ChuyenDoiSo

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: MPI

Cơ hội quan trọng để Việt Nam nắm bắt nhằm mục tiêu tăng tốc phát triển nền kinh tế

Trong thời gian qua, Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã trở thành một chủ đề lớn được toàn thế giới cũng như tất cả các cấp, các ngành và người dân Việt Nam quan tâm, theo dõi và tập trung thảo luận, vừa nhằm tìm hiểu một cách kỹ lưỡng, chi tiết, cụ thể những nội hàm và các vấn đề liên quan đến khái niệm mới xuất hiện, vừa để nghiên cứu, tìm tòi, xây dựng các giải pháp, chính sách, bước đi cần thiết để tận dụng tối đa những cơ hội do Cuộc cách mạng đem lại cũng như hạn chế những tác động tiêu cực của Cuộc cách mạng đối với nền kinh tế, nhất là những ngành, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh sử dụng nhiều lao động.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, trên tinh thần nhanh chóng nắm bắt cơ hội để định hướng cho phát triển tổng thể nền kinh tế dựa trên cơ sở phát triển và ứng dụng các thành tựu của Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ động báo cáo các cấp có thẩm quyền và được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ xây dựng Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp 4.0 của Việt Nam. Hiện nay, Chiến lược đã được lấy ý kiến rộng rãi các bên liên quan và Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tiếp thu, hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Giới thiệu về một số nội dung chủ yếu của dự thảo Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp 4.0 của Việt Nam, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Cách mạng công nghiệp 4.0 đã được cả thế giới quan tâm, số lượt tìm kiếm cụm từ này trên trang Google tăng một cách chóng mặt, đạt mức 30 triệu kết quả đối với cụm từ “Cách mạng công nghiệp 4.0”; 460 triệu kết quả đối với cụm từ “trí tuệ nhân tạo”; 2,8 tỷ kết quả đối với cụm từ “Internet vạn vật”;....

Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, Cách mạng công nghiệp 4.0 có tác động làm thay đổi mọi mặt của đời sống cũng như các hoạt động kinh tế - xã hội ở tất cả các quốc gia với tốc độ lan truyền nhanh trên nền ứng dụng Internet. Đồng thời, làm thay đổi mang tính hệ thống trong các ngành, lĩnh vực, thậm chí cả một quốc gia cũng như thay đổi phương thức và cách tiếp cận của nền sản xuất... Cuộc cách mạng đem lại cho các quốc gia cả cơ hội và thách thức. Nhiều nước đã và đang xây dựng, thực hiện các chính sách khác nhau để chủ động khai thác lợi ích của công nghệ mới, tận dụng cơ hội để thúc đẩy phát triển kinh tế, nâng cao khả năng cạnh tranh, giải quyết các tồn tại do phát triển gây ra, ứng phó với những thách thức mà Cuộc cách mạng đem lại...

“Chúng ta có thể tự tin nói rằng, đây là một cơ hội quan trọng để Việt Nam nắm bắt nhằm mục tiêu tăng tốc phát triển nền kinh tế, hướng tới đưa nước ta trở thành nước công nghiệp, có thu nhập trung bình cao trong tương lai gần trên nền tảng một chiến lược tổng thể của quốc gia về Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam và xu hướng chung của quốc tế”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Các yếu tố nền tảng của Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp 4.0 của Việt Nam

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp 4.0 của Việt Nam được xây dựng dựa trên tư tưởng bắt kịp, tiến cùng và vượt lên với 03 yếu tố nền tảng. Một là, đổi mới và hoàn thiện thể chế kinh tế theo hướng xây dựng hệ thống thể chế kinh tế thị trường đầy đủ, hiện đại, hội nhập và thân thiện với các mô hình kinh tế mới, dựa trên nền tảng của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu phát triển, ứng dụng công nghệ, tạo ra các sản phẩm, dịch vụ mới, nhanh chóng thương mại hóa các kết quả nghiên cứu.

Hai là, phát triển hạ tầng kết nối, xây dựng và khai thác cơ sở dữ liệu lớn, bao gồm việc xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật số để áp dụng các công nghệ của Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 ở quy mô và phạm vi rộng, kết nối Internet tốc độ cao; xây dựng, chia sẻ các cơ sở dữ liệu.

Ba là, phát triển nguồn nhân lực đủ về số lượng và chất lượng để thực hiện các hoạt động chuyển đổi, nâng cấp công nghệ và nghiên cứu phát triển các công nghệ, sản phẩm, dịch vụ mới.

Bên cạnh các yếu tố nền tảng nêu trên, dự kiến Chính phủ Việt Nam sẽ triển khai ba nhóm chính sách quan trọng như áp dụng công nghệ, chuyển đổi quản trị khu vực công: bao gồm xây dựng Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số để quản lý nhà nước nhanh hơn, minh bạch hơn, hiệu lực và hiệu quả hơn; nâng cao hiệu quả theo dõi, giám sát thực hiện chính sách, pháp luật, đem lại sự hài lòng cao hơn cho người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, hỗ trợ, khuyến khích ứng dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo trong khu vực doanh nghiệp để tối ưu hóa việc phân bổ nguồn lực và phát triển sản xuất, kinh doanh nhanh hơn, thông minh hơn và hiệu quả hơn. Cắt giảm chi phí, mở rộng thị trường trong nước và quốc tế để nâng cao chất lượng quản trị chuỗi cung ứng, phát triển sản phẩm, dịch vụ mới và nâng cao năng suất của doanh nghiệp nói riêng, toàn bộ nền kinh tế nói chung.

Bên cạnh đó, cơ cấu lại và tập trung nguồn lực đầu tư nâng cao hiệu quả hoạt động khoa học công nghệ và nghiên cứu phát triển, hướng tới làm chủ một số công nghệ đặc trưng của Cách mạng công nghiệp 4.0 và công nghệ thế hệ tiếp theo, vươn lên vị trí dẫn đầu trong một số lĩnh vực công nghệ hiện đại, giúp cải thiện và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia cả trong ngắn hạn và dài hạn.

Ngoài ra, các giải pháp bổ sung cũng có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần thực hiện thành công các chính sách đề ra như thu hút đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực nghiên cứu phát triển và đổi mới sáng tạo. Các dự án đầu tư, sản xuất các sản phẩm, dịch vụ sử dụng các công nghệ đặc trưng của Cách mạng công nghiệp 4.0. Thu hút đầu tư của các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu trên thế giới và thu hút đầu tư mạo hiểm nước ngoài cho các Start-up Việt Nam.

Cùng với đó, thúc đẩy hợp tác quốc tế trong khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, kêu gọi các quốc gia tiên tiến, các tổ chức quốc tế hỗ trợ, hợp tác, thành lập các cơ sở nghiên cứu phát triển và đổi mới sáng tạo. Cùng với đó, mở rộng và làm sâu sắc hơn hợp tác khoa học công nghệ với các đối tác, đặc biệt là các nước đối tác chiến lược, các đối tác quan trọng có trình độ khoa học công nghệ tiên tiến; xây dựng, mở rộng mạng lưới quan hệ với các chuyên gia quốc tế, nhất là chuyên gia trong các lĩnh vực công nghệ mới, công nghệ trọng điểm của Cách mạng công nghiệp 4.0.

Toàn cảnh Diễn đàn. Ảnh: MPI

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là con đường tất yếu của các quốc gia nếu muốn phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, tham gia Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 là con đường tất yếu của các quốc gia nếu muốn phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững, nhất là các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Đối với chúng ta, đây còn là một chủ trương lớn, quan trọng, một định hướng mang tầm chiến lược của Đảng và Nhà nước.

Ngày 27/9/2019, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Nghị quyết có ý nghĩa hết sức quan trọng trong bối cảnh hiện nay, thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Đảng trong việc tận dụng có hiệu quả các cơ hội do Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đem lại để thúc đẩy quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với thực hiện các đột phá chiến lược và hiện đại hoá đất nước; phát triển mạnh mẽ kinh tế số; phát triển nhanh và bền vững dựa trên khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao; nâng cao chất lượng cuộc sống, phúc lợi của người dân; bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường sinh thái.

Đồng thời, Nghị quyết cũng đã đề ra nhiều giải pháp lớn, quan trọng, mang tính quyết sách để thực hiện mục tiêu trên, trong đó, có nhiệm vụ “Xây dựng và phát triển các trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, tập trung vào các công nghệ cốt lõi của Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0”. Trên cơ sở kiến nghị của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ngày 02/10/2019, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1269/QĐ-TTg thành lập Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Đây là bước đi hết sức có ý nghĩa trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị, thể hiện rõ phương châm hành động nhanh, quyết liệt, kịp thời, hiệu quả của Chính phủ.

Đó còn là kết quả của quá trình triển khai đi trước một bước một số nội dung Chiến lược của Bộ Kế hoạch và Đầu tư với tinh thần không ngừng cải cách, đổi mới, nỗ lực nghiên cứu, tìm tòi, xây dựng và phát triển, góp phần xây dựng và phát triển mạnh mẽ hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo của quốc gia. Trung tâm này sẽ có chức năng hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện các hoạt động nghiên cứu phát triển và áp dụng công nghệ, tạo ra các sản phẩm, dịch vụ và mô hình kinh doanh mới, đồng thời nâng cấp công nghệ để đạt hiệu quả cao hơn, năng suất cao hơn, cạnh tranh hơn.

Ngoài ra, trong khuôn khổ hợp tác APEC 2019, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất sáng kiến kết nối các trung tâm đổi mới sáng tạo trong khu vực tại Hội nghị Bộ trưởng Doanh nghiệp nhỏ và vừa APEC tại Chi-lê đầu tháng 9 vừa qua. Sáng kiến được Hội nghị đánh giá cao, ghi nhận trong Tuyên bố chung của Hội nghị. Trên thực tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã và đang mở rộng kết nối với các trung tâm đổi mới sáng tạo ở nhiều quốc gia để mở rộng thị trường, khơi thông các nguồn vốn từ các quỹ đầu tư mạo hiểm, tăng cường hỗ trợ và kết nối các nhà đầu tư cho các Start-up Việt Nam.

Đồng thời, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang mở rộng thêm Mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam, mạng lưới tri thức Việt Nam ở các quốc gia phát triển hàng đầu nhằm quy tụ các chuyên gia công nghệ trong nước và quốc tế, hỗ trợ các Start-up Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế, tăng cường giáo dục đào tạo các cấp để tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho việc thực hiện các chính sách về Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 của Việt Nam.

Để thực hiện thành công Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp 4.0, Việt Nam cần một nguồn lực to lớn, một kế hoạch hành động hiệu quả, thiết thực và cần có sự tham gia của cả xã hội, nhất là các doanh nghiệp, và sự ủng hộ, hỗ trợ của các đối tác, các tổ chức quốc tế. Thách thức là rất lớn. Tuy nhiên, với quyết tâm chính trị rất cao của Đảng và Chính phủ, với sự hưởng ứng nhiệt tình của cộng đồng doanh nghiệp và sự hỗ trợ, hợp tác của các đối tác quốc tế, tôi tin tưởng rằng Việt Nam sẽ đạt được một bước tiến vượt bậc về kinh tế và khoa học công nghệ, tạo ra sự thay đổi căn bản trong mô hình tăng trưởng trong thời gian tới, bước lên nấc thang cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh./.