ChuyenDoiSo

Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc phát biểu tại buổi làm việc. Ảnh: MPI

Phát biểu mở đầu cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, từ cuối năm 2021, trong Tuyên bố về giải pháp hai trụ cột để giải quyết những thách thức về thuế phát sinh từ nền kinh tế số, các nước G20 thông qua Quy tắc về thuế tối thiểu toàn cầu. Việt Nam là một trong các quốc gia đã tham gia Quy tắc này. Thủ tướng Chính phủ đã thành lập tổ công tác liên ngành để giải quyết vấn đề này do Bộ Tài chính là cơ quan thường trực, Bộ Kế hoạch và Đầu tư là Tổ phó. Dưới góc độ quản lý nhà nước về đầu tư nước ngoài (ĐTNN), Bộ Kế hoạch và Đầu tư có hai sứ mệnh là đảm bảo đầu tư và xây dựng cơ chế, chính sách để thu hút đầu tư.

Thông qua cuộc họp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư mong muốn lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp để có cái nhìn tổng thể, toàn diện để báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về những giải pháp mang tính ngắn hạn, trung hạn và dài hạn về vấn đề này.

Báo cáo dẫn đề và định hướng thảo luận, ông Đỗ Văn Sử, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài cho biết, về cơ chế ưu đãi thuế, Việt Nam đang sử dụng ưu đãi thuế như một công cụ đòn bẩy tài chính để tác động đến xu hướng đầu tư. Các chính sách ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp của Việt Nam được đánh giá là hấp dẫn so với các nước trong khu vực: Mức thuế suất phổ thông 20% cao hơn mức thuế tối thiểu toàn cầu; Thuế suất ưu đãi: 10%, 15% và 17% tùy theo lĩnh vực, ngành nghề, quy mô và địa bàn đầu tư; Thuế suất ưu đãi đặc biệt có các mức 5%, 7% và 9%.

Cùng với ưu đãi về thuế suất, pháp luật hiện hành có quy định về việc miễn thuế, giảm 50% thuế suất trong thời gian được miễn, giảm. Tuy nhiên, khi Trụ cột 2 được chính thức áp dụng, các ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ không còn đem lại lợi thế cạnh tranh cho Việt Nam trong thu hút đầu tư.

Về tác động tới thu hút, quản lý đầu tư nước ngoài đối với các doanh nghiệp hiện hữu là khả năng xung đột với nguyên tắc bất hồi tố đối với ưu đãi đầu tư; Tác động đến kế hoạch mở rộng đầu tư của các dự án hiện hữu; Niềm tin của nhà đầu tư giảm sút; Gia tăng áp lực đối với công tác quản lý nhà nước về ĐTNN.

Đối với các doanh nghiệp đầu tư mới sẽ là giảm tính cạnh tranh trong thu hút ĐTNN; ảnh hưởng đến mục tiêu thu hút ĐTNN; gia tăng áp lực hành chính trong quá trình đầu tư. Do vậy, đòi hỏi phải có giải pháp ứng phó kịp thời, hiệu quả để: nội luật hóa quy tắc; ban hành các hình thức ưu đãi, hỗ trợ đầu tư mới.

Toàn cảnh buổi làm việc. Ảnh: MPI

Tại cuộc họp đại diện các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp JETRO, JCCI, AmCham, Korcham, Eurocham, Samsung, Canon… đã chia sẻ về kinh nghiệm và cách thức điều chỉnh chính sách của các nước trên thế giới và đề xuất giải pháp chính sách đảm bảo các mục tiêu hài hòa giữa lợi ích của Nhà nước và Nhà đầu tư, phù hợp với các cam kết của quốc tế và quy định của OECD và phù hợp với điều kiện thực tiễn của quốc gia.

Tổng hợp ý kiến phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, tất cả ý kiến của các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp đều thống nhất một vấn đề là quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu là một biện pháp kỹ thuật nhằm bảo vệ quyền thu thuế của nước sở hữu vốn. Hiện nay các nước trên thế giới thu hút đầu tư nước ngoài sử dụng công cụ này để thu hút đầu tư.

Thứ trưởng đồng tình với ý kiến của các doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp rằng, chúng ta có quyền đánh thuế để có dư địa đầu tư ngược lại cho cơ sở hạ tầng, hỗ trợ cho nhà đầu tư để nâng cao năng lực cạnh tranh, thực hiện các biện pháp về trách nhiệm xã hội, đặc biệt trên thế giới hiện nay, các nước phát triển đã áp dụng ưu đãi trên cơ sở trách nhiệm của doanh nghiệp.

Một vấn đề nữa là đảm bảo đầu tư, Luật đầu tư của Việt Nam qua các thời kỳ và gần đây nhất là Luật Đầu tư năm 2020 đều quy định nguyên tắc ổn định ưu đãi cho nhà đầu tư, trong đó có ưu đãi về thuế. Tuy nhiên, khi Việt Nam tham gia BEPS (hiệp định đa phương nhằm giúp các quốc gia thu hẹp lỗ hổng quản lý thuế quốc tế) thì phải thực hiện theo điều ước quốc tế. Khi đó trách nhiệm đảm bảo đầu tư của các nước như Việt Nam sẽ phải tiếp cận một cách khác hài hòa lợi ích.

Thời gian phải áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu là rất gần, chúng ta đều thống nhất một nguyên tắc là phải hành động, đây là nghĩa vụ của các cơ quan của Chính phủ nhưng Việt Nam cần sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp. Chúng ta thống nhất với các nhóm vấn đề là Chính phủ Việt Nam cần phải bổ sung quy định về giữ quyền thu thuế và xem xét những giải pháp để hỗ trợ các nhà đầu tư. Việc thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu đó là thách thức, khó khăn cho Việt Nam nhưng cũng là cơ hội để Việt Nam thích ứng, tiệm cận với thông lệ quốc tế. Bộ Kế hoạch và Đầu tư ghi nhận các ý kiến và sẽ tổng hợp báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về những vấn đề này./.