Mỹ và Nhật Bản vừa ký một thỏa thuận mở đường cho Nhật Bản, nền kinh tế lớn thứ 2 châu Á tham gia các cuộc đàm phán Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) ngay trong năm nay.
Sau hơn 1 năm đàm phán, việc Mỹ và Nhật Bản đạt được thỏa thuận về việc Nhật Bản tham gia các cuộc đàm phán PPP đã xoa dịu những lo ngại rằng sự tham gia muộn hơn của Nhật Bản có thể làm chậm trễ tiến trình đàm phán TPP - một hiệp định nhằm dỡ bỏ những rào cản thương mại giữa 11 quốc gia ở khu vực Thái Bình Dương - từ New Zealand đến Peru, Việt Nam, Canada, Mexico và Mỹ.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cho biết lợi ích từ việc tham gia hiệp định này sẽ vượt trên cả nền kinh tế thông qua việc tăng cường mối quan hệ chính trị giữa các nước thành viên. Tham gia TPP cũng sẽ mang lại những ý nghĩa quan trọng đối với an ninh quốc gia cho Nhật Bản.
Trong khi đó, Michael Froman, quan chức hàng đầu về chính sách kinh tế quốc tế của Chính phủ Mỹ cho rằng sự tham gia TPP của Nhật Bản phù hợp với những nỗ lực của Tổng thống Barack Obama nhằm thúc đẩy quan hệ giữa Mỹ và các đồng minh ở châu Á.
Sự tham gia của Nhật Bản vào quá trình đàm phán TPP sẽ phải được tất cả các nước đang đàm phán hiệp định này thông qua. Thỏa thuận với Mỹ đã "bật đèn xanh" cho việc này sau khi quyền Đại diện thương mại Mỹ Demetrios Marantis đánh giá đây là một gói các biện pháp song phương.
Theo các quy định của TPP, sẽ phải mất gần 10 năm mới xóa bỏ hết các loại thuế đối với ôtô nhập khẩu từ Nhật Bản. Thỏa thuận này cũng bao gồm một điều khoản cho phép tăng gấp đôi số lượng xe hơi nhập khẩu từ Mỹ vào thị trường Nhật Bản theo một chương trình chứng nhận đặc biệt.
Tuy nhiên, tất cả những vấn đề thương mại chưa được giải quyết giữa Mỹ và Nhật Bản, trong đó có những vấn đề bổ sung về thị trường ôtô, chính sách cạnh tranh, sở hữu trí tuệ và tiêu chuẩn vệ sinh, đều được chuyển sang các cuộc đàm phán song phương, dự kiến sẽ được tiến hành song song với các cuộc đàm phán TPP.
Phản ứng trong chính giới Mỹ về thỏa thuận giữa Mỹ và Nhật Bản là trái ngược nhau. Ở Thượng viện, các nhân vật chủ chốt của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều hoan nghênh thỏa thuận này.
Nhật Bản sẽ là nền kinh tế lớn thứ 2 (sau Mỹ) trong số các nước tham gia TPP và việc nước này tham gia hiệp định sẽ làm tăng thêm sự ảnh hưởng của TPP.
Những người ủng hộ hy vọng rằng TPP sẽ tạo ra các tiêu chuẩn cho quan hệ thương mại giữa các nền kinh tế trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, mà có thể sau này sẽ bao gồm cả Trung Quốc - nước hiện vẫn chưa tham gia đàm phán.
Mặc dù những người nông dân Nhật Bản phải đối quyết định tham gia đàm phán PPP của Chính phủ Nhật, nhưng công chúng nói chung vẫn ủng hộ quyết định này. Một số chuyên gia kinh tế còn cho rằng tham gia TPP sẽ giúp nền kinh tế Nhật Bản tăng trưởng thêm 0,5%/năm vì các hãng chế tạo nước này được tiếp cận dễ dàng hơn với các thị trường nước ngoài trong khi các ngành công nghiệp trong nước hoạt động chưa hiệu quả sẽ buộc phải cải thiện khả năng cạnh tranh./.