ChuyenDoiSo

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: quochoi.vn

Theo ý kiến của các đại biểu, Nghị quyết được ban hành nhằm tăng cường nguồn lực tài chính, cơ chế tự chủ và tạo cơ sở pháp lý để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá về phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh trở thành Thành phố văn minh, hiện đại, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, đóng góp ngày càng lớn đối với khu vực và cả nước.

Bên cạnh đó, các đại biểu đã tập trung thảo luận về: tên gọi, phạm vi điều chỉnh, quan điểm, nguyên tắc ban hành, phạm vi của Nghị quyết; các chính sách về tài chính, ngân sách, tiền lương, thu nhập tăng thêm; tính khả thi của việc nâng mức vay không quá 120% số thu theo phân cấp; chính sách về quản lý đô thị, tài nguyên môi trường; điều chỉnh cục bộ quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị; các chính sách tương đồng với dự thảo Luật Đất đai, Luật Nhà ở đang sửa đổi; bồi thường về đất khi Nhà nước thu hồi đất; cho phép các tổ chức kinh tế thế chấp, chuyển nhượng đất hoặc cho thuê quyền thuê đất; trình tự, thủ tục chuẩn bị thu hồi đất; quy trình, thủ tục đầu tư công; danh mục ngành nghề, điều kiện ưu đãi thu hút đầu tư, các nhà đầu tư chiến lược, các dự án FDI lớn; quản lý khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát triển công nghệ cao; tổ chức bộ máy của Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố Thủ Đức và các cơ chế phân cấp, ủy quyền; việc sử dụng nguồn tăng thu cho đầu tư công; quy hoạch đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng; đầu tư theo phương thức PPP, các dự án BT, BOT; quy hoạch, bố trí nhà ở xã hội; thành lập Sở An toàn thực phẩm; phát triển hệ thống y tế dưới hình thức đối tác công tư; mô hình hoạt động và cơ chế công ty đầu tư tài chính nhà nước; việc sử dụng mái nhà các trụ sở là tài sản công để đặt hệ thống điện mặt trời; thời điểm thông qua Nghị quyết; việc áp dụng pháp luật và các điều khoản chuyển tiếp; thời gian thực hiện thí điểm.

Tham gia ý kiến, đại biểu Dương Khắc Mai (đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông) bày tỏ nhất trí với chủ trương ban hành Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh để thể chế hóa Nghị quyết số 31-NQ/TW ngày 30/12/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, nhằm tăng cường nguồn lực tài chính, cơ chế tự chủ và tạo cơ sở pháp lý nhằm phát huy mạnh mẽ nội lực huy động tối đa nguồn lực, khơi dậy tiềm năng, lợi thế, biến tiềm năng thành khả năng cho sự phát triển, tạo động lực mới tác động dẫn dắt, thúc đẩy kinh tế vùng phụ cận Đông, Tây Nam Bộ, Tây Nguyên và cả nước; tạo đột phá mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội Thành phố Hồ Chí Minh trở thành một đô thị văn minh, hiện đại, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

Việc ban hành nghị quyết về tổng thể phải thuộc thẩm quyền của Quốc hội, không trái với Hiến pháp, các Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, cũng không phải để tháo gỡ khó khăn về thể chế nói chung mà những chính sách này được ban hành để thành phố phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế mà các địa phương khác không có, tránh dàn trải.

Đại biểu Dương Khắc Mai (đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông) phát biểu. Ảnh: quochoi.vn

Để góp phần hoàn thiện chính sách, đại biểu Dương Khắc Mai cho ý kiến vào một số vấn đề cụ thể liên quan đến Công ty Tài chính nhà nước Thành phố Hồ Chí Minh; về việc cho phép thành phố thí điểm thực hiện dự án BOT đối với các dự án nâng cấp, mở rộng hiện đại hóa công trình đường bộ hiện hữu; về ưu đãi nhà đầu tư chiến lược quy định tại khoản 8 Điều 7; tỷ lệ nợ vay. Đồng thời bày tỏ tin tưởng, với Nghị quyết lần này khi Quốc hội thông qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, thành phố nghĩa tình sẽ sớm hiện thực hóa một cách sinh động, hiệu quả quan điểm, chủ trương nghị quyết của Đảng, của Quốc hội, Chính phủ vào thực tiễn cuộc sống và để Hòn Ngọc Viễn Đông luôn và mãi tỏa sáng với các sắc màu tươi mới và ngày càng rực rỡ hơn, mạnh mẽ hơn.

Đồng tình với quan điểm nêu trên, đại biểu Nguyễn Phương Thủy (đại biểu Quốc hội thành Hà Nội), đại biểu Huỳnh Thanh Phương (đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh) bày tỏ nhất trí cao với việc cần thiết ban hành một nghị quyết mới với các cơ chế chính sách đặc thù, đột phá để thúc đẩy phát triển Thành phố Hồ Chí Minh thay thế cho Nghị quyết số 54 và kịp thời thể chế hóa Nghị quyết số 31 của Bộ Chính trị. Đồng thời, tạo động lực mạnh mẽ để thành phố phát triển xứng tầm là một đô thị đặc biệt, bứt phá, vươn lên không những giữ vững vai trò đầu tàu của cả nước mà còn là trung tâm về nhiều mặt của khu vực và châu Á, có năng lực cạnh tranh toàn cầu với những lý lẽ được nêu trong Tờ trình của Chính phủ.

Theo đại biểu Trần Khánh Thu (đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình), thành phố Hồ Chí Minh là một đô thị đặc biệt, lớn nhất cả nước về dân số và quy mô kinh tế. Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết số 16 của Bộ Chính trị khóa XI và 5 năm thực hiện Nghị quyết 54 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố đã tiếp tục phát huy vị trí đầu tàu của cả nước, cơ cấu kinh tế của thành phố tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực, gắn với đổi mới quy mô tăng trưởng, từng bước phát triển theo chiều sâu, dựa vào nền tảng ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới, sáng tạo. Có thể nói, Nghị quyết 54 là quyết sách kịp thời, tạo điều kiện tăng tính tự chủ, tính chịu trách nhiệm, phát huy tính năng động, sáng tạo cũng như thúc đẩy sự tháo gỡ những vấn đề khó khăn, vướng mắc của thành phố.

Vì vậy, việc ban hành một Nghị quyết mới về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh thay thế Nghị quyết 54 nhằm tạo điều kiện cho Thành phố Hồ Chí Minh khơi thông nguồn lực, tạo đà phát triển, khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh và đặc biệt thể chế hóa các quan điểm, mục tiêu, định hướng phát triển đã nêu trong Nghị quyết 24, Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 81 của Quốc hội đề ra là rất cần thiết. Do vậy, khi xây dựng Nghị quyết mới, bên cạnh những cơ chế, chính sách về huy động nguồn lực trong giai đoạn tới thì điều quan trọng hơn là cần phải có cơ chế, chính sách mới đủ mạnh, vượt trội để Thành phố phát triển đột phá, đại biểu Trần Khánh Thu nhấn mạnh.

Đại biểu Thạch Phước Bình (đại biểu Quốc hội tỉnh Trà Vinh) cho rằng, việc ban hành nghị quyết mới thay thế Nghị quyết số 54 là cần thiết; đồng thời tham gia phát biểu một số nội dung nhằm hoàn thiện dự thảo Nghị quyết. Theo Đại biểu, để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo môi trường quản trị chính quyền đô thị hiện đại, đồng bộ, kiến tạo và phát triển, để lấy Thành phố Hồ Chí Minh là cực tăng trưởng, từ đó thúc đẩy thể chế liên kết vùng, tạo sự phát triển thành vùng tăng trưởng trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, các cơ quan trung ương và Bộ Giao thông vận tải cần tạo điều kiện và thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa việc đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông kết nối nội vùng Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long và lân cận tạo sự lưu thông, giúp phát huy nguồn lực trong liên kết vùng, từ đó tạo thể chế thu hút nguồn lực, giúp quá trình đô thị hóa và phát triển của Thành phố Hồ Chí Minh cũng như thúc đẩy sự phát triển của các địa phương trong vùng.

Ngoài đường Vành đai 3 cần được trung ương ủng hộ và xúc tiến các tuyến đường Vành đai 4 và các tuyến đường cao tốc kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với vùng Đông Nam Bộ và các vùng lân cận. Đây là điều kiện tốt để kích hoạt vùng phát triển năng động, cực tăng trưởng quan trọng nhất của đất nước, làm tiền đề cho sự phát triển các vùng, địa phương khác trong cả nước trên cơ sở hiệu quả phát triển Thành phố Hồ Chí Minh.

Cùng với đó, chú trọng vấn đề xã hội, môi trường đi đôi với phát triển kinh tế, tập trung giải quyết các điểm yếu về xã hội, môi trường hiện đại của thành phố, như năng lực y tế, tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường, ngập nước, phát triển nhà ở, việc làm. Do vậy, Đại biểu đề nghị xem xét bổ sung quy định về vấn đề này tại Điều 6 về quản lý đô thị, môi trường.

Ảnh: quochoi.vn

Đại biểu Đoàn Thị Lê An (đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng) nhấn mạnh, Nghị quyết số 31 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 81 của Quốc hội về quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã đưa ra các mục tiêu xây dựng, phát triển Thành phố Hồ Chí Minh. Để đạt được các mục tiêu đề ra tại Nghị quyết nêu trên đòi hỏi phải có một nghị quyết mới của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 54 với những cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, tạo điều kiện cho Thành phố Hồ Chí Minh khơi thông nguồn lực, tạo đà phát triển, khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh của mình.

Cụ thể như tiếp tục mở rộng cơ chế phân cấp, ủy quyền một số lĩnh vực quản lý nhà nước cho thành phố trong một số lĩnh vực như quản lý quy hoạch, kế hoạch đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội, quản lý nhà, đất và hạ tầng kỹ thuật xã hội đô thị, quản lý ngân sách nhà nước, tổ chức bộ máy và quản lý cán bộ, công chức nhằm tạo sự chủ động, sáng tạo, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của thành phố, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho thành phố phát triển theo nguyên tắc chỉ phân cấp ủy quyền một cấp, đồng thời bảo đảm nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và có cơ chế kiểm soát quyền lực, thực hiện công khai, minh bạch và trách nhiệm giải trình. Hoàn thiện về tổ chức bộ máy, được chủ động trong việc quy định chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan cho phù hợp với đặc điểm tình hình của đô thị đặc biệt như tại Thành phố Hồ Chí Minh góp phần giảm bớt các quy trình, thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian, chi phí thực hiện, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Với những cơ chế, chính sách tăng cường phân cấp, ủy quyền sẽ là nguồn lực để thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục đáp ứng yêu cầu về phát triển hội nhập quốc tế, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững vì cả nước, đồng thời kết quả thí điểm các nội dung phân cấp, ủy quyền cho Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện sẽ là cơ sở để xem xét, nhân rộng và đưa vào quy định pháp luật trong thời gian tới, đại biểu Đoàn Thị Lê An nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành - Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc đánh giá cao công tác chuẩn bị của Chính phủ cũng như Thành phố Hồ Chí Minh về hồ sơ dự thảo Nghị quyết, với nhiều nội dung chính sách đột phá, hy vọng sẽ tạo tiền đề tích cực để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố Hồ Chí Minh và phát huy vai trò động lực phát triển không những cho khu vực phía Nam và cả nước, đồng thời cũng là những thể nghiệm để mở đường cho việc hoàn thiện thể chế, chính sách của đất nước ta trong xây dựng nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa.

Đại biểu cũng cơ bản nhất trí với nội dung dự thảo Nghị quyết và ý kiến của một số đại biểu đã phát biểu và nhấn mạnh thêm một số nội dung về quản lý đầu tư; về tài chính, ngân sách; quản lý khoa học và đổi mới sáng tạo.

Đại biểu Lã Thanh Tân (đại biểu thành phố Hải Phòng) cho rằng, dự thảo Nghị quyết đã thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp của Đảng về xây dựng, phát triển Thành phố Hồ Chí Minh tại Nghị quyết số 24 và Nghị quyết số 31 của Bộ Chính trị. Đồng thời bày tỏ thống nhất với các cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển Thành phố Hồ Chí Minh được thể hiện tại dự thảo Nghị quyết bao gồm các cơ chế, chính sách đặc thù về quản lý đầu tư, tài chính, ngân sách, quản lý đô thị, tài nguyên và môi trường, ngành nghề ưu tiên, thu hút đầu tư chiến lược, quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, tổ chức bộ máy. Các cơ chế, chính sách này đều có tính vượt trội và được lựa chọn đề xuất trên cơ sở yêu cầu thực tiễn của Thành phố Hồ Chí Minh, nhiều cơ chế, chính sách đã được áp dụng thí điểm cho một số tỉnh, thành phố.

Tham gia ý kiến, đại biểu Thái Thị An Chung (đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An) bày tỏ đồng tình và ủng hộ cao về sự cần thiết phải ban hành nghị quyết này, bởi các lý do như. Thứ nhất, việc ban hành Nghị quyết này là sự thể chế hóa kịp thời Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Thứ hai, Thành phố Chí Minh là một trong 2 cực tăng trưởng lớn nhất của cả nước, là đầu tàu dẫn dắt phát triển các vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, Thành phố có vị trí chiến lược quan trọng của cả nước và khu vực.

Thứ ba, việc ban hành cơ chế đặc thù sẽ tạo điều kiện cho Thành phố phát huy được thế mạnh tiềm năng sẵn có để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, nâng cao uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Về đề xuất sử dụng ngân sách Thành phố để thực hiện các dự án công trình quan trọng có tính chất vùng, liên vùng, đại biểu cho biết, đây là một cơ chế mới và khác với các quy định của Luật Ngân sách nhà nước hiện hành và bày tỏ đồng tình và thống nhất.

Đại biểu đồng tình với quy định tại khoản 7 Điều 5 dự thảo Nghị quyết giao cho Hội đồng nhân dân Thành phố quyết định sử dụng ngân sách Thành phố để thực hiện các dự án, công trình giao thông đường bộ có tính chất vùng, liên vùng nằm trên ranh giới, địa giới hành chính giữa Thành phố và địa phương khác, các dự án quốc lộ, cao tốc đi qua địa bàn Thành phố, hỗ trợ cho các địa phương khác trong nước, hỗ trợ một số địa phương tại một số nước khác trong trường hợp cần thiết.

Về chính sách hỗ trợ hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong lĩnh vực ưu tiên của Thành phố. Đại biểu bày tỏ đồng tình với 02 nhóm cơ chế, chính sách quy định tại Điều 8 của Dự thảo nghị quyết là cơ chế, chính sách liên quan đến khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gồm nhóm chính sách hỗ trợ hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong các lĩnh vực ưu tiên của Thành phố và nhóm chính sách về tiền công, tiền lương của chuyên gia, nhà khoa học trong thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ. Việc thông qua các chính sách này sẽ tạo điều kiện thu hút và giữ chân các chuyên gia, các nhà khoa học, những người có tài năng đặc biệt và các cá nhân khởi nghiệp sáng tạo, góp phần hình thành và phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh trong lĩnh vực ưu tiên của thành phố.

Tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã phát biểu giải trình làm rõ một số ý kiến các vị đại biểu Quốc hội đã nêu và khẳng định, nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu trong quá trình hoàn thiện dự thảo Nghị quyết.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết thúc phiên thảo luận. Ảnh: quochoi.vn

Phát biểu kết thúc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá, các đại biểu tham gia nhiều ý kiến có chất lượng, tâm huyết và trách nhiệm, cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết đảm bảo phù hợp với Hiến pháp và chủ trương của Đảng, khả thi phù hợp thực tiễn khi áp dụng và cũng nhiều đại biểu đề nghị phải thể hiện tính chất đặc biệt, vượt trội, đột phá. Đồng thời cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến phát biểu tại hội trường và các ý kiến thảo luận tại tổ để xây dựng báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến các vị đại biểu Quốc hội, hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển Thành phố Hồ Chí Minh, trình Quốc hội xem xét, thông qua./.