(MPI) – Phát biểu tại Diễn đàn Phát triển Việt Nam 2016 diễn ra ngày 09/12/2016 tại Hà Nội, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam Ousmane Dione đánh giá cao quyết tâm của Chính phủ Việt Nam hướng tới vai trò kiến tạo nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế một cách hòa nhập. Đồng thời bày tỏ tin tưởng rằng, với kế hoạch hành động cụ thể Việt Nam sẽ hoàn thành các mục tiêu trong kỳ kế hoạch 5 năm tới và các mục tiêu dài hạn hơn.
Diễn đàn Phát triển Việt Nam (VDF) là sự kiện quan trọng, sẽ dần trở thành một diễn đàn chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm thẳng thắn về những thách thức phát triển của Việt Nam. VDF 2016 diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế và tình hình chính trị toàn cầu trở nên bấp bênh. Những diễn biến gần đây sẽ có tác động lớn lên triển vọng toàn cầu. Đối với Việt Nam, những diễn biến đó mang lại cơ hội, thách thức trên con đường hội nhập khu vực và toàn cầu thông qua một loạt các hiệp định tự do thương mại đa phương và song phương.
Việt Nam vừa mới bắt đầu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng đã đưa ra định hướng và chỉ đạo rõ ràng cho Chính phủ đối với việc thực hiện cải cách và chính sách quan trọng, nhằm hướng tới tăng trưởng và thịnh vượng bền vững.
Năm 2016 là năm thứ 5 liên tiếp Việt Nam duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, thành công nhờ các chính sách hướng tới ổn định kinh tế vĩ mô, bao gồm quản lý tỉ giá linh hoạt hơn được áp dụng từ đầu năm. Năm 2016 cũng được đánh dấu bởi lạm phát một con số, tỷ giá tương đối ổn định và cán cân thương mại được cải thiện. Vấn đề quan trọng là, mặc dù môi trường toàn cầu bất lợi nhưng nền kinh tế vẫn phản ứng tốt nhờ cầu trong nước mạnh và ngành công nghiệp chế tạo hướng về xuất khẩu với tốc độ tăng trưởng đạt 6,0%, thuộc nhóm cao nhất so với khu vực và trên toàn cầu.
Tuy nhiên, Việt Nam sẽ đối mặt với những khó khăn trong quá trình thực hiện mục tiêu đề ra theo Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020 như thách thức về năng suất. Trong vài năm gần đây, sau thời kỳ suy thoái toàn cầu Việt Nam đã phục hồi đà tăng trưởng ngoạn mục. Nhưng xu thế giảm mức tăng năng suất lao động vẫn tồn tại và gây quan ngại. Mức tăng năng suất lao động của Việt Nam chưa đạt 4% và có xu thế đi xuống. Trong khi đó tỷ lệ tăng năng suất lao động của Trung Quốc trên 7%, của Hàn Quốc là 5%. Tốc độ tăng năng suất lao động như hiện nay khó có thể đảm bảo tăng trưởng cho Việt Nam theo kịp quỹ đạo tăng trưởng của Hàn Quốc hay Xinh-ga-po. Theo đó, ông Ousmane Dione đưa ra khuyến nghị đối với Chính phủ Việt Nam như khuyến khích kinh tế tư nhân phát triển bằng nhiều biện pháp, tạo sân chơi bình đẳng cho các thành phần kinh tế, khuyến khích các thành phần kinh tế kết nối và cạnh tranh nhằm tạo ra những chuỗi giá trị hiệu quả trong và ngoài nước. Cần đổi mới mạnh hơn để tạo ra những thể chế thị trường hiệu quả. Ngoài ra cũng cần áp dụng cơ chế thị trường trong phân bổ vốn và đất đai, đảm bảo tài nguyên được phân bổ cho các mục đích sử dụng hiệu quả nhất, đây là nhân tố quan trọng mang lại lợi ích kinh tế và xã hội to lớn cho người dân và doanh nghiệp tư nhân.
Để tránh phụ thuộc vào than đá và khuyến khích sử dụng nguồn phát thải các-bon thấp, Việt Nam cần xây dựng khung pháp quy khuyến khích đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, hơi đốt, điện mặt trời và đồng thời khuyến khích sử dụng tiết kiệm điện. Qua đó sẽ giúp Việt Nam phát triển theo con đường tiết kiệm năng lượng và hoàn thành mục tiêu đóng góp quốc gia (NDC) của mình giảm 8% phát thải. Ngân hàng Thế giới cam kết sát cánh cùng Việt Nam phấn đấu đạt mục tiêu cao hơn mục tiêu trên.
Về vấn đề giảm nghèo và phúc lợi xã hội, Việt Nam đã đạt nhiều tiến bộ nhưng nhiều người dân Việt Nam vẫn thuộc diện nghèo. Nhiều chỉ số cho thấy còn hạn chế trong việc cải thiện cơ hội kinh tế và xã hội cho nhóm dân tộc thiểu số. Tỷ lệ giảm nghèo trong nhóm thiểu số giai đoạn 2012-2015 còn khiêm tốn, bao gồm cả tiêu chí giảm suy dinh dưỡng. Do vậy, Việt Nam cần tìm ra phương pháp và cách làm mới nhằm giảm nghèo và tăng phúc lợi cho người thiểu số. Hai chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững sẽ làm thay đổi đáng kể tình trạng này nếu được xây dựng và thực hiện tốt.
Liên quan đến việc huy động vốn để thực hiện chương trình phát triển của Việt Nam trong 5 năm tới trong điều kiện đã trở thành nước thu nhập trung bình, Việt Nam phải tạo nguồn thu trong nước, tiết kiệm chi, tăng cường năng lực quản lý nợ nhất là thị trường nợ trong nước sẽ giúp đảm bảo thực hiện các mục tiêu phát triển mà không rơi vào tình trạng mất bền vững nợ. Ngoài ra, cần sử dụng vốn ODA một cách chiến lược hơn, tiết kiệm hơn, hiệu quả hơn và hướng tới mục đích thu hút đầu tư tư nhân.
VDF 2016 do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp cùng Ngân hàng Thế giới tổ chức với chủ đề “Chính phủ kiến tạo và hành động - Động lực mới cho phát triển”. Tại đây, Chính phủ Việt Nam lắng nghe các chuyên gia, các đối tác phát triển thảo luận về những quan điểm, nhận định, đánh giá và khuyến nghị về các vấn đề đang được Chính phủ và người dân cùng quan tâm. Từ đó, đưa ra quyết định, điều chỉnh cần thiết nhằm thực hiện thành công những mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội đã đề ra./.
Tùng Linh
Bộ Kế hoạch và Đầu tư