ChuyenDoiSo

Ảnh minh họa. Nguồn: MPI

Khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và Đông Nam bộ (ĐBSCL & ĐNB) bao gồm 19 tỉnh, thành phố chiếm 19,38% diện tích và 36,76% dân số cả nước. Đây là khu vực có nhiều lợi thế về điều kiện thổ nhưỡng, hạ tầng và trình độ sản xuất của người dân để sản xuất các loại nông sản xuất khẩu như: lúa gạo, trái cây, thủy sản. Hàng năm giá trị xuất khẩu nông sản ở khu vực này khoảng gần 30% so với cả nước.

Sau khi Luật hợp tác xã (HTX) được ban hành và có hiệu lực, tình hình phát triển HTX nông nghiệp trong vùng đã có sự chuyển biến. Các mô hình HTX chuyển đổi thích ứng với tình hình sản xuất nông nghiệp hiện nay (sản xuất gắn với liên kết, tiêu thụ sản phẩm) ngày càng nhiều. Tuy nhiên, số lượng HTX trong vùng ít, tăng bình quân trong năm không nhiều nên việc tổ chức sản xuất chủ yếu là các tổ hợp tác và hộ nông dân dẫn đến việc tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm ở khu vực này vẫn còn nhiều khó khăn.

Sau 4 năm thực hiện, Luật đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu phát triển HTX trong tình hình hiện nay. Chính phủ và các Bộ, ngành ban hành nhiều văn bản pháp luật để hướng dẫn thực hiện Luật. Một số địa phương có hướng dẫn, bổ sung các chủ trương, cơ chế chính sách đặc thù và tổ chức chỉ đạo thực hiện quyết liệt nên việc thực hiện Luật HTX đạt kết quả tốt trong việc đăng ký lại, giải thể, thành lập mới, nâng cao hiệu quả các HTX. Vùng ĐBSCL & ĐNB là vùng sản xuất hàng hóa phát triển nên phương thức hoạt động của các HTX rất đa dạng, nhiều HTX có quy mô lớn, việc tổ chức liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi giá trị để tiêu thụ nông sản chiếm tỷ lệ cao nhất cả nước, nhiều HTX thực hiện sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn và áp dụng công nghệ sản xuất tiên tiến, công nghệ cao vào sản xuất. Có nhiều HTX đạt doanh thu hàng trăm tỷ đồng. Các tỉnh Đồng Tháp, Long An, Hậu Giang, Bà Rịa Vũng Tàu,… tích cực triển khai công tác thi hành Luật và hỗ trợ các HTX nên tình hình phát triển HTX nông nghiệp ở địa phương bước đầu đã có những chuyển biến rõ nét. Tuy nhiên, một số địa phương việc thực hiện nhiệm vụ đổi mới, phát triển HTX nông nghiệp theo Luật gặp nhiều khó khăn, lúng túng và hiệu quả thấp.

Thực hiện Quyết định số 445/QĐ-TTg ngày 21/3/2016 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình hợp tác kiểu mới tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2016-2020, 13/13 tỉnh trong khu vực đã xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện, trong đó 9/13 tỉnh đã có quyết định ban hành kế hoạch, còn 4 tỉnh (Cần Thơ, Đồng Tháp, Kiên Giang, Sóc Trăng) đang trình UBND tỉnh. Các tỉnh đã lựa chọn 156 HTX và 19 tổ hợp tác tham gia xây dựng mô hình thí điểm theo Quyết định số 445/QĐ-TTg. Hiện nay, các địa phương đang tích cực triển khai Kế hoạch theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam. Việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long được thực hiện bằng các nguồn vốn hỗ trợ của Chính phủ (hạ tầng, đào tạo, thành lập tổ hợp tác và HTX, tín dụng) cho các tổ chức nông dân về ngành hàng lúa gạo ở 8 tỉnh khoảng 5.000 tỷ đồng.

Từ những kết quả nêu trên, Báo cáo đưa ra các đề xuất, kiến nghị đối với các Bộ, ngành Trung ương, UBND cấp tỉnh, đồng thời đưa ra các giải pháp nhằm đẩy mạnh hơn nữa sự phát triển của HTX, cụ thể như: Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân về vai trò, tổ chức, vận hành của HTX theo Luật HTX; Khẩn trương hoàn thiện các chính sách và cơ chế khuyến khích, hỗ trợ HTX nông nghiệp phát triển; Tăng cường nguồn lực hỗ trợ phát triển HTX; Nâng cao trình độ và năng lực cho cán bộ HTX; Tăng cường năng lực cho bộ máy quản lý nhà nước đối với HTX nông nghiệp thông qua việc bố trí lực lượng cán bộ đủ mạnh, đẩy mạnh đào tạo bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ để thực hiện tốt vai trò quản lý nhà nước về phát triển HTX trên địa bàn; Phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội, đặc biệt là của hệ thống Liên minh HTX trong công tác vận động, giúp đỡ phát triển HTX nông nghiệp; Đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát, kiểm toán, đánh giá phân loại nhằm thực hiện đầy đủ các quy định và tính minh bạch trong hoạt động của HTX.

Theo Báo cáo, về cơ bản các quy định của Luật HTX có nhiều tiến bộ, đáp ứng được yêu cầu phát triển HTX trong cơ chế thị trường hiện nay, tuy nhiên về lâu dài đề nghị nghiên cứu sửa đổi và bổ sung quy định tại Khoản 1 Điều 17 về nâng tỷ lệ vốn góp tối đa của thành viên phù hợp nhằm khuyến khích các thành viên HTX có điều kiện tham gia góp vốn vào HTX để tăng cường vốn hoạt động cho HTX./.