ChuyenDoiSo

Qua thảo luận, các đại biểu Quốc hội đánh giá cao kết quả thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020, đồng thời cũng tham gia nhiều ý kiến về tồn tại, hạn chế, bất cập và nhấn mạnh đến 5 mục tiêu không hoàn thành, đặc biệt là 3 nhiệm vụ trọng tâm không đạt mục tiêu Quốc hội đặt ra, gồm cơ cấu lại đầu tư công, cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước và cơ cấu lại các tổ chức tín dụng.

Về kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025, đa số ý kiến của đại biểu thống nhất ban hành kế hoạch. Một số ý kiến đề nghị cơ cấu lại không gian kinh tế phải bao hàm kinh tế vùng, kinh tế ngành, đảm bảo phát triển bền vững và đa số người dân được hưởng lợi từ quá trình tăng trưởng.

Các đại biểu cũng tham gia ý kiến về các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ, giải pháp và thực hiện kế hoạch về phát triển doanh nghiệp, kinh tế tập thể, hợp tác xã, kinh tế số, phát triển thị trường lao động, thị trường vốn, phát triển kinh tế đô thị, về cơ cấu lại ngân sách nhà nước, đầu tư công, đơn vị sự nghiệp công, cơ cấu lại nông nghiệp, phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu và hội nhập kinh tế quốc tế trong điều kiện cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Các đại biểu cũng lưu ý, việc cơ cấu lại nền kinh tế cũng cần phải đặt trong bối cảnh diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, gắn kết việc phòng, chống dịch, điều trị bệnh cho nhân dân và khôi phục phát triển kinh tế.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế của giai đoạn 2021-2025 không phải là một vấn đề mới và cần đánh giá đã làm được gì và chưa làm được để cụ thể hóa, triển khai thực hiện tiếp tục trong giai đoạn mới, phù hợp với tình hình, bối cảnh mới.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, trong đó xác định xây dựng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025 với rất nhiều mục tiêu lớn, khát vọng lớn được đặt ra.

Bối cảnh thế giới đang thay đổi nhanh chóng và bất định; những vấn đề tác động của đại dịch COVID-19 vừa qua, hội nhập quốc tế của Việt Nam cũng như vấn đề về liên kết phát triển vùng hay chuyển đổi số, kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế đô thị ... phải được cụ thể hóa tại kế hoạch lần này. Như vậy, việc thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế nhanh hơn, thực chất hơn, hiệu quả hơn là một việc hết sức cần thiết hiện nay.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, nếu chúng ta trì hoãn và chậm hơn nữa quá trình cơ cấu lại nền kinh tế sẽ xảy ra một số vấn đề như không thể thực hiện được quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, khó khăn trong việc thu hẹp khoảng cách phát triển với các nước hiện nay; không vượt qua được bẫy thu nhập trung bình, không ứng phó được với biến đổi khí hậu cũng như các thiên tai, dịch bệnh hiện nay, không tiếp cận được với cơ hội của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, không tận dụng được các cơ hội hội nhập quốc tế từ các hiệp định FTA; không nâng cao được năng lực tự chủ, tính thích ứng và tính chống chịu của nền kinh tế; không tận dụng được những cơ hội mới đang hình thành sau đại dịch. Đây là những vấn đề đặt ra cần thiết phải tiếp tục ban hành kế hoạch và coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng bậc nhất hiện nay của cả nền kinh tế.

Đây là một trong những nội dung lớn, quan trọng, cấp bách đối với nền kinh tế của nước ta hiện nay, nhất là trong việc chúng ta đang nỗ lực cải cách và đổi mới mô hình tăng trưởng và hướng tới việc phát triển nhanh và bền vững của nền kinh tế. Kết quả đạt được và chưa đạt được có nhiều nguyên nhân nhưng trong đó có một nguyên nhân cơ bản, đó là ý thức, trách nhiệm, sự quan tâm, tư duy, tầm nhìn chưa theo kịp, đang còn rất bất cập, ảnh hưởng rất lớn đến việc thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu, nhất là ở các cấp, các ngành và kể cả các địa phương. Nếu không ý thức và không coi đây là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách phải làm thì chúng ta sẽ không hoàn thành và không đạt được mục tiêu đề ra, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Về nội hàm và bản chất của quá trình cơ cấu, Bộ trưởng cho biết, đây thực chất là một quá trình phân bổ lại nguồn lực cho phát triển trên phạm vi ở tầm quốc gia để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực, từ đó có thể nâng cao được năng suất lao động, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Còn về bản chất thì đây thực chất là một quá trình phải thay đổi hệ thống thể chế, chính sách để phù hợp với tình hình mới; điều chỉnh trong quá trình chỉ đạo điều hành để hình thành được cơ cấu kinh tế mới hợp lý hơn, hiệu quả hơn. Điều này có nghĩa không chỉ tập trung vào cơ cấu lại các ngành và các thành phần kinh tế hay các không gian kinh tế mà còn phải quan tâm đến những lĩnh vực quan trọng, có tiềm năng, lợi thế hoặc là dư địa mới, lớn và cơ hội mới để làm sao trở thành những ngành mũi nhọn mang tính lan tỏa, dẫn dắt, đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế.

Về đánh giá kết quả đạt được, về cơ bản, chúng ta cũng đã đạt được rất nhiều các thành tựu quan trọng và tích cực như là năng suất lao động đã được tăng lên, đóng góp của TFP tăng lên, chuyển dịch cơ cấu tích cực hơn, chỉ số về công nghiệp chế biến, chế tạo... Tuy nhiên, vẫn còn nhiều chỉ tiêu, mục tiêu, nhiệm vụ chưa hoàn thành hoặc rất là chậm, chưa rõ nét, chưa thực chất và chưa hiệu quả. Đối với ba lĩnh vực trọng tâm như là đầu tư công, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức tín dụng chưa đạt hiệu quả đúng như trong kế hoạch. Sản xuất còn mang tính gia công lắp ráp nhiều, nội địa hóa còn thấp, phụ thuộc vào doanh nghiệp đầu tư nước ngoài còn lớn. Năng lực cạnh tranh, tính tự chủ, tính chống chịu còn rất thấp, chưa kể những thách thức mới trong thời gian tới.

Về đột phá trong giai đoạn tới, tập trung vào ba vấn đề lớn là thể chế, chuyển đổi số và khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Đây là ba mũi đột phá mang tính trọng tâm, trọng điểm.

Về giải pháp, Bộ trưởng cho rằng, tất cả các bộ, các cấp, các ngành, đặc biệt là người đứng đầu phải thấy được trách nhiệm của mình, ý thức được và phải coi đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu để quyết tâm thực hiện với một tư duy tầm nhìn mới và phải vượt qua được các tư duy nhiệm kỳ, tư duy về lợi ích cục bộ của các bộ, các ngành để chống các cát cứ chia cắt. Phải tính đến lợi ích tổng thể của nền kinh tế, tính đến liên vùng, liên ngành.

Đây là những vấn đề cần phải có sự quyết liệt hơn nữa để hình thành các mô hình tăng trưởng mới, nâng cao năng suất, chất lượng, đặc biệt là sức cạnh tranh của nền kinh tế phát triển nhanh hơn, bền vững hơn, đạt được các mục tiêu mà Đại hội XIII của Đảng đã đề ra.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu, cơ quan soạn thảo sẽ nghiêm túc nghiên cứu để tiếp thu đầy đủ, đặc biệt là những vấn đề về công tác quy hoạch, đẩy nhanh công tác quy hoạch, thể chế, liên kết vùng, các mô hình kinh tế mới, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, giải ngân vốn đầu tư công. Quan tâm cơ cấu của một số ngành như năng lượng tái tạo, nông nghiệp, du lịch, văn hóa, y tế, giáo dục, thị trường lao động, hợp tác xã để nâng cao năng lực cạnh tranh của các lĩnh vực này./.