ChuyenDoiSo

Tham dự Hội thảo có đại diện các bộ, ngành, cơ quan trung ương; đại diện các hiệp hội doanh nghiệp trong và ngoài nước; hiệp hội ngành hàng; các chuyên gia; các viện nghiên cứu.

Thứ trưởng Trần Duy Đông phát biểu khai mạc Hội thảo. Ảnh: MPI

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Trần Duy Đông nhấn mạnh, cải cách môi trường kinh doanh là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục của Chính phủ. Đặc biệt, trong bối cảnh nền kinh tế chịu tác động nặng nề bởi dịch bệnh và khủng hoảng từ những yếu tố bất định bên ngoài. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ Kế hoạch và Đầu tư thực hiện cải cách môi trường kinh doanh, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn để phục hồi, sản xuất kinh doanh.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có nhiều giải pháp hỗ trợ người dân, doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Chính phủ tiếp tục coi việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ người dân, doanh nghiệp là nhiệm vụ rất quan trọng và tiếp tục ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 06/01/2023 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, Dự toán ngân sách nhà nước và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2023 với các giải pháp rất cụ thể thông qua việc cải cách môi trường đầu tư kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Nghị quyết số 01/NQ-CP đề ra 4 nhóm giải pháp trọng tâm. Một là, cải cách danh mục ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh. Hai là, tiếp tục thúc đẩy cải cách quản lý, kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu và triển khai hiệu quả Cổng thông tin một cửa quốc gia. Thứ ba, chấn chỉnh hoạt động thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp; đảm bảo không làm cản trở hoạt động bình thường của doanh nghiệp. Thứ tư, chú trọng các giải pháp nâng cao chất lượng các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp.

Về cải cách điều kiện kinh doanh, giai đoạn 2016-2019, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng với các bộ, ngành đã rà soát tổng thể; theo đó hầu hết các Nghị định sửa đổi về điều kiện kinh doanh đã được ban hành (dưới hình thức một Nghị định sửa nhiều Nghị định quy định về điều kiện kinh doanh) để cắt bỏ, đơn giản hóa khoảng 50% số điều kiện kinh doanh. Mặc dù vậy, nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh nói chung và cải cách điều kiện kinh doanh nói riêng có dấu hiệu chững lại; nhiều mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp chưa đáp ứng yêu cầu như Chính phủ đã chỉ đạo cũng như mong muốn của cộng đồng doanh nghiệp. Ở một số lĩnh vực, rào cản điều kiện kinh doanh thậm chí còn thắt chặt hơn.

Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, với tầm quan trọng của cải cách ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh, Thủ tướng Chính phủ thường xuyên chỉ đạo nội dung này tại các phiên họp hằng tháng của Chính phủ; thông qua các buổi làm việc với các hiệp hội, cộng đồng doanh nghiệp. Theo đó, các bộ, ngành được yêu cầu rà soát và xây dựng phương án kiến nghị sửa đổi quy định thuộc lĩnh vực quản lý, trong đó có điều kiện kinh doanh. Tuy vậy, qua đánh giá và khảo sát, các phương án sửa đổi điều kiện kinh doanh về cơ bản còn hạn chế, chưa thực sự có ý nghĩa và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Mặt khác, việc sửa đổi các văn bản pháp lý để hiện thực hóa phương án còn rất chậm.

Đáng chú ý là, số lượng ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện giảm nhưng nội hàm của ngành nghề mở rộng hơn, bao trùm hơn. Đi cùng với đó là hệ thống các quy định về điều kiện kinh doanh và nhiều thủ tục hành chính kèm theo. Quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp chưa thực sự được bảo đảm.

Chính vì vậy, môi trường kinh doanh mặc dù đã được cải thiện, nhưng vẫn còn nhiều bất cập, trong đó rào cản về điều kiện kinh doanh đang có xu hướng mở rộng. Qua khảo sát cho thấy, một số bộ, ngành ban hành các quy định về điều kiện kinh doanh với quy định thắt chặt hơn. Tình trạng này nếu không sớm được khắc phục sẽ ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh cũng như năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thứ trưởng Trần Duy Đông đề nghị các đại biểu thảo luận thẳng thắn, chỉ ra các rào cản về các điều kiện kinh doanh và các ngành nghề kinh doanh có điều kiện và đề xuất các giải pháp cụ thể để hoàn thiện môi trường đầu tư kinh doanh theo hướng thông thoáng, minh bạch, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp.

Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Thị Hồng Minh phát biểu. Ảnh: MPI

Theo bà Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, yêu cầu về cải cách ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh là yếu tố, động lực cấp thiết nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, thúc đẩy cạnh tranh. Đây luôn là một trong những trọng tâm ưu tiên của Chính phủ. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về đẩy mạnh cải cách môi trường kinh doanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư triển khai rà soát các quy định pháp lý, nhận diện vướng mắc đang tạo rào cản đối với doanh nghiệp, trong đó có những bất cập về ngành nghề kinh doanh có điều kiện, điều kiện kinh doanh và các thủ tục hành chính liên quan.

Tại Hội thảo, đại diện Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương đã trình bày kết quả rà soát sơ bộ về ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh trong 15 lĩnh vực. Kết quả rà soát cho thấy, chất lượng điều kiện kinh doanh trong một số lĩnh vực đã được cải thiện.

Về danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, từ năm 2014 có 267 ngành nghề; năm 2016 còn 243 ngành nghề, đến nay còn 227 ngành, nghề (theo Luật Đầu tư 2020). Kết quả rà soát sơ bộ cho thấy, số lượng ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện tuy giảm về hình thức nhưng nội hàm của ngành nghề mở rộng hơn, bao trùm hơn. Tuy nhiên, thực tế, số lượng ngành nghề cụ thể có quy định về điều kiện kinh doanh tại pháp luật chuyên ngành lớn hơn nhiều con số 227 ngành nghề theo Danh mục của Luật Đầu tư 2020.

Kết quả rà soát điều kiện kinh doanh cho thấy vẫn còn nhiều điều kiện kinh doanh quy định chung chung, không hợp lý, thiếu rõ ràng, khó xác định. Điều kiện kinh doanh có thể giảm về hình thức, nhưng số lượng điều kiện kinh doanh có thể không giảm bởi được dẫn chiếu bằng nhiều quy định khác nhau. Một số khó khăn nổi bật khác cũng được nhận diện như quy định quá nhiều chứng chỉ, hạn chế phân cấp trong cấp phép hay việc phải thực hiện thủ tục điều chỉnh các loại giấy phép con nhiều lần ngay cả khi không có thay đổi về nội dung ảnh hưởng đến phạm vi hoạt động đã được cấp phép,…

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: MPI

Tham gia thảo luận tại Hội thảo, đại diện một số hiệp hội, doanh nghiệp như Hội Lương thực thực phẩm thành phố Hồ Chí Minh, Hiệp hội chế biến xuất khẩu thủy sản Việt Nam, Hiệp hội nhà thầu, Hiệp hội bia, rượu, nước giải khát Việt Nam, Hiệp hội doanh nghiệp Nhật Bản, châu Âu tại Việt Nam;… và chuyên gia cũng trao đổi về những khó khăn, bất cập của quy định pháp lý và thực thi ảnh hưởng tới hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp và đề xuất, kiến nghị về cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh; chỉ đạo liên tục, nhất quán việc thực hiện các giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, trong đó có việc sửa đổi các quy định pháp lý về đăng ký kinh doanh; giải quyết kịp thời các bất cập, khó khăn của doanh nghiệp.

Đồng thời đề xuất, kiến nghị đối với các bộ, ngành tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cắt giảm danh mục ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện và tiếp tục đề xuất cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh; kiến nghị Chính phủ kiểm soát việc đề nghị bổ sung ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh mới; không quy định thêm các điều kiện tạo rào cản cho đầu tư, kinh doanh khi ban hành văn bản pháp luật mới hay sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật hiện hành. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả của hoạt động tham vấn, thẩm tra văn bản quy phạm pháp luật.

Kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Trần Duy Đông đánh giá cao ý kiến trách nhiệm, thẳng thắn của các đại biểu, chỉ ra nhiều giải pháp để cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, cắt giảm các điều kiện kinh doanh; chỉ rõ các rào cản. Qua các ý kiến cho thấy việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh trong thời gian qua có những mặt tích cực; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm đến vấn đề này nhằm tạo thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp. Việc xây dựng cơ chế chính sách luôn đặt trọng tâm vì lợi ích của người dân và doanh nghiệp.

Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang tiến hành tổng rà soát ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh thuộc 15 lĩnh vực quản lý nhà nước của các bộ, ngành. Trên cơ sở thảo luận, phân tích, làm rõ những bất cập về môi trường kinh doanh, ngành nghề và điều kiện kinh doanh được nêu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổng hợp kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền về các phương án và giải pháp tương ứng để tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh theo hướng thuận lợi nhất cho người dân và doanh nghiệp.

Thời gian tới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan được giao tham mưu về môi trường đầu tư kinh doanh nói chung, Bộ tiếp tục báo cáo Thủ tướng Chính phủ đẩy mạnh và có sự chỉ đạo liên tục, nhất quán về thực hiện các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, trong đó có cải cách về ngành nghề kinh doanh có điều kiện, giải quyết thực chất các khó khăn vướng mắc. Đồng thời, với vai trò là cơ quan điều phối, Bộ sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan để nghiên cứu, đề xuất cắt giảm các danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện; tiếp tục đề xuất cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện doanh.

Thứ trưởng Trần Duy Đông kết luận Hội thảo. Ảnh: MPI

Đối với các bộ, ngành, Thứ trưởng nhấn mạnh, cần kiểm soát chặt chẽ hơn nữa việc đề nghị bổ sung các ngành nghề đầu tư và kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh mới theo hướng không quy định thêm các điều kiện tạo rào cản cho đầu tư kinh doanh khi ban hành hoặc sửa đổi bổ sung các văn bản pháp quy; nâng cao hiệu lực, hiệu quả tham vấn, giám sát, đánh giá; nâng cao trách nhiệm giải trình; nâng cao chất lượng thực thi các quy định về điều kiện kinh doanh, bảo đảm minh bạch với tinh thần hỗ trợ, hướng dẫn doanh nghiệp tuân thủ, giám sát và có cơ chế, chế tài với hành vi gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành và chủ động sửa đổi, báo cáo cấp có thẩm quyền sửa đổi các quy định của văn bản quy phạm pháp luật, đặc biệt là các tiêu chuẩn, quy chuẩn đã được nêu; tiếp tục báo cáo Thủ tướng để các bộ, ngành rà soát, bổ sung các ngành nghề, điều kiện kinh doanh đã có quy định trong luật nhưng chưa được ban hành hướng dẫn cụ thể. Các bộ, ngành, địa phương cần thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số; nâng cao nhận thức của các cơ quan quản lý nhà nước từ trung ương đến địa phương về cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, về ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh.

Đối với các hiệp hội, doanh nghiệp, ngành hàng, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, đặc biệt là với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để phát hiện kịp thời các vấn đề bất cập liên quan đến môi trường đầu tư kinh doanh, liên quan đến ngành nghề kinh doanh có điều kiện và điều kiện kinh doanh, qua đó kịp thời đề xuất các bộ, ngành, đề xuất cấp có thẩm quyền để sửa đổi, bổ sung, có giải pháp phù hợp, Thứ trưởng Trần Duy Đông nhấn mạnh./.