ChuyenDoiSo

Toàn cảnh Hội thảo lấy ý kiến về dự án Luật Hỗ trợ DNNVV diễn ra ngày 22/02/2017, tại Hà Nội. Ảnh: Đức Trung (MPI)

Về quan điểm xây dựng Luật

Dự thảo Luật Hỗ trợ DNNVV được xây dựng theo quan điểm hỗ trợ theo quy mô mà đối tượng áp dụng là doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp vừa. Dự thảo được thiết kế theo hướng những nội dung hỗ trợ doanh nghiệp mà các luật khác đã quy định thì Luật này chỉ quy định nguyên tắc chung hoặc dẫn chiếu để bảo đảm thống nhất trong hệ thống pháp luật. Nội dung của Luật mang tính khung chính sách và để triển khai thực hiện sẽ tiếp tục quy định cụ thể hoá trong văn bản hướng dẫn thi hành. Không quốc gia nào có Luật quy định chi tiết toàn bộ nội dung cụ thể về hỗ trợ DNNVV. Đối với Việt Nam, lần đầu tiên ban hành luật hỗ trợ cho sự phát triển của DNNVV, không thể quy định cụ thể toàn bộ nội dung hỗ trợ DNNVV mà cần phải có các văn bản hướng dẫn dưới luật.

Dự thảo Luật quy định các nội dung hỗ trợ gồm: Hỗ trợ chung cho các DNNVV là những hỗ trợ thiết yếu đối với tất cả các DNNVV như hỗ trợ tiếp cận vốn từ các ngân hàng, thuế, thuê mặt bằng sản xuất trong các khu, cụm công nghiệp, đào tạo, thông tin, tư vấn, pháp lý…Hỗ trợ cho một số đối tượng trọng tâm có tính chọn lọc, trọng điểm theo định hướng chuyển đổi mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế, góp phần thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và tự chủ của nền kinh tế, chỉ giới hạn đối tượng là DNNVV được thành lập trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh, DNNVV khởi nghiệp sáng tạo và DNNVV tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị.

Về tính khả thi, tính cụ thể và nguồn lực thực hiện

Dự thảo quy định tiêu chí xác định DNNVV thuộc diện được hưởng hỗ trợ, 3 nội dung quy định về mục tiêu, nguyên tắc hoạt động của 3 quỹ… là nhằm bảo đảm linh hoạt phù hợp với điều kiện và tình hình thực tế từng thời kỳ. Luật chỉ đưa ra những quy định khung và nguyên tắc để làm cơ sở cho Chính phủ quy định chi tiết. Để bảo đảm Luật có thể sớm đi vào cuộc sống, song song với quá trình xây dựng Luật, Ban Soạn thảo dự thảo 04 Nghị định thướng dẫn, thực hiện Luật Hỗ trợ DNNVV, gồm: Nghị định hướng dẫn một số điều của Luật Hỗ trợ DNNVV, Nghị định về tổ chức và hoạt động của Quỹ phát triển DNNVV, Nghị định về tổ chức và hoạt động của Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, Nghị định về quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV.

Mặt khác, để bảo đảm tính khả thi trong khả năng nguồn lực có hạn, dự thảo Luật đã tiếp thu, bổ sung quy định về tiêu chí DNNVV (giảm mức trần về số lao động, bổ sung điều kiện lao động tham gia bảo hiểm xã hội) sẽ thu hẹp đối tượng DNNVV được hỗ trợ theo Luật này. Đối với các đối tượng có trọng tâm cũng đã quy định rõ hơn về đối tượng, điều kiện, nội dung hỗ trợ. Đồng thời, làm rõ chủ thể thực hiện hỗ trợ và quy định cụ thể trách nhiệm của Chính phủ, các Bộ, cơ quan ngang Bộ và địa phương cũng như một số tổ chức tham gia hỗ trợ DNNVV.

Để bảo đảm thống nhất trong hệ thống pháp luật, Luật này chỉ nêu nguyên tắc, nội dung hỗ trợ DNNVV, việc hỗ trợ cụ thể sẽ do các luật khác quy định. Dự thảo Luật đã tiếp thu bỏ các quy định liên quan có thể dẫn đến mâu thuẫn, chồng chéo hoặc phải sửa đổi, bổ sung các luật khác như Luật ngân sách nhà nước, Luật đất đai, Luật các tổ chức tín dụng, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp, Luật thuế thu nhập cá nhân, Luật đấu thầu, các luật về khoa học công nghệ...

Về tiêu chí xác định DNNVV

DNNVV bao gồm doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa có số lao động tham gia bảo hiểm xã hội bình quân của năm trước liền kề không quá 200 người. Việc quy định số lao động 200 người cũng được tham khảo theo tiêu chí hướng dẫn của Chương trình phát triển Liên hiệp quốc UNDP. Việc bổ sung tiêu chí lao động tham gia bảo hiểm xã hội không chỉ thu hẹp đối tượng mà còn thể hiện đúng nguyên tắc Nhà nước chỉ hỗ trợ DNNVV tuân thủ các quy định pháp luật, góp phần để DNNVV tuân thủ pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Dự thảo Luật cũng giao Chính phủ quy định chi tiết việc xác định doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa trong từng ngành, lĩnh vực phù hợp trong từng thời kỳ để tạo sự ổn định của Luật. Theo đó, trong Nghị định sẽ hướng dẫn chi tiết việc xác định tiêu chí đóng bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp, khắc phục được trường hợp lợi dụng nêu trên.

Về hỗ trợ tiếp cận tín dụng

Dự thảo Luật quy định, trong từng thời kỳ, Chính phủ quyết định chính sách hỗ trợ các tổ chức tín dụng tăng cho vay đối với DNNVV; Bổ sung quy định các tổ chức tín dụng cho vay đối với DNNVV dựa trên xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp và biện pháp phù hợp khác. Bên cạnh đó, dự thảo Luật bổ sung quy định khuyến khích thành lập các tổ chức tư vấn độc lập để xếp hạng tín nhiệm DNNVV.

Để từng bước hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp, dự thảo Luật đã bổ sung giao trách nhiệm cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư làm đầu mối phối hợp với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và Bộ, cơ quan ngang Bộ xây dựng hệ thống thông tin phục vụ xếp hạng tín nhiệm DNNVV.

Đồng thời, trên thực tế DNNVV thường khó tiếp cận vốn vay từ các ngân hàng vì năng lực quản trị hạn chế, tài sản bảo đảm ít, phương án, dự án kinh doanh, vay vốn xây dựng không bài bản. Bên cạnh đó, hệ thống sổ sách tài chính, kế toán thiếu minh bạch, tiềm lực tài chính yếu, dễ bị rủi ro. Do vậy, bổ sung quy định DNNVV được hỗ trợ nâng cao năng lực tiếp cận tín dụng thông qua các cơ quan, tổ chức và cá nhân hỗ trợ DNNVV để xây dựng phương án sản xuất kinh doanh khả thi, tăng cường năng lực quản trị, minh bạch hoạt động của doanh nghiệp để nâng cao năng lực tiếp cận tín dụng.

Về các quỹ

Dự thảo Luật quy định về ba quỹ, trong đó có hai quỹ đã được thành lập và hoạt động là Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa và Quỹ bảo lãnh tín dụng doanh nghiệp nhỏ và vừa. Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động của hai quỹ này còn hạn chế, vì vậy cần kiện toàn tổ chức và mô hình hoạt động để hỗ trợ DNNVV hiệu quả hơn, đồng thời bổ sung thêm 01 quỹ là Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo. Việc thành lập quỹ này có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, đồng thời đạt được mục tiêu đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế, Nhà nước cần có chính sách khuyến khích đầu tư vào các ngành nghề lĩnh vực mới, dựa trên tri thức và đổi mới sáng tạo. Đây là quỹ mới, thực chất là quỹ rủi ro mạo hiểm đã hoạt động thành công ở nhiều quốc gia trên thế giới. Dự thảo Luật quy định mang tính nguyên tắc, tạo hành lang pháp lý để thực hiện chủ trương xã hội hóa nguồn lực hỗ trợ DNNVV, quỹ này tập trung hỗ trợ DNNVV khởi nghiệp sáng tạo.

Quy định của dự thảo Luật nhằm công nhận và khuyến khích khu vực tư nhân góp vốn hợp pháp thành lập Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo của tư nhân để đầu tư, tài trợ cho các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân khởi nghiệp sáng tạo. Căn cứ khả năng ngân sách, vốn đầu tư từ nguồn ngân sách địa phương không quá 30% tổng vốn đầu tư vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Về hỗ trợ mở rộng thị trường

DNNVV rất cần được hỗ trợ để cạnh tranh, tồn tại và phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm. Với năng lực và quy mô hạn chế, các DNNVV trong nước gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm và tiêu thụ sản phẩm ngay tại thị trường nội địa do nhiều doanh nghiệp lớn nước ngoài đang cạnh tranh quyết liệt mở rộng kênh phân phối bán buôn, bán lẻ theo chuỗi. Do đó, quy định như dự thảo Luật nhằm tạo cơ sở pháp lý hỗ trợ một số doanh nghiệp trong nước có tiềm lực, kinh nghiệm kinh doanh chuỗi bán buôn, bán lẻ hình thành, mở rộng và phát triển chuỗi phân phối sản phẩm để thúc đẩy sản xuất trong nước và khuyến khích tiêu thụ hàng hoá của DNNVV tại thị trường nội địa.

Dự thảo Luật cũng quy định điều kiện có ít nhất 80% DNNVV tham gia cung ứng cho chuỗi và nội dung các hỗ trợ. Đồng thời quy định các Bộ, cơ quan ngang bộ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thành lập hoặc tham gia thành lập chuỗi phân phối sản phẩm theo hình thức đối tác công tư theo quy định của pháp luật và giao Bộ Công Thương có trách nhiệm hướng dẫn hỗ trợ DNNVV tham gia chuỗi phân phối sản phẩm. Tạo điều kiện cho DNNVV tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị thuộc ngành, lĩnh vực phụ trách.

Cộng đồng doanh nghiệp và xã hội kỳ vọng Luật này được ban hành

Tại Phiên thảo luận về một số nội dung của dự án Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa diễn ra ngày 23/5/2017, Kỳ họp thứ 3, Quốc hội Khóa XIV, ý kiến của các đại biểu Quốc hội đều thể hiện quan điểm, tập trung và cố gắng tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để hỗ trợ cho doanh nghiệp phát triển, đóng góp cho xây dựng đất nước. Đồng thời cho rằng, việc xây dựng và ban hành Luật này là cơ hội tốt để làm cơ sở pháp lý quan trọng, đầy đủ, có cơ sở để triển khai các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cộng đồng doanh nghiệp và xã hội kỳ vọng Luật này được ban hành.

Luật hỗ trợ DNNVV được ban hành là chủ trương hoàn toàn đúng đắn, theo đúng tinh thần của một Chính phủ kiến tạo. Các nội dung hỗ trợ và các chương trình mục tiêu được đưa ra tại Dự thảo là những nội dung rất quan trọng, cần thiết, đáp ứng mong muốn của cộng đồng doanh nghiệp.

Theo chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XIV, ngày 12/6/2017, các đại biểu Quốc hội sẽ tiến hành biểu quyết thông qua Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đây sẽ là món quà quý dành cho cộng đồng doanh nghiệp nói chung và cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa nói riêng. Luật này ra đời sẽ góp thêm động lực để thực hiện mục tiêu đến năm 2020, cả nước có ít nhất 1 triệu doanh nghiệp hoạt động nhằm tạo động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế./.