ChuyenDoiSo

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông trình bày báo cáo “Hoàn thiện thể chế chính sách phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã trong bối cảnh Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4”. Ảnh: MPI

Diễn đàn do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì với sự tham dự của khoảng 1.400 đại biểu tham dự dự trực tiếp tại Trụ sở Chính phủ và trực tuyến 63 điểm cầu tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Đây là Diễn đàn đối thoại giữa Chính phủ và cộng đồng hợp tác xã (HTX) với quy mô toàn quốc, với mục đích tăng cường quan hệ Chính phủ - Hợp tác xã; Giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và Đẩy mạnh cơ hội giao thương, hợp tác, kết nối thị trường cho các hợp tác xã, tổ hợp tác.

Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, kinh tế tập thể (KTTT), mà nòng cốt là HTX là một trong bốn thành phần kinh tế quan trọng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển có vai trò, ý nghĩa hết sức quan trọng, là một trong ba đột phá chiến lược để phát triển đất nước bền vững đã được Đảng ta đề ra từ Đại hội XI và tiếp tục được xác định là khâu đột phá trọng tâm ưu tiên hàng đầu trong nhiệm kỳ Đại hội XIII và cho cả giai đoạn 10 năm 2021-2030.

Từ những cơ chế, chính sách và sự quan tâm của các cấp, các ngành, khu vực KTTT, HTX có chuyển biến tích cực về chất và lượng; về cơ bản, khắc phục tình trạng yếu kém kéo dài, tận dụng và khai thác được dư địa, tiềm năng, không gian phát triển, từng bước khẳng định vị trí, vai trò của một trong những thành phần kinh tế nền tảng trong nền kinh tế quốc dân.

Tuy nhiên, trong những năm qua, tình hình dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến khu vực KTTT, đặc biệt là HTX vận tải, du lịch và các HTX nông nghiệp sản xuất nông sản, hoạt động sản xuất - kinh doanh bị ngưng trệ ảnh hưởng đến thu nhập, đời sống của thành viên và HTX. Ngoài những khó khăn truyền thống, các HTX hiện nay còn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức mới như: cạnh tranh gay gắt, thiếu hụt lao động có trình độ cao và kỹ năng chuyên nghiệp, nguy cơ tụt hậu ngày càng xa về công nghệ, về bảo mật thông tin và dễ bị tổn thương từ những tác động bên ngoài.

Do đó, trong những năm vừa qua, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, để đáp ứng nhu cầu phát triển của khu vực kinh tế hợp tác, HTXtrong giai đoạn trung và dài hạn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu trình các cấp có thẩm quyền ban hành nhiều văn bản quan trọng mang tính chiến lược. Đặc biệt, tại Hội nghị toàn quốc về tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết trung ương 5 Khóa IX, 10 năm thi hành Luật HTX vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã trực tiếp chủ trì, điều hành và có những chỉ đạo toàn diện, sâu sắc, định hướng cho việc tiếp tục hoàn thiện thể chế phát triển cho khu vực quan trọng này. Trên cơ sở đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã hoàn thiện báo cáo tổng kết, tham mưu trình Trung ương ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả KTTT trong giai đoạn mới.

Tại Nghị quyết 20, quan điểm của Ðảng về vai trò khu vực KTTT tiếp tục được củng cố và phát triển. Quá trình xây dựng Nghị quyết đã được nghiên cứu kỹ lưỡng, khoa học, bảo đảm tuân thủ Cương lĩnh, Nghị quyết Ðại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Ðảng, kế thừa những nội dung của Nghị quyết 13-NQ/TW và cập nhật tình hình thực tiễn phát triển KTTT trong giai đoạn vừa qua cũng như xu thế phát triển KTTT trong thời gian tới.

Nghị quyết đã đề ra bốn nhóm quan điểm chỉ đạo; năm nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu; là các nội dung mang tính chiến lược, là cơ sở cho việc hoàn thiện cơ chế, thể chế phát triển và quản trị cho khu vực KTTT, HTXtrong giai đoạn từ nay đến 2045. Thực hiện Kế hoạch số 10-KH/TW ngày 23/8/2022 của Bộ Chính trị, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng Chương trình hành động của Chính phủ nhằm cụ thể hóa Nghị quyết và giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành, địa phương.

Một trong những nhiệm vụ cốt lõi, mang tính nền tảng của Nghị quyết 20 đó là sửa đổi Luật HTXnăm 2012. Thực hiện nhiệm vụ giao, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành địa phương xây dựng Dự thảo Luật và dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XV. Dự thảo Luật có một số điểm mới như sau:

Thứ nhất, mở rộng phạm vi điều chỉnh, bổ sung đối tượng Tổ hợp tác (THT) và Liên đoàn HTX tạo ra một hệ sinh thái các Tổ chức kinh tế hợp tác (TCKTHT) đa dạng, phát triển từ thấp đến cao. Mở rộng đối tượng thành viên liên kết, người từ đủ 15 tuổi, THT, các tổ chức không có tư cách pháp nhân tham gia TCKTHT. Vì vậy, Cơ quan soạn thảo đề xuất Chính phủ, Quốc hội đổi tên thành Luật Các tổ chức kinh tế hợp tác cho phù hợp.

Thứ hai, TCKTHT không bị hạn chế sản xuất kinh doanh, tìm kiếm lợi nhuận ra bên ngoài như doanh nghiệp sau khi đáp ứng nhu cầu thành viên. Phân tách giao dịch nội bộ bên trong và giao dịch bên ngoài TCKTHT. Phần giao dịch bên trong được Nhà nước miễn giảm thuế TNDN và hỗ trợ, giao dịch bên ngoài phải trích một phần vào quỹ chung không chia để hình thành tài sản chung không chia và chịu thuế như doanh nghiệp.

Thứ ba, cắt giảm thủ tục hành chính, bỏ phương án sản xuất kinh doanh, giảm số lượng thành viên tối thiểu khi thành lập, tạo điều kiện cho TCKTHT gia nhập, rút khỏi thị trường; bổ sung quy định tổ chức và biểu quyết trực tuyến Đại hội thành viên; tăng cường tính minh bạch thông qua quy định về công bố thông tin.

Thứ tư, bổ sung quy định cơ cấu tổ chức 2 bộ máy, 3 bộ máy để phù hợp với HTX quy mô siêu nhỏ, TCKTHT có thể có nhiều người đại diện. Quy định một số đối tượng bắt buộc phải kiểm toán, tần suất kiểm toán, giúp nâng cao hiệu quả quản trị, dự báo rủi ro đối với các TCKTHT.

Thứ năm, bổ sung một chương về Chính sách hỗ trợ các TCKTHT theo các định hướng tại Nghị quyết số 20; trong đó quy định rõ tiêu chí các đối tượng được Nhà nước hỗ trợ nhằm tránh tình trạng hỗ trợ dàn trải, thiếu hiệu quả, khắc phục tình trạng HTX thành lập hình thức, mục tiêu trục lợi chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Quy định nguyên tắc TCKTHT được hưởng các chính sách tương không thấp hơn doanh nghiệp nhỏ và vừa, quy định chính sách đặc thù của TCKTHT.

Ngoài việc tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã cũng đã có những hành động cụ thể giúp HTX chuyển đổi số như xây dựng và đưa vào sử dụng Hệ thống đăng ký HTXtrực tuyến có liên thông với đăng ký thuế nhằm giảm bớt thủ tục hành chính, đảm bảo công bằng, minh bạch trong việc tham gia và rút lui khỏi thị trường của các HTX, như đối với doanh nghiệp Thành lập và vận hành Trung tâm Đổi mới, sáng tạo quốc gia để kết nối nhằm xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hoàn chỉnh trên phạm vi toàn quốc; cung cấp cơ sở hỗ trợ doanh nghiệp, HTX đổi mới sáng tạo, chú trọng đẩy mạnh hoạt động chuyển giao, nghiên cứu phát triển và thương mại hóa công nghệ trong một môi trường thử nghiệm thể chế thuận lợi để đảm bảo sức cạnh tranh trong khu vực và quốc tế. Xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hỗ trợ chuyển đổi số trong doanh nghiệp, HTXvà hộ kinh doanh giai đoạn 2021-2025 nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số, góp phần tháo gỡ khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19.

Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, trong 20 năm qua, chính sách, pháp luật về KTTT được quan tâm xây dựng, hoàn thiện phù hợp với từng giai đoạn phát triển. HTX đã cơ bản hoàn thành việc chuyển đổi sang mô hình kiểu mới theo quy định của pháp luật. Số lượng HTX, liên hiệp HTX thành lập mới tăng đáng kể, phát triển đa dạng hơn về ngành nghề, quy mô và trình độ, hỗ trợ tốt hơn cho các thành viên, tạo việc làm và nâng cao thu nhập thường xuyên cho người lao động. Tổ hợp tác với cơ cấu tổ chức gọn nhẹ, nội dung hoạt động đơn giản nhưng thiết thực, đáp ứng tốt hơn nhu cầu liên kết linh hoạt và mang tính ngắn hạn của người dân. Liên kết giữa các HTX với nhau, với doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế khác bước đầu phát triển. Khu vực KTTT cơ bản đã khắc phục được tình trạng yếu kém kéo dài, góp phần xây dựng nông thôn mới, bảo đảm an sinh, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, từng bước khẳng định vị trí, vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân.

Bên cạnh những kết quả đạt được, khu vực KTTT của nước ta đến nay chưa phát triển như mục tiêu, yêu cầu Nghị quyết Trung ương 5 khoá IX đề ra: Tốc độ tăng trưởng khu vực KTTT chỉ bằng khoảng một phần hai tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế; đóng góp của KTTT vào GDP cả nước giảm từ 8,06% năm 2001 xuống còn 3,62% năm 2020. Nhiều HTXtổ chức và hoạt động chưa tuân thủ đầy đủ các quy định của Luật HTX; các quan hệ sở hữu, tổ chức quản lý, phân phối trong nhiều HTX còn biểu hiện xa rời bản chất và các giá trị của KTTT.

“Tuy nhiên, với những chủ trương của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự đoàn kết thống nhất, chung sức đồng lòng, nỗ lực của cả hệ thống chính trị, cùng sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và sự hợp tác đầu tư của cộng đồng HTX, tôi tin tưởng chúng ta cùng nhau thực hiện thành công các mục Nghị quyết 20 đã đề ra, giúp cho các tổ chức KTHT, HTX phát triển bền vững”, Thứ trưởng nói./.