ChuyenDoiSo

Phiên thảo luận toàn thể của Quốc hội chiều ngày 03/11. Ảnh: quochoi.vn

Quyết liệt hành động, đổi mới cách làm, tranh thủ thời cơ, phát huy tinh thần đoàn kết, thể hiện bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam

Theo Chương trình kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIV, từ ngày 03-05/11/2020, Quốc hội sẽ thảo luận tại hội trường về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2020; kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước, phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2020; kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch 5 năm giai đoạn 2016-2020, bao gồm: phát triển kinh tế - xã hội, cơ cấu lại nền kinh tế, tài chính quốc gia, đầu tư công trung hạn; kết quả thực hiện Nghị quyết số 100/2015/QH13 của Quốc hội về phê duyệt chủ trương đầu tư các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016-2020; dự kiến mục tiêu chủ yếu và một số nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021-2025; chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 và các kế hoạch đầu tư công trung hạn, tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2021-2025; chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác để thực hiện Dự án hồ chứa nước sông Than, tỉnh Ninh Thuận, Dự án hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An.

Theo Báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2020 và 5 năm giai đoạn 2016-2020; dự kiến kế hoạch năm 2021 và phương hướng, nhiệm vụ 5 năm giai đoạn 2021-2025, mặc dù còn những tồn tại, hạn chế và gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhưng nhờ sự nỗ lực rất lớn và quyết tâm cao của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, đất nước ta đã đạt được nhiều thành tựu rất quan trọng, khá toàn diện trên hầu hết các lĩnh vực, tạo nhiều dấu ấn nổi bật trong giai đoạn 2016-2020, tô đậm thành tựu của 35 năm đổi mới với những bước tiến vượt bậc. Chúng ta có 4 năm liên tiếp giai đoạn 2016-2019 cơ bản hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra, năm sau tốt hơn năm trước. Năm 2020, mặc dù chịu tác động lớn của đại dịch Covid-19, nhưng chúng ta đã thành công trong phòng chống, kiểm soát dịch bệnh và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Kinh tế vĩ mô ổn định, tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, bảo đảm an sinh xã hội và đời sống Nhân dân. Các lĩnh vực văn hoá, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh, đối ngoại tiếp tục đạt nhiều kết quả tích cực. Như vậy, năm 2020 cũng là năm thành công của nước ta với những kết quả, thành tích đặc biệt hơn so với các năm trước. Niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước không ngừng được củng cố và nâng cao. Như đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nhận định, đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được vẫn còn những tồn tại, hạn chế, bất cập. Tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2020 không đạt kế hoạch đề ra do tác động, ảnh hưởng lớn, ngoài dự báo của đại dịch Covid-19, dẫn đến tăng trưởng bình quân 5 năm giai đoạn 2016-2020 không đạt mục tiêu đề ra. Trong đó, nhiều ngành, lĩnh vực chịu ảnh hưởng nặng nề; số doanh nghiệp ngừng hoạt động tăng mạnh. Khả năng chống chịu của nền kinh tế chưa thật vững chắc; năng lực cạnh tranh và tính tự chủ còn hạn chế. Phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại chưa đáp ứng yêu cầu. Đào tạo nguồn nhân lực còn bất cập cả về cơ cấu, số lượng và chất lượng. Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa thực sự tạo động lực nâng cao năng suất lao động, năng lực cạnh tranh. Cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng một số lĩnh vực còn chậm, hiệu quả chưa cao. Xã hội hoá dịch vụ công và đổi mới đơn vị sự nghiệp công lập còn nhiều bất cập…

Theo Báo cáo, thời gian còn lại của năm 2020, các cấp, các ngành cần tiếp tục quyết liệt hành động, đổi mới cách làm, tranh thủ thời cơ, phát huy tinh thần đoàn kết, thể hiện bản lĩnh, trí tuệ Việt Nam, triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện “mục tiêu kép” đã đề ra. Tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, kích cầu tiêu dùng phù hợp, phát triển mạnh thị trường trong nước, thúc đẩy xuất khẩu trên cơ sở giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, tạo nền tảng cho phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn tiếp theo. Đồng thời, chúng ta tuyệt đối không chủ quan, thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các giải pháp phòng, chống dịch và kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động, người dân gặp khó khăn, nhất là tập trung hỗ trợ người dân miền Trung khắc phục nhanh hậu quả do bão lũ gây ra; nỗ lực phấn đấu đạt mức cao nhất các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2020 và 5 năm giai đoạn 2016-2020, thiết thực lập thành tích chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Phát triển nhanh và bền vững trên cơ sở giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô

Năm 2021 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, bầu cử Quốc hội khóa XV, là năm đầu tiên thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2021-2025 và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030. Dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Hòa bình, hợp tác, liên kết phát triển vẫn là xu thế lớn nhưng cạnh tranh chiến lược giữa một số quốc gia, đối tác lớn trong khu vực, trên biển tiếp tục diễn ra gay gắt. Xung đột thương mại gia tăng và những tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 có thể kéo dài, tiềm ẩn nhiều nguy cơ khủng hoảng về tài chính, tiền tệ, nợ công trên phạm vi toàn cầu và những thách thức lớn đối với thương mại, đầu tư, tăng trưởng, bất bình đẳng, nghèo đói và các vấn đề xã hội.

Mục tiêu tổng quát giai đoạn 2021-2025 và năm 2021 là phát triển nhanh và bền vững trên cơ sở giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, đẩy mạnh thực hiện các đột phá chiến lược và cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh. Phấn đấu đến năm 2025 là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại vượt qua mức thu nhập trung bình thấp. Phát huy mạnh mẽ giá trị văn hóa, con người Việt Nam, khơi dậy khát vọng, tự hào dân tộc; thực hiện tốt các nhiệm vụ phát triển văn hóa, xã hội, bảo đảm an sinh xã hội và không ngừng nâng cao chất lượng đời sống Nhân dân. Chú trọng bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, dịch bệnh và thích ứng biến đổi khí hậu. Xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, lành mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh; nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Củng cố quốc phòng, an ninh; đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế; kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển; nâng cao vị thế, uy tín của nước ta trên trường quốc tế.

Trong năm 2021 và những năm đầu của giai đoạn 2021-2025, tiếp tục tập trung thực hiện “mục tiêu kép”, vừa phòng chống dịch bệnh hiệu quả, bảo vệ sức khỏe Nhân dân, vừa tận dụng tốt các cơ hội, nỗ lực phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong trạng thái bình thường mới.

Chung sức, đồng lòng, nỗ lực vượt qua mọi thách thức

Tham gia thảo luận, các đại biểu bày tỏ thống nhất với báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2020 và 5 năm 2016-2020; dự kiến kế hoạch năm 2021 và phương hướng, nhiệm vụ 5 năm giai đoạn 2021-2025, đặc biệt là trong bối cảnh khó khăn do dịch bệnh Covid-19, hạn hán, thiên tai, lũ lụt, nhưng nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành và sự chung sức, đồng lòng, nỗ lực vượt bậc của cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân cả nước dưới sự lãnh đạo của Đảng, chúng ta đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách và đạt được những thành tựu rất quan trọng, khá toàn diện trên hầu hết các lĩnh vực, tạo nhiều dấu ấn nổi bật trong năm 2020 và 5 năm 2016-2020; dự kiến 8/12 chỉ tiêu đạt và vượt; GDP tăng trưởng dương, là một trong số rất ít các quốc gia đạt tăng trưởng dương;…

Theo đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Phước Nguyễn Tuấn Anh, thời gian qua Chính phủ đã có những chỉ đạo quyết liệt để tăng tốc độ giải ngân vốn đầu tư công và đạt được kết quả tích cực. Tuy nhiên, việc giải ngân vốn đầu tư công vẫn còn chậm. Một số dự án ODA triển khai khi thủ tục chưa hoàn chỉnh nên không thể bàn giao. Công tác giải phóng mặt bằng gặp rất nhiều vướng mắc, chậm triển khai.

Đại biểu đề xuất Chính phủ có giải pháp hữu hiệu lựa chọn các bộ ngành, địa phương để giao vốn đầu tư công, tránh cào bằng và kiên quyết thu hồi các dự án chậm giải ngân, xử lý trách nhiệm người đứng đầu; cải cách thủ tục hành chính về thủ tục thực hiện dự án đầu tư công.

Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội, Nguyễn Văn Chiến cho rằng, đại dịch Covid-19 làm cho kinh tế toàn cầu suy thoái trầm trọng và ảnh hưởng nặng nề nghiêm trọng tới kinh tế - xã hội Việt Nam. Trong bối cảnh đó, kết quả thực hiện mục tiêu kép của Việt Nam tuy còn khiêm tốn nhưng rất đáng ghi nhận, con số tăng trưởng từ 2 đến 3% GDP là con số tuyệt vời. Kinh tế phát triển ổn định, GDP tăng trưởng dương, cán cân thương mại 9 tháng thặng dư 17 tỷ USD, dòng vốn FDI tăng trở lại, vốn giải ngân và vốn cam kết đều tích cực. Kết quả đạt được trong việc vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế là nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ. Đây là những thành tựu rất đáng tự hào của Việt Nam trong bối cảnh cú sốc Covid toàn cầu.

Đại biểu cho rằng, Chính phủ đặt ra kế hoạch phát triển năm 2021 với mục tiêu kép trong trạng thái bình thường mới, trong đó chỉ tiêu tăng GDP từ 6 đến 6,5% là hợp lý và hoàn toàn có thể đạt được. Đồng thời kiến nghị, bên cạnh chính sách tiền tệ đã được triển khai tốt thì cần thực hiện tốt hơn chính sách tài khóa. Nhiệm vụ quan trọng nhất hiện nay là phấn đấu đạt mức cao nhất các chỉ tiêu năm 2020 và chuẩn bị giai đoạn phục hồi từ năm 2021. Năng suất lao động vẫn là vấn đề cần quan tâm, nhưng tăng năng suất lao động phụ thuộc vào nhiều yếu tố như ứng dụng công nghệ, nâng cao trình độ người lao động. Do vậy, cần phát huy các nguồn lực, hoàn thiện thể chế, quy định, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp phát triển, hoàn chỉnh chính sách an sinh xã hội, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chú trọng chính sách việc làm, tăng lương, thực hiện Chương trình mục tiêu xóa đói, giảm nghèo bền vững. Tăng cường khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản và các đối tượng đặc thù, đặc biệt là Chính phủ sớm ban hành các quy định tạo cơ chế chính sách, kích cầu phát triển ngành du lịch, góp phần vực nhanh phát triển kinh tế thời hậu covid-19.

Theo đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh, Huỳnh Thanh Phương, từ thành công trong phòng, chống đại dịch Covid-19 đã tác động tích cực to lớn đối với việc thu hút đầu tư nước ngoài, huy động các nguồn lực trong nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta. Tính đến hết quý III, tăng trưởng kinh tế đạt trên 2%, ước cả năm đạt từ 2-3%, 8/12 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch do Quốc hội giao, thu hút FDI đạt 21 tỷ USD, xuất siêu đạt 17 tỷ USD, tăng thêm dự trữ ngoại hối, đưa tổng mức dự trữ ngoại hối lên đến gần 100 tỷ USD. Các chỉ số về vĩ mô khác như: Chỉ số giá cả tiêu dùng, thu chi ngân sách, doanh số bán lẻ, chỉ số việc làm, chỉ số thất nghiệp, giải ngân vốn đầu tư công, số doanh nghiệp mới được thành lập... tuy có bị sụt giảm, song nhìn chung vẫn giữ được ở mức khá an toàn, đời sống Nhân dân cơ bản được cải thiện, nhiều mặt có bước tiến bộ, an sinh xã hội được đảm bảo. Nhìn ra các nước trong khu vực và trên thế giới mới thấy được thành tựu to lớn của nước ta trong thời điểm hiện nay.

Đại biểu cho rằng, bước sang năm 2021, Việt Nam vẫn tiếp tục đối mặt với những khó khăn do đại dịch Covid-19, đặc biệt là khi các đối tác kinh tế lớn của Việt Nam vẫn chưa kiểm soát được dịch bệnh, các ngành sản xuất truyền thống như dệt may, da giày, dịch vụ, du lịch và bán lẻ vẫn đối mặt với nguy cơ suy giảm sản xuất do chuỗi cung ứng và tiêu thụ chưa được phục hồi, những yếu kém nội tại của nền kinh tế chưa được giải quyết, những rủi ro phi truyền thống tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dưới nhiều hình thức và mức độ ngày càng khó lường. Tuy còn nhiều yếu tố bất định nhưng nhìn chung, Việt Nam trong năm 2021 có nhiều tiến triển khả quan hơn nhờ vào sự phục hồi của thế giới sau đại dịch covid-19. Tận dụng các cơ hội mang lại của Hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết, thị trường và niềm tin của người tiêu dùng trong nước được phục hồi mạnh mẽ, các giải pháp đẩy nhanh vốn đầu tư công đã phát huy được tác dụng.

Giải ngân vốn đầu tư công: đòn bẩy kinh tế quan trọng

Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Phước, Điểu Huỳnh Sang nhấn mạnh đến vấn đề giải ngân vốn đầu tư công và cho rằng, năm 2020 tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt kết quả khá tích cực so với cùng kỳ và cả giai đoạn 2016-2020, trong khi vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện 9 tháng đầu năm chỉ tăng 4,8% so với cùng kỳ năm 2019 và là mức tăng thấp nhất trong giai đoạn 2016-2020 so với cùng kỳ. Tốc độ tăng vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước 9 tháng tăng tới 33% so với cùng kỳ và cao nhất từ năm 2016 đến nay.

Đại biểu cho rằng, việc giải ngân vốn đầu tư công không chỉ đơn thuần là một hoạt động trong quá trình đầu tư mà chính là đòn bẩy kinh tế quan trọng. Các dự án đã được đưa vào kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công năm nay đã được rà soát, tính toán kỹ lưỡng về hiệu quả và tầm ảnh hưởng. Do đó, đối với việc rà soát và quyết định điều chuyển cũng cần phải nghiên cứu kỹ. Hiện là những tháng cuối năm và cũng rất cần một quyết sách mạnh mẽ để tạo bước nhảy vọt cho công tác giải ngân vốn đầu tư công năm 2020 nhằm đạt được kỳ vọng đề ra. Đồng thời bày tỏ thống nhất với chính sách cắt giảm vốn đầu tư công của các bộ, ngành trung ương có tốc độ giải ngân thấp; phải triển khai mạnh việc thực hiện nghiêm Nghị quyết số 84/NQ-CP của Chính phủ về các nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công và bảo đảm trật tự an toàn xã hội trong bối cảnh đại dịch Covid-19 và đề nghị các bộ, ngành và địa phương cũng phải báo cáo tình hình triển khai thực hiện Nghị quyết để xem xét cũng như rút kinh nghiệm và nghiên cứu, ban hành một quyết sách phù hợp với tình hình hiện nay và cũng phải có giải pháp xử lý nghiêm các bộ, ngành, địa phương có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư chậm mà nguyên nhân là từ chủ quan, cũng phải cân nhắc xem xét về mức độ bố trí tỷ lệ vốn vào kế hoạch vốn đầu tư công năm 2021 đối với các dự án mà các bộ, ngành, địa phương có tốc độ giải ngân chậm trong năm 2020 .

Đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận, Trần Hồng Nguyên bày tỏ nhất trí với đánh giá của Chính phủ, nổi bật là tốc độ tăng trưởng kinh tế 2%, trong khi thế giới rơi vào suy giảm nghiêm trọng. Điều này đã tăng thêm niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Quốc hội và Chính phủ. Đồng thời, thống nhất với phương hướng nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2021 và 5 năm giai đoạn 2020-2025; nhiệm vụ khẩn trương lập, ban hành các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh theo Luật Quy hoạch. Cùng với đó cần phải tập trung tháo gỡ những vướng mắc trong công tác quy hoạch hiện nay. Đây là điều kiện quan trọng để khơi dậy, động viên, thu hút mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển đất nước và là cơ sở để địa phương sớm triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội.

Ngoài việc thảo luận các vấn đề đã được nêu trong các báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các cơ quan của Quốc hội, đại biểu Quốc hội đã tập trung phân tích, đánh giá, đề xuất các giải pháp hữu hiệu nhằm khắc phục hậu quả của đại dịch Covid-19, thiệt hại do bão lũ gây ra, sớm ổn định tình hình, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững hơn và nâng cao đời sống của người dân, giữ vững ổn định chính trị, xã hội. Các đại biểu bày tỏ thống nhất cao với Báo cáo của Chính phủ, trong đó đã đề cập đến nhiều nhiệm vụ và giải pháp có tính khả thi cao để vừa sẵn sàng chủ động ứng phó, giảm thiểu những thiệt hại do dịch bệnh và thiên tai bão lũ gây ra, vừa để phục hồi, phát triển kinh tế trong năm 2021 và những năm tiếp theo. Đồng thời bày tỏ chia sẻ sâu sắc với đồng bào miền Trung đã và đang chịu ảnh hưởng về người và tài sản trong đợt mưa lũ vừa qua.

Đa số các ý kiến cho rằng, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự nỗ lực, cố gắng, trách nhiệm của các bộ, ngành trung ương và địa phương trong việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra trong giai đoạn 2016 - 2020, nước ta đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, nhất là những khó khăn do dịch bệnh Covid-19 và thiên tai trong năm cuối của giai đoạn, giữ cho nền kinh tế tiếp tục phát triển ổn định, an sinh xã hội được đảm bảo, đời sống Nhân dân ngày càng được nâng cao./.