Ảnh minh họa. Nguồn: MPI (MPI) - Ngày 01/8/2017 đã diễn ra cuộc họp Ban chỉ đạo quốc gia về vốn ODA và vốn vay ưu đãi dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc. Tham dự cuộc họp có Phó Thủ tướng Chính phủ Phạm Bình Minh, Trưởng Ban chỉ đạo, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ cùng các thành viên Ban Chỉ đạo là Lãnh đạo một số Bộ, ngành và địa phương.
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, kể từ khi nối lại quan hệ với cộng đồng tài trợ quốc tế vào năm 1993 đến tháng 6/2017, Việt Nam đã ký kết các khoản vay và viện trợ không hoàn lại có giá trị khoảng 82,61 tỷ USD (trong đó vốn vay 74,92 tỷ USD).
Tính đến hết tháng 6/2017, có 810 chương trình, dự án đang triển khai với số vốn ODA và vốn vay ưu đãi còn lại chưa giải ngân khoảng 21,167 tỷ USD. Số vốn này sẽ giải ngân theo tiến độ hiệp định từ nay đến hết năm 2026, tuy nhiên, sẽ tập trung khối lượng lớn vào giai đoạn 2017 - 2020 là 17,485 tỷ USD. Để bảo đảm giải ngân số vốn còn lại đã ký kết, trong giai đoạn này trung bình mỗi năm cần giải ngân được 4,37 tỷ USD.
Năm 2017, tổng vốn ODA và vốn vay ưu đãi có khả năng giải ngân khoảng 4,6 tỷ USD. Trong 6 tháng đầu năm 2017 đã giải ngân được 1,5 tỷ USD, bằng 32,6% dự kiến cả năm.
Báo cáo cũng đưa ra một số kiến nghị, giải pháp nhằm thúc đẩy giải ngân như: Đối với các vướng mắc về kế hoạch vốn nước ngoài, tập trung giải quyết tháo gỡ ngay để đẩy nhanh tiến độ giải ngân các dự án; Rà soát các dự án chậm tiến độ, kiên quyết hủy vốn không hiệu quả; Đẩy nhanh thủ tục thanh quyết toán cho các chương trình, dự án;…
Phát biểu tại cuộc họp, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, vốn ODA đã có đóng góp quan trọng vào sự phát triển của đất nước, phần lớn đã được sử dụng có hiệu quả. Đồng thời, nêu rõ tinh thần phải bảo đảm giải ngân được hết số vốn ODA và vốn vay ưu đã đã ký kết theo tiến độ cả giai đoạn 2017 - 2020, đặc biệt là năm 2017.
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, trong năm 2017, với những dự án chưa giải ngân được, chưa làm thủ tục thì phải điều chuyển vốn để giải ngân hết số vốn kế hoạch đã thông qua. Từng chủ dự án phải xem lại năng lực, trách nhiệm, phải tự rút lui khi thấy khả năng không thể triển khai được dự án hoặc tìm được nguồn khác mà không cần đến vốn vay ODA.
Thủ tướng cho rằng bên cạnh vướng mắc cố hữu như năng lực nhà thầu, giải phóng mặt bằng, chỉ đạo điều hành thì thay đổi dự toán là vấn đề cần quan tâm, thủ tục đầu tư xây dựng còn nhiều vướng mắc.
Để khắc phục những vướng mắc này, cập nhật định hướng thu hút vốn ODA và vốn vay ưu đãi phù hợp với tình hình mới, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo thực hiện một số giải pháp như Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì xem lại từng dự án, ưu tiên các dự án hoàn thành trong năm 2017. Đồng thời, lập danh sách cần giải ngân trong năm 2017 mà thiếu vốn, không thuộc phạm vi của Chính phủ để báo cáo Thường vụ Quốc hội bổ sung các danh mục và cân đối bổ sung vốn ngoại trong kỳ họp Quốc hội sớm nhất.
Với các Bộ, ngành, địa phương, cần chỉ đạo sát sao hơn nữa các cơ quan thực hiện dự án ODA và vốn vay ưu đãi, nhất là những dự án kết thúc trong năm 2017 - 2018, bảo đảm không gia hạn thời gian thực hiện, hạn chế điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư do nguyên nhân chủ quan; Phối hợp với nhà tài trợ xây dựng, rà soát lại kế hoạch vốn hằng năm phù hợp với nhu cầu giải ngân, báo cáo Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì tổng hợp.
Về vấn đề rà soát, sửa đổi cơ chế, chính sách, tinh giản thủ tục hành chính, Thủ tướng nêu rõ phải đẩy mạnh phân cấp, giảm thủ tục phê duyệt; Ủy quyền cho các Bộ, ngành địa phương chủ động chuyển kế hoạch vốn hoặc đề nghị điều chuyển kế hoạch vốn giữa các dự án trong tổng kế hoạch vốn được giao phù hợp với tiến độ thực hiện dự án trên tinh thần đúng thẩm quyền và ưu tiên vốn cho các dự án kết thúc trong năm 2017 và các dự án có tiến độ giải ngân tốt.
Trường hợp giải ngân hết số vốn nước ngoài đã được phê duyệt nhưng vẫn có nhu cầu bổ sung vốn, các Bộ, ngành và địa phương báo cáo Bộ Kế hoạch và Đầu tư để trình Thủ tướng Chính phủ cho phép ứng trước kế hoạch vốn trung hạn vốn nước ngoài giai đoạn 2016 - 2020, bảo đảm theo quy định của Luật đầu tư công, Luật ngân sách nhà nước.
Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh tinh thần ưu tiên bố trí kịp thời và đầy đủ vốn đối ứng, khẩn trương phê duyệt phương án giá bồi thường, giải quyết các trường hợp khiếu nại, vướng mắc. Đồng thời, yêu cầu Ban Chỉ đạo quốc gia về ODA và vốn vay ưu đãi rà soát lại từng dự án để xử lý cụ thể, có thể thành lập một số đoàn kiểm tra để xử lý và kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ những biện pháp mạnh mẽ, đặc biệt đối với một số Bộ, địa phương có tỷ lệ giải ngân bằng 0./.
Tùng Linh
Bộ Kế hoạch và Đầu tư