ChuyenDoiSo

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: MPI

Các nhận định chung từ các tổ chức quốc tế, các chuyên gia kinh tế uy tín trên thế giới đều đánh giá sự phát triển của Việt Nam phù hợp với xu thế phát triển của thế giới. Giáo sư Michael Porter của Trường Harvard cho rằng, giai đoạn 40 năm từ năm 1975 đến năm 2016 được coi là thời kì tăng trưởng thịnh vượng dài hạn của Việt Nam.

Với các thành tựu được thế giới ghi nhận, Việt Nam không chỉ ở vị thế học hỏi mà Việt Nam hiện ở vị thế chia sẻ kinh nghiệm phát triển. Đó là sự đóng góp có trách nhiệm của Việt Nam với thế giới, từ câu chuyện làm như thế nào để phát triển bao trùm, cân bằng và hài hòa, mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận ngang nhau, được hưởng những thành quả của phát triển.

Việt Nam cần có cách nhìn toàn diện, sâu sắc hơn về các xu hướng lớn toàn cầu trong dài hạn và phải tính được các tác động tới Việt Nam, mặc dù càng ngày càng rất khó dự báo trong bối cảnh tính bất định của kinh tế thế giới, và cũng đúng lúc Việt Nam chuẩn bị kết thúc Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm lần thứ ba của mình cho thời kỳ 2011 - 2020 để bước sang một thập kỷ, kỷ nguyên mới với nhiều cơ hội phát triển mới đi liền với nhiều thách thức lớn.

Rất nhiều nghiên cứu cho rằng, nền kinh tế thế giới đang giảm tốc trong 10 năm tới. Đây là xu thế không đảo ngược được vì mang tính chu kỳ lịch sử. Những dấu hiệu dễ nhận ra là GDP toàn cầu giảm tốc, thương mại toàn cầu giảm tốc gấp 3 lần GDP, thu hút FDI giảm. Tuy nhiên, không phải cứ giảm tốc là bất lợi. Việt Nam nếu có ứng xử một cách khôn khéo sẽ ít chịu tác động từ sự giảm tốc. Và chính trong giai đoạn này, đòi hỏi Việt Nam cần tranh thủ cơ hội, cần cơ cấu lại và cải cách mạnh hơn.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, UNDP có chia sẻ với Việt Nam về biến đổi khí hậu, họ nói rằng thế giới đang trong tình trạng khẩn cấp về biến đổi khí hậu và trong 2 - 3 năm tới phải hành động nỗ lực gấp đôi mới đạt được mục tiêu giảm khí thải. Việt Nam là 1 trong 10 nước chịu ảnh hưởng nặng nhất của biến đổi khí hậu quốc gia với các kịch bản dự báo khó lường, có khả năng mất 2,5% đến 4% GDP. Lũ lụt miền Trung, thiếu nước ngọt ở vùng Nam Trung bộ, xâm ngập mặn ở đồng bằng Sông Cửu Long… Bản thân tôi và mỗi chúng ta không thể ngồi yên để chứng kiến điều đó, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Còn Đại học Harvard thì có góp ý, thời điểm này Việt Nam nên có chính sách rõ ràng, thu hút nhân lực chất lượng cao trở về nước. Theo giáo sư Thomas Valley của trường Harvard Kennedy School, các em sinh viên giỏi là mỏ vàng của Việt Nam. Về vốn con người, họ nói cần đầu tư cho giáo dục và tập trung vào đào tạo kỹ năng sáng tạo, cảm xúc xã hội là những kỹ năng đang thiếu trong hệ thống giáo dục hiện nay của Việt Nam. Với những góp ý cho Việt Nam như vậy, động lực nào được coi là đột phá? Là công nghệ, là vốn con người, là truyền thống văn hoá hay là gì khác? Hay là sự kết hợp tất cả các yếu tố đó? GS. Michael Porter đứng đầu trong danh sách 50 “bộ óc” quản trị có ảnh hưởng nhất thế giới, một trong những giáo sư lỗi lạc nhất trong lịch sử của Trường Harvard có chia sẻ trực tiếp với Tổ biên tập Tiểu ban Kinh tế - Xã hội Đại hội XIII của Đảng về cách tiếp cận mới về năng lực cạnh tranh quốc gia.

Theo GS. Michael Porter, cách tiếp cận năng lực cạnh tranh cần xem xét trên giác độ mới, năng lực cạnh tranh không phải là lương thấp, không phải là giảm chi phí dựa trên lao động rẻ, không chỉ là tạo ra nhiều việc làm trên diện rộng. Năng lực cạnh tranh cần nhìn trên 2 góc độ: kinh tế vĩ mô, đó là sự minh bạch của chính sách thuế khoá và tiền tệ, thể chế công, phát triển con người và xã hội, khi doanh nghiệp và môi trường kinh doanh xung quanh doanh nghiệp là cốt lõi. Trong cạnh tranh, không nên chỉ coi trọng nặng về kinh tế, mà cần quan tâm hài hòa về vấn đề xã hội. Đây được coi là 2 cán cân cần được cân bằng cùng có lợi, không chỉ nghiêng về một phía. Ông cũng chỉ ra những điểm còn yếu của Việt Nam ảnh hưởng đến khả năng cạnh như chết vì tai nạn giao thông hay sự tham gia của người dân vào quá trình phát triển...

Theo dữ liệu của UNDP, Việt Nam chỉ dành 0,19% GDP trong khi Trung Quốc là 2% GDP, Nhật Bản 3%, Hoa Kỳ hơn 3% cho nghiên cứu phát triển. Hiện nay, nền thương mại toàn cầu dựa trên vật liệu chuyển sang nền thương mại thông tin và dữ liệu. Điều này khiến chúng ta nghĩ đến các nỗ lực của Chính phủ về đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam. Và rõ ràng là, điều này tác động trực tiếp đến năng suất. Và chúng ta có chấp nhận rủi ro cho việc triển khai và ứng dụng công nghệ mới, đổi mới sáng tạo, mô hình kinh doanh mới hay không?

“Một số ví dụ dẫn chứng để thấy, tất cả các góp ý đều rất đáng suy nghĩ sâu về nó, chúng ta không thể hời hợt. Cần phải lắng nghe để hoàn thiện những lỗ hổng còn thiếu trong chính sách. Và còn rất nhiều câu chuyện hay hơn như thế. Nhiều khuyến nghị cho Việt Nam gửi đến chúng tôi tập trung vào việc Việt Nam cần có chiến lược toàn diện hơn so với các cách thức truyền thống. Cần thiết phải chuyển đổi nền kinh tế sang đổi mới sáng tạo, chú trọng vốn con người, phát triển hạ tầng, sinh kế cho người dân, cải thiện năng suất, phát triển bao trùm, xây dựng một nền kinh tế tự chủ, mọi người dân được hưởng lợi từ quá trình phát triển”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết.

Về Diễn đàn thường niên về Cải cách và Phát triển Việt Nam 2019, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Diễn đàn là sự tiếp nối và kế thừa các Diễn đàn trước đây và đó là vì sao Chủ đề và nội dung của VRDF 2019 được lựa chọn mang tính bao trùm hơn, bao gồm cả các vấn đề về cải cách thể chế kinh tế thị trường, đổi mới sáng tạo để vượt qua bẫy thu nhập trung bình trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0 và ưu tiên và hành động vì một Việt Nam thịnh vượng.

Các nội dung thảo luận cởi mở, thẳng thắn về những vấn đề đổi mới, cải cách và phát triển của đất nước phù hợp với tư tưởng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và phát triển bền vững, thông qua các giải pháp ngắn hạn và dài hạn, các hành động cụ thể. Dựa trên các nghiên cứu thực chứng, khoa học, kinh nghiệm quốc tế và trong nước phù hợp. Và điều quan trọng, thông qua Diễn đàn này để tiếp tục tạo đầu vào thông tin cho việc xây dựng nội dung Chiến lược phát triển đất nước 5 năm và 10 năm tới./.