ChuyenDoiSo

Toàn cảnh Kỳ họp. Nguồn: Quochoi.vn

Luật HTX được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV gồm gồm 12 Chương, với 115 Điều, gồm những quy định chung; chính sách của nhà nước về phát triển tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX; thành viên của HTX, liên hiệp HTX; thành lập HTX, liên hiệp HTX; tổ chức quản trị HTX, liên hiệp HTX. Một trong những điểm mới, nổi bật của Luật HTX (sửa đổi) được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp này là đã thể chế hóa nội dung 08 chính sách tại Nghị quyết số 20-NQ/TW. Luật HTX (sửa đổi) đã bổ sung quy định tại Chương II về các chính sách của Nhà nước phát triển tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX.

Trình bày báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, kỳ họp thứ 5, ngày 25/5/2023, Quốc hội đã thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Ngày 12/6/2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến về một số vấn đề lớn của dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Trên cơ sở ý kiến của các vị ĐBQH, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan hữu quan, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi) gồm 12 chương với 115 điều.

Về việc thể chế hóa nội dung 08 chính sách tại Nghị quyết số 20-NQ/TW (Chương II), Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin tiếp thu, chỉnh lý và bổ sung quy định tại Chương II về các chính sách của Nhà nước phát triển tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX, cụ thể: bổ sung tại Điều 18 quy định một trong các tiêu chí để được xem xét thụ hưởng chính sách của Nhà nước khi tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX không trong thời gian thi hành quyết định xử lý vi phạm hành chính do vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm quy định tại khoản 2 Điều 7 của Luật này; không trong thời gian chấp hành bản án hình sự của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật; bổ sung khoản 7 Điều 20 quy định về chính sách nhân rộng mô hình HTX, liên hiệp HTX hoạt động hiệu quả nhằm góp phần phát triển, thúc đẩy và lan tỏa các điển hình kinh tế tập thể; (iii) bổ sung khoản 2 và khoản 4 Điều 25 quy định hỗ trợ tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX liên kết hình thành vùng nguyên liệu, sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, áp dụng và chứng nhận các tiêu chuẩn để phát triển thị trường; hỗ trợ hình thành sản phẩm, hàng hóa và dịch vụ có nguồn gốc địa phương, có đặc trưng về giá trị kinh tế, văn hóa, lợi thế của địa phương; chỉnh lý khoản 1 Điều 26 quy định hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, trang thiết bị cho tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX nhằm phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; chỉnh lý khoản 4 Điều 26 quy định hỗ trợ kinh phí đầu tư, xây dựng kết cấu hạ tầng gắn với việc hình thành chuỗi sản xuất, cung cấp dịch vụ chế biến và tiêu thụ sản phẩm của tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX.

Quy định tại Điều 18 không giới hạn về đối tượng được xem xét thụ hưởng chính sách mà chỉ đặt ra những yêu cầu cơ bản cần đáp ứng để phản ảnh đúng bản chất, tôn chỉ, mục đích phát triển đối với khu vực kinh tế tập thể; bỏ quy định tại khoản 2 Điều 17 mà chỉnh lý bổ sung Chính phủ quy định chi tiết đối với một số điều quy định về chính sách tại Chương II. Các chính sách của Nhà nước về phát triển tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX bao gồm cả chính sách đối với tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX tại địa bàn kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn là nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số.

Các chính sách dành riêng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn được quy định tại các chương trình mục tiêu quốc gia như Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ năm 2021-2025 (được phê duyệt theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021). Ngoài ra, trong thời gian tới, Chính phủ sẽ hoàn thiện hồ sơ và trình Quốc hội xem xét, ban hành về Chương trình tổng thể về phát triển kinh tế tập thể trên phạm vi toàn quốc để sớm có cơ sở thực hiện, bảo đảm tính khả thi, đưa các chính sách đi vào cuộc sống.

Về Tổ hợp tác (Chương IX), quy định về việc đăng ký tổ hợp tác nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ hợp tác phát triển theo chủ trương tại Nghị quyết số 20/NQ-TW trên tinh thần tự nguyện thành lập nhưng cũng cần có sự quản lý thống nhất của Nhà nước và đưa các chính sách của Nhà nước đến với tổ hợp tác.

Tại khoản 8 Điều 4 quy định liên hiệp HTX là tổ chức có tư cách pháp nhân do ít nhất 03 HTX là thành viên chính thức tự nguyện thành lập là phù hợp với quy định về vốn góp tối đa của mỗi thành viên liên hiệp HTX không quá 40% vốn điều lệ; trường hợp quy định liên hiệp HTX chỉ có 02 thành viên thì theo quy định chỉ góp tối đa được 80% vốn điều lệ, không bảo đảm góp đủ 100% vốn điều lệ của liên hiệp HTX.

Bên cạnh đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội và bổ sung các quy định về điều kiện tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, cá nhân là nhà đầu tư nước ngoài trở thành thành viên HTX, liên hiệp HTX, điều kiện đối với HTX, liên hiệp HTX có thành viên là tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, cá nhân là nhà đầu tư nước ngoài, điều kiện về sáng lập viên, điều kiện về số lượng thành viên, điều kiện về phần vốn góp tối đa tại HTX, liên hiệp HTX.

Về tổ chức quản trị HTX, liên hiệp HTX (Chương V), tại khoản 1 Điều 57 quy định Đại hội thành viên là cơ quan quyết định cao nhất của HTX, liên hiệp HTX. Đại hội thành viên họp thường niên mỗi năm một lần và có thể họp bất thường để kịp thời quyết định các vấn đề về hoạt động của HTX, liên hiệp HTX là phù hợp. Trường hợp tổ chức quản trị đầy đủ, tại khoản 3 Điều 65 quy định Hội đồng quản trị HTX họp định kỳ theo quy định của Điều lệ nhưng ít nhất 03 tháng một lần; Hội đồng quản trị liên hiệp HTX họp định kỳ theo quy định của Điều lệ nhưng ít nhất 06 tháng một lần. Trường hợp tổ chức quản trị rút gọn, do không có Hội đồng quản trị như tổ chức quản trị đầy đủ nên Đại hội thành viên phải họp thường xuyên hơn, cụ thể có thể họp định kỳ theo quy định của Điều lệ nhưng ít nhất 03 tháng một lần và có thể họp bất thường.

Báo cáo cũng giải trình, làm rõ thêm các nội dụng về tài sản, tài chính của HTX, liên hiệp HTX (Chương VI); Về thành lập doanh nghiệp của HTX, liên hiệp HTX (Điều 81); góp vốn, mua cổ phần tham gia doanh nghiệp (Điều 82); Về hoạt động huy động vốn từ thành viên và cho vay nội bộ (Điều 79, Điều 83);tổ chức đại diện, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam (Chương X); điều khoản thi hành và quy định chuyển tiếp (Điều 114 và Điều 115).

Với tinh thần đổi mới toàn diện, tháo gỡ tối đa các rào cản, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, bảo đảm quyền tự chủ, phát huy các giá trị tốt đẹp của mô hình HTX, dự án Luật HTX (sửa đổi) góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý, được kỳ vọng sẽ mang lại những thay đổi tích cực, tạo bước phát triển mới cho khu vực kinh tế tập thể, thể chế hóa các chủ trương và hiện thực hóa các mục tiêu đã được xác định tại Nghị quyết số 20-NQ/TW vừa qua của Ban Chấp hành Trung ương./.