ChuyenDoiSo

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: MPI

Tại kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022), Quốc hội đã thảo luận, cho ý kiến về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi. Ngay sau kỳ họp, Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) đã phối hợp với Cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan tổ chức Hội thảo khoa học, làm việc với các chuyên gia, nhà khoa học, một số cơ quan là đối tượng chịu sự điều chỉnh trực tiếp của dự thảo Luật để tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 21 (tháng 3/2023). So với dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 4, dự thảo Luật trình xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội chuyên trách đã được chỉnh lý 55 điều. Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý cơ bản đạt được sự đồng thuận giữa cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo.

Phát biểu tại Hội nghị về một số vấn đề lớn trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) để các đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tiếp tục thảo luận, đóng góp ý kiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Nguyễn Hữu Toàn cho biết, về đối tượng điều chỉnh đối với vốn tại nhà nước tại doanh nghiệp, Dự thảo luật Chính phủ trình Quốc hội bỏ quy định tại điểm c khoản 1 Điều 1 của Luật Đấu thầu năm 2013, chỉ quy định điều chỉnh đối với dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước, thu hẹp đối tượng điều chỉnh so với luật hiện hành đối với đối với toàn bộ các dự án đầu tư có sử dụng vốn nhà nước, vốn của doanh nghiệp nhà nước từ 30% trở lên hoặc dưới 30% nhưng trên 500 tỷ đồng trong tổng mức đầu tư của dự án. Về vấn đề này, có 2 loại ý kiến, Thường trực Ủy ban TCNS xin báo cáo 2 phương án để trình Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách xem xét, cho ý kiến.

Về đấu thầu trước , Dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội quy định một số trường hợp cho phép đấu thầu trước khi dự án, dự toán được phê duyệt để rút ngắn thời gian thực hiện trong một số trường hợp. Ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội và một số đại biểu Quốc hội đề nghị hạn chế sử dụng hình thức này, tránh tạo kẽ hở trong thực thi Luật. Thường trực Ủy ban TCNS tiếp thu ý kiến UBTVQH và chỉnh lý theo hướng quy định đấu thầu trước chỉ áp dụng đối với dự án sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức, vốn vay ưu đãi, đảm bảo quy định thống nhất với Luật 03/2022/QH15.

Về chỉ định thầu, nhiều ý kiến ĐBQH cho rằng, dự thảo Luật bổ sung nhiều trường hợp chỉ định thầu, giảm trường hợp đấu thầu là không phù hợp, cần quy định chặt chẽ, chỉ áp dụng chỉ định thầu trong trường hợp thật sự cần thiết, cấp bách và quy định tiêu chí cụ thể, tránh lạm dụng, tiếp thu ý kiến ĐBQH, Thường trực Ủy ban TCNS phối hợp các cơ quan rà soát, chỉnh lý Điều 23 Dự thảo luật mới theo hướng giảm một số trường hợp chỉ định thầu, trong đó đã loại bỏ các trường hợp chỉ định thầu đối với: “gói thầu tái định cư” tại điểm g khoản 1; quy định rõ về “Gói thầu thuộc dự án quan trọng quốc gia được áp dụng hình thức chỉ định thầu theo Nghị quyết của Quốc hội khi phê duyệt chủ trương đầu tư dự án”. Đồng thời, bổ sung luật hóa quy định đang được hướng dẫn tại Nghị định về hạn mức áp dụng chỉ định thầu tại điểm k khoản 1 của điều 23 của dự thảo Luật chỉnh lý và để bảo đảm tính linh hoạt, bổ sung tại điểm này quy định “Trường hợp cần điều chỉnh hạn mức để phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và yêu cầu quản lý nhà nước, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định”.

Về lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, Thường trực Ủy ban TCNS đã phối hợp với cơ quan soạn thảo rà soát, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chỉnh lý quy định về lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt (tại Điều 29) theo hướng quy định rõ điều kiện áp dụng trường hợp đặc biệt đối với các gói thầu không thể thực hiện theo các hình thức thông thường khác và chỉ đối với các trường hợp cụ thể như: Gói thầu mua sắm thông qua các tổ chức quốc tế; Gói thầu mua sắm vắc xin trong quá trình thử nghiệm, có yêu cầu của nhà sản xuất về điều kiện mua, thanh toán, bảo lãnh và luật hóa một số trường hợp thật sự cần thiết quy định tại Quyết định số 17/2019/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ để bảo đảm tính minh bạch, rõ ràng. Đồng thời, quy định rõ trách nhiệm, thẩm quyền quyết định phê duyệt phương án lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt. Vì vậy, nội dung tại Điều này bổ sung một số trường hợp so với Dự thảo luật Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4, đề nghị ĐBQH quan tâm, cho ý kiến để tiếp tục hoàn thiện dự thảo luật trình Quốc hội.

Về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án có sử dụng đất, Thường trực Ủy ban TCNS tiếp thu theo hướng, Luật Đấu thầu quy định về hồ sơ, trình tự, thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án trong trường hợp phải đấu thầu được quy định trong luật đất đai. Theo đó, giữ quy định tại điểm a khoản 3 Điều 2; đồng thời bỏ quy định về “Công bố dự án đầu tư có sử dụng đất”, lồng ghép nội dung giữa Điều 44 và 45 của dự thảo luật trình Quốc hội thành Điều 47 mới về “Công bố dự án đầu tư kinh doanh”.

Về mua thuốc, vật tư y tế, Thường trực Ủy ban TCNS đã tiếp thu, chỉnh lý tại nhiều điều, khoản để quy định để luật hóa, giải quyết các khó khăn, vướng mắc đang được dư luận quan tâm về vấn đề mua thuốc, trang thiết bị y tế. Những nội dung này được chỉnh lý trên cơ sở tiếp thu ý kiến của ĐBQH, làm việc với một số bệnh viện lớn tại Hà Nội và đã được sự đồng thuận của Bộ Y tế, cơ quan soạn thảo.

Về bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu, tiếp thu ý kiến của Đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban TCNS chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng bỏ quy định tại khoản 4 Điều 6 dự thảo Luật trình Quốc hội, đồng thời bổ sung quy định để làm rõ yêu cầu bảo đảm cạnh tranh giữa chủ đầu tư, bên mời thầu với nhà thầu là các đơn vị sự nghiệp công lập, công ty con trong Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nhà nước. Quy định này nhằm tạo điều kiện cho các đơn vị sự nghiệp công lập có năng lực chuyên sâu tham dự thầu gói thầu do cơ quan quản lý nhà nước làm chủ đầu tư; công ty con tham dự thầu gói thầu do công ty mẹ làm chủ đầu tư để tận dụng lợi thế, sở trường trong các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh chính của các đơn vị sự nghiệp công lập, công ty con (điểm a khoản 2 Điều 6).

Về yêu cầu đối với tổ chuyên gia, tổ thẩm định, trong quá trình rà soát, chỉnh lý dự thảo luật, Cơ quan soạn thảo đề nghị bổ sung quy định nhằm góp phần nâng cao trình độ chuyên môn, tính chuyên nghiệp của cá nhân trực tiếp tham gia lập hồ sơ mời thầu, đánh giá hồ sơ dự thầu, thẩm định trong đấu thầu (Nội dung này chưa có trong Tờ trình của Chính phủ), theo đó, đề nghị bổ sung quy định tại Điều 19 về yêu cầu đối với tổ chuyên gia, tổ thẩm định.

Ngoài một số nội dung chính nêu trên, dự thảo luật chỉnh lý đã được rà soát, tiếp thu nhiều điều, khoản về nội dung, kỹ thuật lập pháp.

Điều hành nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị các ĐBQH tập trung thảo luận vào 05 nhóm vấn đề lớn mà cơ quan thẩm tra xin ý kiến. Thứ nhất, dự án Luật đã đáp ứng quan điểm, mục tiêu, định hướng chính sách lớn khi đặt ra yêu cầu sửa đổi luật và đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, thông qua hay chưa. Ý kiến của các ĐBQH, ý kiến của UBTVQH tại các thông báo Kết luận đã được tiếp thu, giải trình đầy đủ chưa và các nội dung cần hoàn thiện thêm.
Thứ hai, đề nghị Hội nghị thảo luận về các nội dung cơ quan chủ trì thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã tiếp thu ý kiến ĐBQH, UBTVQH về phạm vi, đối tượng áp dụng đấu thầu hạn chế liên quan đến các điều ước quốc tế, thỏa thuận vay nước ngoài.Ý kiến vào các nội dung qua thảo luận còn nhiều ý kiến tham gia như trường hợp chỉ định thầu, lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư… Trong trường hợp thực hiện dự án sử dụng đất, đấu thầu qua mạng, mua sắm thuốc, hoá chất, trang thiết bị y tế, quy định liên quan đến hợp đồng về áp dụng pháp luật đối với lĩnh vực dầu khí, yêu cầu đối với các thành viên, tổ chuyên gia, tổ thẩm định tại Điều 19, ưu đãi mua thuốc tại Điều 57.

Thứ ba, đề nghị các đại biểu cho biết quan điểm đối với hai nội dung có ý kiến khác nhau về phạm vi điều chỉnh đối với vốn doanh nghiệp Nhà nước và đấu thầu trước. Thứ tư, đề nghị cho ý kiến quy định về lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đã đủ căn cứ chặt chẽ, cụ thể để thực hiện chưa, quy định về thẩm quyền đã rõ ràng, minh bạch, gắn trách nhiệm với quyền hạn chưa, các trường hợp áp dụng lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt như dự thảo có trùng với các hình thức lựa chọn nhà thầu khác như chỉ định thầu, chào hàng cạnh tranh hay không. Thứ năm, đề nghị các đại biểu cho ý kiến về dự thảo Báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) của UBTVQH./.