ChuyenDoiSo

Hội thảo do Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Ban Kinh tế Trung ương và Tỉnh ủy Lào Cai phối hợp tổ chức ngày 16/11/2021. Tham dự Hội thảo, về phía Trung ương có Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng; Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh cùng đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành. Về phía tỉnh Lào Cai có Bí thư Tỉnh ủy Đặng Xuân Phong; Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Vũ Xuân Cường, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Trịnh Xuân Trường cùng đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành của Tỉnh.

Tham dự Hội thảo còn có lãnh đạo 15 tỉnh khu vực trung du, miền núi Bắc bộ; đại diện các cơ quan, tổ chức quốc tế: Đại sứ quán Ô-xtrây-li-a, Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển Châu Á, Chương trình phát triển Liên hợp quốc tại Việt Nam; các nhà khoa học, chuyên gia...

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, định hướng tổ chức không gian phát triển vùng trung du và miền núi Bắc bộ giai đoạn tới cần gắn kết phát triển hạ tầng giao thông với các hành lanh kinh tế. Trong đó, hành lang Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng với vùng ảnh hưởng trực tiếp gồm 8 tỉnh, thành phố phía Bắc từ Lào Cai đến Hải Phòng là tuyến hành lang kết nối tiểu vùng Tây Bắc với các trung tâm kinh tế lớn của cả nước và là tuyến nối ra biển gần nhất của tiểu vùng Tây Bắc. Hành lang kinh tế này có tác động trực tiếp đến sự phát triển của vùng phía Bắc và cả nước, tăng cường hợp tác với vùng Tây Nam - Trung Quốc và rộng hơn là một trong những cửa ngõ của khu vực ASEAN với Trung Quốc. Kết nối các địa phương trong Vùng và liên thông thông qua cao tốc Nội Bài - Lào Cai; tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai và Hà Nội - Hải Phòng, Cảng Hàng không Sa Pa. Theo định hướng phát triển, hành lang này sẽ phát triển mạng lưới giao thông đồng bộ bao gồm đường bộ, đường sắt, đảm bảo kết nối đầu mối cửa khẩu Lào Cai và các địa phương trên toàn tuyến với cụm cảng biển số I, trong đó có cảng cửa ngõ Lạch Huyện.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: baolaocai.vn

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, giai đoạn tới, ngân sách Nhà nước sẽ tiếp tục ưu tiên đầu tư cho khu vực này. Đây là Vùng kém cạnh tranh hơn vùng khác, vì vậy cần có cơ chế ưu đãi đặc thù.

Liên kết phát triển vùng Trung du và miền núi phía Bắc (TDMNPB) nhằm hướng tới mục tiêu phát triển kinh tế đi đôi với tiến bộ xã hội, bảo vệ môi trường, thu hẹp khoảng cách về mức độ thụ hưởng các dịch vụ xã hội cơ bản của nhân dân trong Vùng, nhất là của đồng bào các dân tộc thiểu số so với các vùng khác; bảo tồn và phát huy bản sắc và giá trị văn hóa tốt đẹp của các dân tộc; bảo vệ các hệ sinh thái, giữ gìn cảnh quan và môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên; chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo đảm sự hài hòa và gắn kết chặt chẽ giữa nhiệm vụ phát triển kinh tế của vùng TDMNPB với các nhiệm vụ khác mang tính quốc gia, liên vùng, trong giai đoạn tới, cần tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp phát triển.

Thực hiện tốt các định hướng tăng cường liên kết sẽ tạo điều kiện để các địa phương trong vùng TDMNPB nâng cao năng lực cạnh tranh, phát huy tốt các tiềm năng, lợi thế, nắm bắt các cơ hội phát triển và tiếp tục đạt được nhiều thành tựu mới cao hơn nữa trong phát triển kinh tế, xã hội của vùng thời gian tới.

Liên kết vùng sẽ giúp tăng cường hiệu quả phối hợp giữa các bên trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình; tạo ra sự bổ khuyết, hỗ trợ lẫn nhau và tạo ra sự cộng hưởng và động lực lớn hơn trong quá trình phát triển của các bên. Đồng thời kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về các lĩnh vực của mỗi bên phát sinh trong quá trình các bên thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Nếu không cạnh tranh được thì kinh tế của Vùng TDMNPB và các địa phương trong vùng sẽ chậm phát triển, bị suy yếu và tụt hậu so với các vùng khác trong cả nước.

Tuy nhiên đến nay, vùng TDMNPB chưa hình thành được mạng lưới liên kết đồng bộ. Để góp phần thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế vùng thì liên kết vùng trên nhiều lĩnh vực khác nhau, giữa các chủ thể thành chuỗi và mạng lưới chặt chẽ giữa cơ quan quản lý các cấp - nhà sản xuất - nhà phân phối, kinh doanh - nhà nông - người dân địa phương - người tiêu dùng… để cùng nhau phát triển đóng vai trò rất quan trọng.

Việc chưa có mạng lưới liên kết trong phát triển sẽ là một thách thức lớn cho tăng trưởng kinh tế, phát triển bền vững vùng TDMNPB trong dài hạn. Trong bối cảnh mới, nếu không xây dựng được mạng lưới liên kết thì thất bại là điều khó tránh khỏi. Vì vậy, việc xây dựng thể chế liên kết, điều phối phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng an ninh vùng TDMNPB đã trở thành vấn đề cấp bách trong giai đoạn hiện nay.

Về thể chế liên kết, điều phối phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng an ninh vùng TDMNPB, đây là một trong 5 vùng còn phải chờ kết luận, đánh giá, rút kinh nghiệm trong việc xây dựng Quy chế thí điểm liên kết phát triển kinh tế - xã hội vùng và mô hình Hội đồng điều phối vùng của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Do đó, vùng TDMNPB chưa được ban hành cơ chế thí điểm liên kết này. Trong thời gian tới, việc nghiên cứu thể chế, ban hành cơ chế chính sách điều phối, thúc đẩy, quản lý liên kết vùng của vùng TDMNPB, nhất là trong việc tham gia chuỗi giá trị toàn cầu của các ngành nông, lâm sản, chế biến nông lâm sản là rất cần thiết để đáp ứng yêu cầu khách quan nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh và khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế của Vùng.

Để phát huy hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh của vùng TDMNPB, phấn đấu duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế của vùng cao hơn bình quân của cả nước; các ngành kinh tế phát triển khá, liên kết chặt chẽ và tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu; mức sống của người dân được nâng cao và thu hẹp khoảng cách so với cả nước; phát triển kinh tế - xã hội vùng gắn với giữ gìn bản sắc văn hóa, khai thác hợp lý tài nguyên, bảo vệ môi trường sinh thái, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia... cần xây dựng thể chế liên kết phát triển vùng với những định hướng chủ yếu như nghiên cứu, đề xuất mô hình quản lý tối ưu để điều phối các hoạt động liên kết vùng. Theo đó, tiếp tục hoàn thiện mô hình quản lý phát triển vùng nhằm giải quyết tốt lợi ích của các tỉnh, các ngành với lợi ích vùng và lợi ích quốc gia. Cần nghiên cứu, xem xét thành lập cơ quan chuyên trách quản lý, điều phối việc liên kết vùng. Cơ quan quản lý, điều phối việc liên kết vùng có thể với quy mô và cơ cấu tổ chức khác nhau. Cơ cấu tổ chức lớn hay nhỏ của cơ quan quản lý vùng có ảnh hưởng đáng kể đến việc thúc đẩy hình thành liên kết vùng.

Thực hiện tốt công tác lập quy hoạch vùng TDMNPB. Khẩn trương tiến hành lập quy hoạch vùng TDMNPB và các tỉnh trên địa bàn vùng TDMNPB, đáp ứng các yêu cầu mới, các quy định mới quan trọng về quy hoạch trong bối cảnh hiện nay, đảm bảo quy hoạch đúng quy trình phối hợp, đạt tiến độ, nội dung chất lượng và đem lại hiệu quả cao;…

Phát biểu tại Hội thảo, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh, với vị trí chiến lược quan trọng và tiềm năng to lớn, trong những năm qua, vùng trung du và miền núi Bắc bộ là một trong những vùng luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm, ưu tiên chính sách đầu tư phát triển. Bên cạnh những kết quả đạt được, đây vẫn là vùng nghèo và khó khăn nhất của cả nước, quy mô kinh tế còn nhỏ, nhiều tiềm năng, lợi thế chưa được khai thác hết, hoặc khai thác chưa phù hợp. Tăng trưởng kinh tế tuy đạt cao, nhưng chưa đồng đều và bền vững; chuyển dịch cơ cấu kinh tế của phần lớn các địa phương còn chậm…

Trong giai đoạn tới, phát triển vùng cần có tư duy đổi mới, cần đổi mới đồng bộ, vượt qua tư duy nhiệm kỳ, địa phương, luôn có cái nhìn bao quát đặt địa phương trong sự phát triển chung của vùng và của cả nước. Cần có cơ chế phối hợp linh hoạt tạo sự gắn kết giữa chính quyền với cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Gắn quy hoạch đô thị với quy hoạch khu công nghiệp, khu kinh tế cửa khẩu. Quy hoạch đất đai tài nguyên gắn với bảo vệ môi trường sinh thái. Tháo gỡ điểm nghẽn, tạo nhân tố phát triển, khai thác tiềm năng, lợi thế dưới hình thức kêu gọi, thu hút nguồn lực trong nước và quốc tế. Kết nối các hành lang phát triển. Chuẩn bị nguồn lực bài bản, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho phát triển vùng. Cần chú ý cả lĩnh vực văn hóa, an sinh xã hội, từng bước thu hẹp khoảng cách hưởng thụ văn hóa giữa các địa phương trong vùng và giữa vùng với cả nước.

Tại Hội thảo, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Lào Cai Đặng Xuân Phong có bài trình bày về cực tăng trưởng, trung tâm kết nối giao thương kinh tế giữa Việt Nam và các nước ASEAN với vùng Tây Nam - Trung Quốc. Trong đó, tập trung nhấn mạnh về những thành tựu đạt được và vị trí địa kinh tế, địa chính trị cho thấy Lào Cai có nhiều cơ hội, điều kiện để từng bước trở thành cực tăng trưởng, trung tâm kết nối giao thương kinh tế như vị trí địa lý đặc biệt với mạng lưới giao thông đa dạng; điều kiện tự nhiên đa dạng, khí hậu ưu đãi để trở thành điểm du lịch nghỉ dưỡng quốc tế; có thế mạnh lâu dài về phát triển công nghiệp chế biến gắn với hoạt động khai khoáng; dãy núi Hoàng Liên Sơn hùng vĩ giữ vai trò trung tâm đa dạng sinh học, nguồn sinh thủy của cả vùng; điều kiện để thực hiện vai trò đầu mối thúc đẩy quan hệ kinh tế giữa các tỉnh trong vùng và tỉnh Vân Nam - Trung Quốc.

Để trở thành cực tăng trưởng, trung tâm kết nối của vùng và cả nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Lào Cai đã có những định hướng cụ thể như xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Lào Cai thành một trong những trung tâm Logistics quan trọng của cả nước; xây dựng Lào Cai trở thành hạt nhân du lịch của vùng, trung tâm dịch vụ và tài chính của khu vực và quốc tế trong tương lai; phát triển công nghiệp theo hướng gia công, chế biến sâu; tiếp tục giữ vai trò quan trọng cho chuỗi sản xuất công nghiệp của cả nước và vùng; phát triển kết cấu hạ tầng, đột phá là hạ tầng giao thông kết nối và hạ tầng số; biến thách thức về quy mô dân số nhỏ để xây dựng Lào Cai trở thành trung tâm thu hút lao động của vùng.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận về những khó khăn, hạn chế, cơ hội, thách thức, lợi thế, tiềm năng cho sự phát triển vùng trung du và miền núi Bắc bộ đến 2030, tầm nhìn đến 2045. Khẳng định đây là vùng có vị trí kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại đặc biệt quan trọng của cả nước. Do vậy, cần được Trung ương quan tâm đặc biệt, nhằm phát huy cao nhất các tiềm năng, lợi thế của từng tiểu vùng và từng địa phương trong vùng./.