ChuyenDoiSo

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc trao Cờ thi đua của Chính phủ cho các đơn vị của Ngành Thống kê. Ảnh: Lê Tiên (MPI)

Các con số phản ánh sát thực tế diễn biến tình hình kinh tế - xã hội của đất nước

Năm 2017, năm thứ hai cả nước thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020. Bên cạnh những thuận lợi từ dấu hiệu tiếp tục khởi sắc của năm 2016, sự đổi mới trong chỉ đạo điều hành của Nhà nước kiến tạo, nền kinh tế còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức bởi biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp và khác thường của thời tiết, lũ lụt xảy ra nghiêm trọng tại một số tỉnh miền núi phía Bắc và miền Trung đã ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống người dân.

Trong bối cảnh đó, Ngành Thống kê triển khai kế hoạch công tác với nhiều nhiệm vụ lớn, một mặt phải bảo đảm tốt nhất thông tin thống kê phục vụ kịp thời việc đánh giá, dự báo tình hình, xây dựng chiến lược, kế hoạch, chính sách lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế - xã hội của các cơ quan Đảng và Nhà nước ở Trung ương và địa phương. Mặt khác, triển khai các công việc có tính chất quan trọng, lâu dài như: hoàn thiện môi trường pháp lý cho hoạt động thống kê, tiến hành Tổng điều tra kinh tế năm 2017, thực hiện Đề án đổi mới quy trình biên soạn GRDP, cải tiến phương pháp chế độ thống kê...

Phát biểu tại Hội nghị, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm cho biết, năm 2017, Ngành Thống kê đã biên soạn và phổ biến kịp thời các Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội phục vụ các phiên họp thường kỳ của Chính phủ, của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Các ấn phẩm thống kê phục vụ Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các ngành, các cấp trong quản lý, chỉ đạo, điều hành nền kinh tế - xã hội, đáp ứng ngày một tốt hơn nhu cầu của các đối tượng dùng tin trong và ngoài nước. Nội dung các báo cáo phản ánh sát thực tế diễn biến tình hình kinh tế - xã hội của đất nước, những kết quả đạt được cũng như khó khăn, thách thức của các ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội qua từng quý, 6 tháng, 9 tháng và cả năm 2017. Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế thế giới có những biến động khó lường, trong nước gặp khó khăn do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thiên tai, bão lũ, hạn hán, bệnh dịch… Các báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của Tổng cục Thống kê đã phản ánh kịp thời tình hình thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về những giải pháp chỉ đạo điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội…

Tổng cục Thống kê đã xây dựng kịch bản tăng trưởng kinh tế từng quý trong năm 2017 và đề xuất các giải pháp báo cáo Bộ trưởng, các Phó Thủ tướng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ làm căn cứ để chỉ đạo, điều hành nhằm đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2017. Đồng thời ước tính các chỉ tiêu kinh tế - xã hội chủ yếu năm 2017 báo cáo Lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư sử dụng cho công tác chỉ đạo, điều hành và báo cáo Chính phủ, giúp Chính phủ có căn cứ để xây dựng Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2018. Tại địa phương, các Cục Thống kê cũng đã phối hợp với các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2018.

Trong năm 2017, công tác phân tích và dự báo được quan tâm và đẩy mạnh, nhất là các phân tích chuyên sâu, chuyên đề. Tổng cục Thống kê đã chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành tổng hợp Báo cáo của Chính phủ về kiểm kê, đánh giá thực chất tình hình các nguồn lực của nền kinh tế hiện nay để báo cáo Bộ Chính trị…

Bên cạnh các thành tích đã đạt được trong năm 2017, Ngành Thống kê vẫn còn tồn tại những hạn chế như: Công tác thu thập thông tin thống kê ở một số địa bàn, việc rà soát cập nhật đơn vị điều tra (lập bảng kê) chưa thực hiện đầy đủ, nghiêm túc dẫn đến tình trạng mất mẫu điều tra hoặc không cập nhật đầy đủ về mẫu. Việc thu thập thông tin tại địa bàn còn có tình trạng điều tra viên chưa đến trực tiếp, chưa khai thác thông tin triệt để, chưa kết hợp việc điều tra với quan sát thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị điều tra. Chất lượng thông tin thống kê vẫn còn hiện tượng không sử dụng thông tin đầu vào từ kết quả điều tra để làm báo cáo thống kê tại một số đơn vị, kết quả điều tra của một số địa bàn điều tra trong một số cuộc điều tra vẫn còn có sự sai lệch so với kết quả phúc tra. Việc nghiên cứu và ứng dụng phương pháp thống kê mới trong hoạt động thống kê chưa thực sự quyết liệt. Công tác tổ chức, cán bộ và quản lý tài chính tại một số đơn vị, việc nghiên cứu chế độ tài chính mới chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến việc áp dụng không đúng quy định về quản lý tài chính. Công tác kiểm tra, giám sát, tuyên truyền, phổ biến số liệu thống kê ở một số địa phương thực hiện chưa nghiêm túc, chưa thường xuyên. Do đó chưa giải quyết được những vướng mắc của điều tra viên phát sinh tại địa bàn điều tra, vừa không kịp thời phát hiện được các sai sót để có những xử lý thống nhất. Đối với Tổng điều tra kinh tế năm 2017, còn có nơi chưa kiểm tra, giám sát công tác nhập tin, chưa thực hiện báo cáo kết quả kiểm tra, giám sát theo nhiệm vụ được phân công theo quy định của Quy trình kiểm tra, giám sát thực hiện phương án điều tra và chế độ báo cáo thống kê của Tổng cục Thống kê…

Tiếp tục nâng cao chất lượng công tác thống kê

Năm 2018, trong bối cảnh toàn hệ thống hành chính nhà nước đang quyết tâm thực hiện tốt phương châm hoạt động của Chính phủ là “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả”, việc bảo đảm thông tin thống kê phục vụ quản lý điều hành của Chính phủ cần phải được đặc biệt chú trọng, kịp thời và thường xuyên. Mục tiêu chủ yếu của Ngành là nâng cao chất lượng công tác thống kê, công tác phân tích và dự báo tình hình kinh tế vĩ mô phục vụ sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương. Đáp ứng tốt hơn nhu cầu của các đối tượng sử dụng thông tin thống kê trong và ngoài nước. Đẩy mạnh công tác biên soạn các ấn phẩm thống kê, tuyên truyền, phổ biến thông tin thống kê, biến thông tin thống kê thành tri thức của người sử dụng.

Thực hiện tốt công tác điều chỉnh quy mô GDP trên cơ sở sử dụng kết quả của Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp và thủy sản năm 2016, Tổng điều tra kinh tế năm 2017. Nghiên cứu triển khai thực hiện Đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát nhằm bổ sung kết quả của một số hoạt động kinh tế chưa được thu thập và biên soạn trong chỉ tiêu GDP, GRDP. Nghiên cứu phương pháp, chuẩn bị các điều kiện cần và đủ để chuyển đổi năm gốc so sánh từ năm 2010 sang năm 2020. Thực hiện tốt công tác chuẩn bị Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 và các cuộc điều tra thường xuyên của Ngành. Tập trung xử lý kết quả Tổng điều tra kinh tế năm 2017.

Đồng thời, nghiên cứu, cải tiến và áp dụng một số phương pháp thống kê mới. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động thống kê, đặc biệt trong hoạt động thu thập thông tin qua các cuộc điều tra bằng việc sử dụng công cụ máy tính bảng cầm tay. Cụ thể hóa các nội dung phối hợp với Bộ ngành, địa phương trong sử dụng dữ liệu hành chính cho hoạt động thống kê. Thực hiện tốt công tác tổ chức, cán bộ, trong đó tập trung vào đổi mới mô hình tổ chức theo chức năng nhiệm vụ mới. Nâng cao chất lượng kiểm tra, giám sát hoạt động thống kê và công tác quản lý tài chính. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, thực hành tiết kiệm, phòng chống lãng phí, tham nhũng…

Đánh giá cao kết quả thầm lặng, nỗ lực phấn đấu của cả hệ thống thống kê

Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, Chính phủ rất quan tâm đến công tác thống kê, trân trọng sản phẩm mà Ngành Thống kê đã làm ra. Ngành Thống kê có vị trí quan trọng, là nơi tập hợp kết quả đầu ra của cả nền kinh tế một cách khách quan, trung thực. Từ kết quả đầu ra về kinh tế - xã hội của đất nước, đã giúp cho việc hoạch định về các chiến lược và công tác quy hoạch, kế hoạch của quốc gia, của ngành, địa phương. Từ đó, hình thành nên những cơ chế, chính sách phát triển đất nước. Đặc biệt, qua số liệu, chúng ta có thể điều hành, chỉ đạo những việc nổi cộm trong từng thời kỳ có cơ sở khoa học. Thủ tướng Chính phủ đánh giá cao kết quả thầm lặng, nỗ lực phấn đấu của cả Ngành Thống kê. Nhìn lại năm 2017, lần đầu tiên chúng ta có kịch bản tăng trưởng hằng quý. Hằng tháng, Tổng cục Thống kê có báo cáo cụ thể số liệu, tình hình kinh tế - xã hội chính xác từng lĩnh vực, sản phẩm chủ đạo, qua đó, giúp Thủ tướng Chính phủ đánh giá được thực chất hoạt động của từng ngành, có chỉ đạo cụ thể với từng bộ trưởng, trưởng ngành tại phiên họp thường kỳ của Chính phủ.

Chính phủ luôn tôn trọng tính trung thực, khách quan của số liệu thống kê và đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, bản lĩnh vững vàng về chuyên môn nghiệp vụ và ý thức chấp hành pháp luật của đội ngũ làm công tác thống kê, bảo đảm tốt nguyên tắc cơ bản đầu tiên trong hoạt động thống kê Nhà nước: Trung thực, khách quan, chính xác, đầy đủ, kịp thời, thực hiện đúng Luật thống kê. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh yêu cầu về tính trung thực trong công tác thống kê. Chính phủ không chạy theo thành tích và yêu cầu thống kê làm đúng quy định của pháp luật, nhất là pháp luật về thống kê.

Tổng cục Thống kê đã tiếp tục đổi mới phương pháp, cách thức tiếp cận, tính toán và công bố số liệu GDP cấp tỉnh, đáp ứng yêu cầu kịp thời, quản lý, chỉ đạo điều hành của các cấp, các ngành, đã loại bớt sự chồng lấn, góp phần giảm chênh lệch số liệu giữa địa phương và cả nước, khắc phục bệnh thành tích ở địa phương.

Tuy nhiên, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cũng chỉ ra một số mặt bất cập, hạn chế của công tác thống kê. Thu thập thông tin thống kê còn nhiều vấn đề cần chú ý hơn. Phương pháp, chế độ thống kê còn bỏ sót, trong đó có tính giá trị GDP, nhất là khu vực kinh tế phi chính thức.

Kịch bản tăng trưởng cần rõ nét

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2018 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2018 với phương châm hành động “Kỷ cương, liêm chính, hành động, sáng tạo, hiệu quả”, Ngành Thống kê cần làm gì để thực hiện phương châm “10 chữ” này và cần một kịch bản tăng trưởng rõ nét để điều hành như kinh nghiệm năm 2017, “không thể chạy theo tăng trưởng một chiều nóng vội được”. Với vai trò sứ mệnh quan trọng, Ngành Thống kê cần nâng cao chất lượng công tác thống kê, phục vụ tốt hơn sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong năm 2018. Nâng cao chất lượng số liệu thống kê để tiến tới phân tích, đánh giá, hoạch định chính sách, số liệu nào chính sách đó, có đánh giá, dự báo.

Số liệu thống kê của Ngành là chính thống, tin cậy và không để xảy ra sai sót. Toàn Ngành Thống kê phải thực hiện đúng tinh thần chỉ đạo: Thông tin trung thực, khách quan, chính xác, kịp thời và minh bạch. Nghiên cứu áp dụng chuẩn mực quốc tế, chuẩn hóa quy trình, ứng dụng công nghệ hiện đại. Quan tâm hơn nữa đến phân tích, đánh giá số liệu thống kê để số liệu thống kê thực sự là con số biết nói. Cần lưu ý thực hiện nhiệm vụ rà soát phạm vi, phương pháp tính toán GDP, trong đó có các khu vực kinh tế phi chính thức, chưa quan sát được để sớm có số liệu GDP phản ánh sát hơn với thực tế đất nước.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh tinh thần phát triển nhanh, bền vững, có cơ sở khoa học để Việt Nam trở thành “một con hổ kinh tế”, đồng thời khẳng định tầm quan trọng của những con số biết nói để làm kịch bản, chiến lược phát triển cho từng địa phương và cả quốc gia. Do đó, từ số liệu, từ thực tiễn, nhất là từ nhận thức và hành động, chúng ta phải tìm một giá trị gia tăng mới lớn hơn, đóng góp vào sự tăng trưởng của Việt Nam./.