ChuyenDoiSo

Lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương bày tỏ đồng tình và đánh giá cao báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về tình hình triển khai và giải ngân kế hoạch đầu tư công 9 tháng đầu năm 2021, các giải pháp chủ yếu đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng còn lại của năm 2021. Báo cáo đã phản ánh đúng thực trạng, đưa ra giải pháp sát tình hình, khả thi.

Hình ảnh tại điểm cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Ảnh: MPI

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, mỗi một bộ, cơ quan trung ương, địa phương án giải ngân chậm đều ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân chung của cả nước. Qua đó, bài học rút ra là các cấp, các ngành phải nâng cao trách nhiệm hơn nữa trong việc quản lý, sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công. Mỗi bộ, cơ quan trung ương và địa phương sẽ là người trực tiếp đưa ra các giải pháp hiệu quả nhất đối với từng dự án do bộ, địa phương thực hiện. Việc phân bổ, giao kế hoạch, giải ngân vốn đầu tư công có tác động lớn đến kết quả thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội năm 2021, nên phải nhanh, hiệu quả và phải đảm bảo đúng pháp luật.

Báo cáo cũng chỉ ra các nguyên nhân của tình trạng chậm giải ngân, trong đó có một số nguyên nhân khách quan như số vướng mắc quy định tại Luật Đầu tư công năm 2019 như quy đinh về thẩm quyền điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với các dự án chuyển tiếp nhóm A sử dụng vốn ngân sách địa phương; thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư các dự án sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài,… đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, gửi Bộ Tư pháp để tổng hợp chung trình Chính phủ trong Đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung 10 Luật.

Một số quy định giữa Nghị định số 40/2020/NĐ-CP; Nghị định số 73/2019/NĐ-CP và Nghị định số 10/2021/NĐ-CP chưa thống nhất nên gây ra vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện dự án, như là quy định về thẩm quyền thẩm định thiết kế, dự toán đầu tư dự án không có cấu phần xây dựng; thẩm quyền phê duyệt dự toán nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư, nhiệm vụ quy hoạch. Một số dự án sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài vướng mắc về thủ tục điều chỉnh dự án do không được sử dụng vốn vay để thanh toán thuế theo quy định tại Chỉ thị số 18/CT-TTg này 29/6/2019 của Thủ tướng Chính phủ khiến nhiều dự án đang triển khai bị ách tắc, phải rà soát, tiến hành các thủ tục điều chỉnh dự án, cơ cấu nguồn vốn.

Các dự án sử dụng vốn vay ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài chịu tác động nặng nề của đại dịch Covid-19 do hầu hết các hoạt động đều gắn với yếu tố nước ngoài từ khâu nhập máy móc, thiết bị cho đến huy động chuyên gia, nhân công, nhà thầu nước ngoài, tư vấn giám sát, thống nhất với nhà tài trợ đối với từng hoạt động và kế hoạch của dự án,... nên đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ thực hiện của phần lớn các dự án ODA.

Dịch bệnh Covid-19 bùng phát, các địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội triệt để hơn, nên tác động đến cả các hoạt động tư vấn như khảo sát, thiết kế và cả thi công công trình. Giá nguyên liệu đầu vào gia tăng cùng thiếu hụt nguyên liệu như đất đai đã ảnh hưởng đến phương án tài chính và tìm kiếm nguồn cung, nguyên liệu thay thế khi triển khai dự án theo hợp đồng đã ký.

Nguyên nhân chủ quan là do công tác chuẩn bị thủ tục cần thiết để giao kế hoạch đầu tư vốn NSNN năm 2021 cho các dự án tại một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương còn thiếu chủ động, nhiều dự án chuyển tiếp đã quá thời gian quy định nhưng chưa báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép kéo dài thời gian bố trí vốn, gia hạn Hiệp định, điều chỉnh chủ trương đầu tư; bố trí vốn cho dự án chưa hoàn thành thủ tục gia hạn thời gian giải ngân, đang trong quá trình đàm phán hoặc chưa ký hiệp định vay…

Công tác tổ chức triển khai thực hiện tại các bộ, cơ quan trung ương và địa phương còn nhiều bất cập; các cấp, các ngành chưa thực sự vào cuộc, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa được đề cao, chưa rõ nét; công tác tuyên truyền đến người dân về chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng chưa bảo đảm minh bạch, công bằng; người dân chưa đồng thuận, khiếu kiện về chính sách đền bù, yêu cầu xác định giá bồi thường sát giá thị trường; công tác đôn đốc nhà thầu triển khai thi công chưa quyết liệt và hiệu quả.

Nguyên nhân giải ngân chậm nguồn vốn ODA có nhiều đặc thù, nhiều dự án lớn đang phải thực hiện các thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh hiệp định vay với nước ngoài nên chưa đủ cơ sở pháp lý để triển khai hoạt động, dẫn đến chưa thể lập hồ sơ rút vốn; công tác chuẩn bị đầu tư, chuẩn bị dự án còn tồn tại bất cập, dẫn tới tính sẵn sàng để triển khai của dự án còn thấp; một số dự án không được bố trí vốn đối ứng đầy đủ, kịp thời đã ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ, giải ngân vốn nước ngoài; một số dự án chậm ký kết các thỏa thuận vay lại, chậm đưa dự án vào kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm, chưa sát với tiến độ thực hiện và nhu cầu của các dự án; nhiều dự án gặp vướng mắc về thủ tục kiểm soát chi, giải ngân, rút vốn;...

Hình ảnh tại điểm cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Ảnh: MPI

Phát biểu tại Hội nghị, các bộ, ngành, địa phương nêu ra nhiều bài học kinh nghiệm, đồng thời nêu nhiều kiến nghị, đề xuất. Các ý kiến cho rằng, cần nhận diện đúng và xử lý kịp thời các điểm nghẽn ảnh hưởng đến đẩy mạnh giải ngân đi đôi với bảo đảm chất lượng công trình và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công; tập trung vào việc kiểm soát dịch bệnh để sớm phục hồi và triển khai các hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh bình thường; thực hiện điều chỉnh ngay các vướng mắc về quy định pháp lý, giảm thủ tục hành chính liên quan đến quản lý và sử dụng vốn đầu tư công để đẩy mạnh hơn việc giải ngân vốn đầu tư công.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Tường Văn cho biết, đến nay, Tỉnh đã giải ngân hết số vốn 9 nghìn tỷ đồng mà Thủ tướng giao cho năm 2021, đang tập trung giải ngân số vốn của Tỉnh, hiện đã đạt 72%. Tỉnh đưa ra mục tiêu giải ngân từng tháng, từng quý, lập các tổ công tác đặc biệt thúc đẩy, gắn trách nhiệm người đứng đầu, các cơ quan liên quan và số liệu giải ngân đều phải được công khai để các bên cùng biết, cùng phấn đấu. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, phải thực hiện tốt công tác phòng chống dịch Covid-19, giữ địa bàn xanh; động viên, khen thưởng kịp thời cho cán bộ, công nhân trên công trường tăng ca. Tỉnh Quảng Ninh rất quyết liệt, sáng tạo trong giải phóng mặt bằng và Bí thư Tỉnh ủy trực tiếp chỉ đạo công tác này để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng người dân.

Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Thanh Hóa Đỗ Trọng Hưng bày tỏ thống nhất cao với báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và cho biết, trong thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ ngành đã kịp thời ban hành các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và giải ngân vốn đầu tư công. Bám sát các chỉ đạo, Tỉnh đã giải ngân 77,66% trong hơn 10 nghìn tỷ đồng vốn được giao, thuộc nhóm các địa phương đạt tỷ lệ giải ngân cao. Điều này góp phần giúp Tỉnh tăng trưởng khoảng 8% trong 9 tháng đầu năm, thu ngân sách đã đạt 82% kế hoạch, tăng 15% so cùng kỳ.

Đạt được tỷ lệ giải ngân cao là do Tỉnh đã thực hiện đổi mới trong lãnh đạo, chỉ đạo và trong thời gian tới, tỉnh Thanh Hóa tiếp tục thực hiện quyết liệt các giải pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh các dự án đầu tư công; người đứng đầu phải coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, là căn cứ đánh giá kết quả công việc; khẩn trương phê duyệt kế hoạch đầu tư công trung hạn; kiên quyết điều chỉnh dự án chậm tiến độ; tiếp tục tổ chức các hội nghị giao ban, chuyên đề, trong đó tập trung các dự án án trọng điểm, dự án đầu tư nước ngoài; tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát…

Tại Hội nghị, lãnh đạo các tỉnh, thành phố như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Phước, Bà Rịa - Vũng Tàu, Lâm Đồng, Long An, Cần Thơ, Điện Biên, Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam; các Bộ Ngoại giao, Y tế, Xây dựng… đã báo cáo kết quả và phản ánh những khó khăn, vướng mắc ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Các ý kiến cho thấy, bên cạnh vướng mắc do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 còn có một số vướng mắc liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng; năng lực chủ đầu tư, ban quản lý dự án;…

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh, Tổ trưởng Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ về rà soát, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy thực hiện dự án đầu tư cho biết, tổng số dự án triển khai trong năm 2021 khoảng 2.511 dự án, trong đó có 2.021 dự án chuyển tiếp từ các năm trước, chỉ có 490 dự án khởi công mới. Qua trao đổi, Tổ công tác đã tiếp nhận hơn 80 vướng mắc về quy định, thì có tới quá nửa là do cách hiểu không đúng, hiểu khác của các địa phương; tình trạng chuẩn bị dự án sơ sài; năng lực ban quản lý dự án còn hạn chế.

Tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh chính giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ và các cơ quan liên quan tiếp thu đầy đủ các ý kiến, kiến nghị, sớm hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ để sớm ban hành Kết luận về Hội nghị, tạo sự đồng lòng, thống nhất để các bộ, ngành, địa phương thực hiện, phát huy hiệu quả nguồn lực rất lớn từ đầu tư công, góp phần thúc đẩy tăng trưởng, khôi phục và phát triển kinh tế - xã hội trong điều kiện rất khó khăn hiện nay. Phải nâng cao nhận thức hơn nữa về tầm quan trọng của công việc này, của nguồn lực quan trọng này./.