giải ngân vốn đầu tư công, vừa phải đúng tiến độ, chống lợi ích nhóm, tiêu cực, tham nhũng. Tìm những giải pháp khắc phục, khả thi, đảm bảo mục tiêu đúng tiến độ và nâng cao chất lượng. Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung trí tuệ, đưa ra các giải pháp góp phần thúc đẩy giải ngân. Đây là nguồn lực rất lớn đòi hỏi phải sử dụng hiệu quả, tạo ra tiền đề cho năm 2022.

Đẩy mạnh đầu tư công là một trong những giải pháp ưu tiên, quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Báo cáo tình hình triển khai và giải ngân kế hoạch đầu tư công 9 tháng đầu năm 2021, các giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng còn lại của năm 2021, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong 9 tháng đầu năm, nhờ có sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị, người dân và xã hội, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, sự ủng hộ, phối hợp chặt chẽ của Quốc hội và đặc biệt là sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cùng với sự nỗ lực, cố gắng của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, đến nay nước ta cơ bản kiểm soát được dịch bệnh và trạng thái bình thường mới đang dần được thiết lập trong mọi hoạt động kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, mức tăng trưởng GDP của Quý III dự báo đạt thấp là điều đáng quan tâm. Trong bối cảnh đó, việc đẩy mạnh đầu tư công là một trong những giải pháp ưu tiên, quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Việc phân tích, làm rõ các nguyên nhân, trách nhiệm của từng cấp, từng ngành, từng cá nhân để rút ra bài học kinh nghiệm, đề ra các giải pháp hiệu quả, phù hợp là rất cần thiết.

Về tình hình giao kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2021, kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2021 đã được Thủ tướng Chính phủ giao một lần cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương từ cuối năm 2020 với tổng số vốn là 461.300 tỷ đồng (chiếm 96,6% kế hoạch đã được Quốc hội quyết định), còn lại 16.000 tỷ đồng (chiếm 3,4%) vốn của các Chương trình mục tiêu Quốc gia (CTMTQG) phải hoàn thiện thủ tục. Đến hết ngày 15/9/2021, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã phân bổ, giao chi tiết cho các dự án là 404.976,159 tỷ đồng, đạt 87,8% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ đã giao từ đầu năm; số vốn còn lại chưa giao chi tiết là 56.323,841 tỷ đồng, bằng 12,2% kế hoạch.

Thực hiện các Quyết định số 1535/QĐ-TTg và số 59/QĐ-TTg ngày 15/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ về việc giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư vốn NSTW năm 2021 cho các nhiệm vụ, dự án khởi công mới trong năm 2021 với tổng số vốn là: 1.232,369 tỷ đồng.

Tổng số dự án triển khai trong năm 2021 khoảng 2.511 dự án (vốn trong nước: khoảng 2.114 dự án, vốn nước ngoài: khoảng 397 dự án), trong đó: 2.021 dự án chuyển tiếp và 490 dự án khởi công mới; mức vốn bố trí trung bình cho một dự án sử dụng vốn trong nước là 50,8 tỷ đồng, vốn nước ngoài là 118,6 tỷ đồng, trung bình mỗi bộ, cơ quan trung ương và địa phương bố trí cho 4,3 dự án khởi công mới. Đối với vốn NSTW, hiện nay còn 34 bộ, cơ quan trung ương và 37 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao; vốn NSĐP còn 14 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao, nguyên nhân là do nguồn thu giảm, một số dự án dự kiến bố trí từ nguồn thu xổ số kiến thiết nhưng chưa đủ thủ tục đầu tư và cũng không thể điều chỉnh nguồn thu này cho dự án khác.

Về tình hình giải ngân kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2021, theo báo cáo của Bộ Tài chính, thực hiện giải ngân 8 tháng đạt 183.320,91 tỷ đồng, đạt 39,74% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (461.300 tỷ đồng); dự kiến giải ngân đến 30/9/2021 là 218.550,92 tỷ đồng, đạt 47,38% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2020 đạt 56,33%), trong đó vốn trong nước đạt 51,71% (cùng kỳ năm 2020 là 60,88%), vốn nước ngoài đạt 12,69% (cùng kỳ năm 2020 đạt 21,65%). Đến nay có 04 bộ và 11 địa phương có tỷ lệ giải ngân đạt trên 60%; 46/50 bộ, cơ quan trung ương và 52/63 địa phương giải ngân dưới 60% kế hoạch vốn NSTW đã được giao từ đầu năm 2021. Tính đến ngày 27/9/2021, có 15 bộ, cơ quan trung ương và 23 địa phương trả lại kế hoạch đầu tư vốn NSTW năm 2021 với tổng số vốn là 21.771,492 tỷ đồng, trong đó vốn trong nước là 3.917,057 tỷ đồng; vốn nước ngoài là 17.854,435 tỷ đồng. Có 06 địa phương có văn bản đề nghị bổ sung kế hoạch đầu tư vốn NSTW với tổng số vốn là 1.643,888 tỷ đồng, trong đó vốn NSTW trong nước là 1.595 tỷ đồng của 05 địa phương (Tuyên Quang: 600 tỷ đồng; Yên Bái 300 tỷ đồng, Thái Bình 400 tỷ đồng, Bình Thuận 100 tỷ đồng, Bình Phước 195 tỷ đồng) và vốn nước ngoài là 48,8 tỷ đồng duy nhất 01 địa phương (Kiên Giang).

Việc giải ngân vốn đầu tư chậm do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan đã tồn tại cố hữu từ lâu như: công tác giải phóng mặt bằng, đấu thầu, thay đổi chính sách và quy định, năng lực chủ đầu tư, nhà thầu, việc tránh thanh toán vốn nhiều lần, chờ thanh một lần của chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu, tính chất đặc thù của chi đầu tư, niên độ ngân sách nhà nước là 1 năm, giao kế hoạch vốn đầu năm, quyết toán cuối năm, nên kế hoạch thực hiện, thi công xây dựng các công trình, dự án cũng phụ thuộc vào kế hoạch vốn,…

Bên cạnh những nguyên nhân cố hữu nêu trên, trong những tháng đầu năm xuất hiện thêm một số nguyên nhân khác làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, năm 2021 là năm chuyển tiếp giữa hai nhiệm kỳ và kiện toàn tổ chức, bộ máy, nhân sự gắn với đại hội Đảng và bầu cử Quốc hội, HĐND, UBND các cấp; năm đầu tiên của một chu kỳ kế hoạch mới, với ưu tiên đầu tư công tập trung chủ yếu vào công tác chuẩn bị cho giai đoạn 5 năm tới. Đối với các dự án khởi công mới trong giai đoạn 2021-2025 tập trung triển khai công tác chuẩn bị đầu tư những tháng đầu năm và chỉ triển khai thực hiện sau khi được giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Năm 2021 là năm rất đặc biệt bởi chưa bao giờ nền kinh tế nước ta phải dồn tâm sức và nguồn lực cho công tác phòng, chống đại dịch như vậy và cũng chưa bao giờ nhiều tỉnh, thành, địa phương phải thực hiện các biện pháp giãn cách, hạn chế tiếp xúc như năm nay.

Các nguyên nhân thì rất đa dạng, bao gồm cả nguyên nhân cố hữu tồn tại lâu nay chưa được khắc phục triệt để và cả nguyên nhân mới phát sinh, bao trùm tất cả là do dịch bệnh bùng phát, các địa phương phải thực hiện triệt để giãn cách dẫn đến lưu thông hàng hóa trong đó có nguyên nhiên vật liệu khó khăn, giá cả nguyên nhiên vật liệu tăng, nguồn lao động bị hạn chế do nhiều công nhân nghỉ việc, phát sinh thêm các chi phí phòng chống dịch. Tuy nhiên mỗi một bộ, cơ quan trung ương, địa phương, dự án giải ngân chậm đều ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân chung của cả nước. Qua đó, bài học rút ra là các cấp, các ngành phải nâng cao trách nhiệm hơn nữa trong việc quản lý, sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công. Mỗi bộ, cơ quan trung ương và địa phương sẽ là người trực tiếp đưa ra các giải pháp hiệu quả nhất đối với từng dự án do bộ, địa phương thực hiện. Việc phân bổ, giao kế hoạch, giải ngân vốn đầu tư công có tác động lớn đến kết quả thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2021, nên phải nhanh, hiệu quả và phải đảm bảo đúng pháp luật.

Về cơ bản, đến nay các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 63/NQ-CP; thành lập Tổ công tác trong từng cơ quan, đơn vị để rà soát khó khăn, vướng mắc các dự án đang triển khai trong năm 2021; ở các địa phương, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh phân công các đồng chí Phó Chủ tịch tỉnh theo dõi các dự án lớn, trọng điểm của địa phương để thường xuyên rà soát, kiểm tra, đôn đốc quá trình triển khai dự án; chủ động thực hiện rà soát, điều chuyển kế hoạch vốn giữa các dự án chậm giải ngân sang các dự án có tiến độ giải ngân tốt, còn thiếu vốn. Bộ Kế hoạch và Đầu tư trình và Thủ tướng Chính phủ đã giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương để các bộ, cơ quan trung ương và địa phương phân bổ kế hoạch đầu tư vốn NSTW năm 2021 còn lại cho những nhiệm vụ, chương trình, dự án mới.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: TTXVN

05 nhóm giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, mùa mưa bão ở miền Trung và Tây Nguyên,... sẽ tiếp tục tác động tới hoạt động triển khai thực hiện các dự án đầu tư công, tỷ lệ giải ngân thấp làm giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến động lực và tốc độ tăng trưởng kinh tế chung. Bởi vậy, nhận diện đúng và xử lý kịp thời các điểm nghẽn trực tiếp và gián tiếp, khách quan và chủ quan, tồn tại cố hữu đã, đang và sẽ ảnh hưởng đến đẩy mạnh giải ngân đi đôi với bảo đảm chất lượng công trình và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công… là một nhiệm vụ chính trị quan trọng, cấp thiết để đảm bảo thực hiện thành công “mục tiêu kép” vừa phòng, chống dịch bệnh, vừa phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, góp phần kích thích tổng cầu, tạo thêm việc làm, thu nhập, nâng cao đời sống cho người lao động. Giải pháp quan trọng nhất trong thời gian tới cần tập trung vào việc kiểm soát dịch bệnh để sớm phục hồi và triển khai các hoạt động đầu tư, sản xuất - kinh doanh bình thường, trong đó có đầu tư công; thực hiện điều chỉnh ngay các vướng mắc về quy định pháp lý, giảm thủ tục hành chính quản lý và sử dụng vốn đầu tư công để đẩy mạnh hơn việc giải ngân vốn đầu tư công.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị các đồng chí Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, các đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xác định nhiệm vụ phát triển kinh tế trong bối cảnh đại dịch Covid-19 là nhiệm vụ chính trị trọng tâm trong năm 2021, trong đó đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ then chốt để thúc đẩy tăng tăng trưởng kinh tế, tập trung 05 nhóm giải pháp.

Thứ nhất, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, tháo gỡ kịp thời các rào cản, khó khăn vướng mắc, khơi thông điểm nghẽn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công quy định tại Nghị quyết số 63/NQ-CP ngày 29/6/2021; Nghị quyết số 105/NQ-CP ngày 09/9/2021 của Chính phủ, các Nghị quyết Phiên họp Chính phủ thường kỳ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Thứ hai, Bộ Y tế khẩn trương ban hành Hướng dẫn lộ trình trở lại trạng thái bình thường mới, hướng dẫn đối với những người đã tiêm đủ 2 mũi vắc xin, người nhiễm Covid-19 nhưng đã khỏi bệnh và triển khai các hoạt động kinh tế, xã hội đảm bảo an toàn phòng, chống dịch Covid-19.

Thứ ba, xây dựng, sửa đổi các quy định đang còn chồng chéo, cản trở đến hoạt động đầu tư công. Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan (Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Xây dựng..) trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi bổ sung một số điểm của Nghị định số 40/2020/NĐ-CP, Nghị định số 73/2019/NĐ-CP, Nghị định số 152/2020/NĐ-CP, Nghị định số 10/2021/NĐ-CP bảo đảm thống nhất, tháo gỡ kịp thời khó khăn trong thực hiện dự án đầu tư công. Về sửa đổi Nghị định số 56/2020/NĐ-CP: Bộ Tư pháp có ý kiến thẩm định; các Bộ: Tư pháp, Tài chính khẩn trương có ý kiến về các nội dung liên quan đến ký kết điều ước và thỏa thuận quốc tế gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Bộ Kế hoạch và Đầu tư: khẩn trương tiếp thu ý kiến, hoàn thiện trình Chính phủ sửa đổi Nghị định số 56/2020/NĐ-CP của Chính phủ...

Thứ tư, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm soát chi. Bộ Tài chính ứng dụng triệt để công nghệ thông tin trong quá trình kiểm soát chi, xử lý đơn rút vốn tại Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước, giải ngân vốn ODA, vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài để rút ngắn thời gian, không để tồn đọng hồ sơ mà không có lý do.

Thứ năm, tiếp tục đẩy mạnh hoạt động của các Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ về tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19; rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy thực hiện dự án đầu tư các bộ, ngành và địa phương; kịp thời hướng dẫn để thống nhất cách hiểu, cách triển khai đối với những vấn đề vướng mắc; phổ biến cách làm hay, kinh nghiệm tốt của các cơ quan, đơn vị có tiến độ giải ngân cao. Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về đầu tư công, trong đó tập trung các dự án lớn, các dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài để kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ vướng mắc./.