Viện Jamestown Foundation của Mỹ mới đây cho biết Nga thường xuyên cam kết tăng cường thương mại với Trung Quốc, tiếp tục coi mối quan hệ thương mại là trọng tâm của quan hệ đối tác chiến lược song phương với Bắc Kinh.
Chủ tịch Hội đồng Liên bang Nga Valentina Matviyenko nhấn mạnh mối quan hệ thương mại song phương ngày càng tăng thể hiện hợp tác kinh tế Nga-Trung Quốc đang phát triển mạnh mẽ. Hai nước đề ra mục tiêu nâng tổng kim ngạch thương mại song phương lên 100 tỷ USD vào năm 2015 và 200 tỷ USD vào năm 2020.
Các tuyên bố chính thức và lạc quan của Nga được dựa trên cơ sở thực tế. Năm 2011, thương mại của Nga với Trung Quốc tăng lên 79,25 tỷ USD, tăng 42,7% so với năm 2010. Hiện nay Nga tiếp tục đẩy mạnh chính sách xuất khẩu các loại hàng hóa sang thị trường Trung Quốc như các nguồn năng lượng và nhiên liệu thô để đổi lấy các sản phẩm công nghiệp của Trung Quốc.
Các quan chức Nga dự kiến thương mại hai chiều giữa Nga và Trung Quốc sẽ còn tăng hơn nữa trong những năm tới, riêng năm 2012 có thể đạt khoảng 90 tỷ USD. Nhưng rõ ràng các công ty Trung Quốc vẫn không quan tâm đến bất cứ thỏa thuận lâu dài nào với các công ty Nga. Hợp tác đầu tư giữa hai nước chỉ tăng bằng một phần nhỏ của thương mại song phương.
Theo các số liệu thống kê của Trung Quốc, năm 2011, đầu tư của Trung Quốc tại Nga chỉ đạt 300 triệu USD, giảm 49% so với năm trước đó. Con số này chỉ chiếm 0,5% toàn bộ đầu tư nước ngoài năm 2011 của Trung Quốc.
Để thúc đẩy quan hệ đầu tư và thương mại song phương, Nga cần phải phát triển mạnh hơn nữa cơ sở hạ tầng giao thông vận tải; đặc biệt nâng cấp các cửa khẩu quan trọng Zabaikalsk và Grodekovo; tốc độ triển khai thỏa thuận xây dựng chiếc cầu Nizhneleninskoe-Tongjiang qua sông Amur, được hai nước ký năm 2007, quá chậm.
Nhưng khi nền kinh tế toàn cầu phục hồi, nhất là các loại giá cả hàng hóa quốc tế phục hồi, thương mại của Nga với Trung Quốc năm 2010 tăng lên 59 tỷ USD, khoảng 50%/năm. Khi Nga chuẩn bị trở thành thành viên đầy đủ của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), các quan chức Nga đang lo ngại rằng việc tham gia tổ chức thương mại toàn cầu của Nga có thể có những tác động kinh tế bất lợi.
Một số lĩnh vực công nghiệp của Nga không thể cạnh tranh được với Trung Quốc. Trong khi đó, các khu vực của Trung Quốc quyết tâm tận dụng cơ hội mới sau khi Nga tham gia WTO.
Ngày 22/2 vừa qua, nhà chức trách tỉnh Hắc Long Giang của Trung Quốc công bố nhiều kế hoạch nhằm thúc đẩy thương mại với Nga lên 20,5 tỷ USD năm 2012, tăng so với 19 tỷ năm 2011. Các nhà chức trách của tỉnh Hắc Long Giang khẳng định, năm nay tỉnh này sẽ được hưởng lợi nhiều hơn nữa nhờ việc tham gia WTO sắp tới của Nga. Do đó, bên cạnh các cơ hội kiếm tiền trước mắt, thương mại song phương tăng có thể gây nên một số thách thức kinh tế mới cho Nga sau khi tham gia WTO.
Mặc dù xuất khẩu dầu thô và gỗ sang thị trường Trung Quốc có khả năng tiếp tục tạo ra lợi nhuận nhanh chóng cho Chính phủ và các công ty tư nhân Nga, nhưng tăng cường nhập khẩu hàng công nghiệp từ Trung Quốc trên cơ sở các điều khoản của WTO có thể gây một số thiệt hại nhạy cảm cho các ngành công nghiệp Nga./.