ChuyenDoiSo

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông phát biểu tại Tọa đàm. Nguồn: VOV

Tham dự Tọa đàm có Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan; Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã (HTX) Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo, đại diện Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, lãnh đạo Đài Tiếng nói Việt Nam; một số doanh nghiệp, hợp tác xã. Đây là dịp để cùng tập trung đánh giá, phân tích và đề xuất các giải pháp nhằm cụ thể hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước thông qua các chương trình, dự án hỗ trợ tổ chức kinh tế tập thể phát huy tiềm năng, lợi thế để phát triển, đem lại lợi ích cho các thành viên, từng bước có đóng góp quan trọng vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Phát biểu tại Tọa đàm, Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, quá trình tổng kết 10 năm thi hành Luật HTX năm 2012 cho thấy, khu vực HTX đã đạt được nhiều kết quả tích cực với khoảng 29 nghìn HTX, liên hiệp HTX , trong đó số lượng HTX, liên hiệp HTX hoạt động hiệu quả tăng hơn 2 lần so với năm 2013 (từ 6.354 HTX, liên hiệp HTX năm 2013 lên 14.295 HTX, liên hiệp HTX năm 2021), chủ yếu là trong các lĩnh vực nông nghiệp, vận tải, dịch vụ,… Các HTX, liên hiệp HTX từng bước hoạt động ổn định, doanh thu và thu nhập của người lao động trong khu vực HTX năm 2021 tăng 107% so với năm 2013, thu hẹp dần khoảng cách so với khu vực doanh nghiệp.

Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế của khu vực này như tổ chức kinh tế tập thể, HTX phần lớn có quy mô nhỏ, năng lực nội tại còn yếu. Sự liên kết, hợp tác giữa các tổ chức này với nhau để tăng cường sử dụng các sản phẩm, dịch vụ chưa cao. Số lượng thành viên bị sụt giảm liên tục, từ gần 8 triệu thành viên năm 2013 giảm xuống còn 5,7 triệu năm 2021. HTX gặp khó khăn trong việc tiếp cận đất đai, nguồn vốn, các chính sách hỗ trợ về mặt bằng phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của các HTX, đặc biệt là đội ngũ cán bộ quản lý còn hạn chế. Hiệu quả sản xuất, kinh doanh và thu nhập người lao động đã cải thiện nhưng còn thấp, chưa bằng 50% so với khu vực doanh nghiệp.

Thứ trưởng Trần Duy Đông nêu nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế như pháp luật về HTX chưa phù hợp với điều kiện thực tiễn thay đổi nhanh chóng, yêu cầu của bối cảnh quốc tế và trong nước, đặc biệt là khoa học công nghệ, chuyển đổi số. Cơ chế, chính sách, đặc biệt là cơ chế chính sách ưu đãi, hỗ trợ HTX, liên HTX chưa đủ mạnh; cần nghiên cứu thúc đẩy hơn các cơ chế, chính sách về tiếp cận về vốn, đất đai, thị trường, khoa học công nghệ.

Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục để cán bộ các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương và Nhân dân nhận thức về bản chất, vai trò, vị trí của khu vực HTX còn chưa thường xuyên, liên tục, chưa có hệ thống. Chưa có nhiều mô hình HTX liên kết sản xuất thành công, có hiệu quả, hoạt động theo đúng bản chất để phổ biến, nhân rộng; năng lực và trình độ về quản trị của HTX chưa cao, tính hợp tác, tin cậy giữa các thành viên còn thấp.

Toàn cảnh Tọa đàm. Nguồn: VOV

Về các nhiệm vụ Bộ Kế hoạch và Đầu đã và đang triển khai thực hiện, Thứ trưởng Trần Duy Đông cho biết, Bộ đã chủ trì phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, Liên minh HTX tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật HTX năm 2012 và đã được Quốc hội đã cho ý kiến tại kỳ hợp thứ 4, dự kiến thông qua tại Kỳ họp thứ 5. Ngày 05/4/2023, đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách đã thảo luận, góp ý đối với dự án Luật này.

Các quy định đồng bộ các loại hình tổ chức kinh tế hợp tác ngay tại dự thảo Luật, gồm tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX và các tổ chức khác hoạt động theo mô hình HTX, cũng như mô hình quản trị cũng có các mô hình quản lý, cơ chế chính sách phù hợp; Quy định đầy đủ 8 nhóm chính sách đã được nêu tại Nghị quyết số 20-NQ/TW, gồm chính sách phát triển nguồn nhân lực; chính sách đất đai; tài chính; tín dụng; bảo hiểm; khoa học, công nghệ; hỗ trợ thông tin kinh tế, kỹ năng tiếp thị và nghiên cứu thị trường và chính sách đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng.

Luật được sửa đổi, bổ sung theo hướng thông thoáng, dễ hiểu, dễ làm, tháo gỡ tối đa các rào cản, bảo đảm quyền tự chủ, tự quyết định của các tổ chức kinh tế tập thể, phát huy các giá trị tốt đẹp của mô hình HTX nhưng không xa rời bản chất và nguyên tắc chủ đạo của Liên minh HTX quốc tế, tạo khung pháp lý an toàn để các tầng lớp Nhân dân thực sự tin tưởng và thích thú tham gia vào các tổ chức kinh tế hợp tác này.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ động phối hợp các cơ quan liên quan nghiên cứu báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ trình Quốc hội xây dựng 3 Đề án, nhiệm vụ lớn trong thời gian tới gồm xây dựng Chương trình tổng thể phát triển kinh tế tập thể trên toàn quốc để có cơ chế đặc thù, tập trung nguồn lực hỗ trợ cho các tổ chức kinh tế tập thể; xây dựng Nghị quyết về xử lý nợ đọng của các HTX, liên hiệp HTX đã ngừng hoạt động, chờ giải thể để có thể xử lý dứt điểm khoảng 2 nghìn HTX đang trong tình trạng không còn hoạt động nhưng chưa giải thể được; xây dựng Nghị quyết về thí điểm một số liên đoàn HTX trước khi nhân rộng mô hình này và thể chế hóa tại văn bản Luật.

Cùng với đó, chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, các cơ quan liên quan huy động và bố trí nguồn lực để triển khai các cơ chế, chính sách, chương trình phát triển HTX; đảm bảo kinh phí hỗ trợ hoạt động của các tổ chức đại diện trong đó Liên minh HTX là nòng cốt để phát huy hiệu quả vai trò của mình. Đồng thời, chủ trì phối hợp các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục hướng dẫn, hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho hoạt động của các HTX, Liên hiệp HTX từ quá trình thành lập, đi vào hoạt động và phát triển của các tổ chức này.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan phát biểu tại Tọa đàm. Nguồn: VOV

Phát biểu tại Tọa đàm, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng, phải vượt qua sự manh mún, nhỏ lẻ, thiếu liên kết của HTX để chuyển sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, tạo ra được sản xuất đa giá trị như tinh thần của Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã đặt ra; đặc biệt là trước bối cảnh biến đổi khí hậu, biến đổi thị trường. Đồng thời nhấn mạnh đến sự hợp tác, niềm tin trong HXT để tạo ra nguồn vốn, nguồn lực và cần phải đẩy mạnh truyền thông về các chính sách, cơ chế, mục tiêu, ý nghĩa của HTX để người nông dân hiểu được rằng tham gia HTX thì chi phí sẽ giảm, có thị trường ổn định, có sự hỗ trợ lẫn nhau trong sản xuất, tạo ra giá trị sản phẩm, mang lại thu nhập.

Ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh HTX cho rằng, từ khi Ban Chấp hành Trung ương Đảng có Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, sau đó thể chế bằng Luật HTX, khu vực HTX có sự phát triển vượt bậc cả về số lượng và chất lượng và phát triển tương đối đồng đều ở các địa phương. Có được kết quả như vậy là nhờ nhận thức của hệ thống chính trị và người dân về lĩnh vực này ngày càng tăng; các bộ, ngành đã tham mưu xây dựng các chính sách, chiến lược để phát triển lĩnh vực này. Các chính sách hỗ trợ đã bước đầu đi vào cuộc sống và người dân HTX được hưởng thụ mặc dù chưa lớn. Về các xu hướng hiện nay, lao động trẻ có chuyên môn khởi nghiệp bằng mô hình HTX.

Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Nguyễn Ngọc Bảo phát biểu tại Tọa đàm. Nguồn: VOV

Để giải quyết triệt để các vướng mắc, bất cập thời gian qua, tạo động lực cho sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể trong bối cảnh mới đan xen cả cơ hội lẫn nhiều thách thức, Ban Chấp hành Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022, nêu rõ các quan điểm, mục tiêu, giải pháp về tiếp tục đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, trong đó nhấn mạnh đến tăng cường nhận thức của các cấp, các ngành, của từng tổ chức, cá nhân về bản chất, vị trí, vai trò và tầm quan trọng của khu vực kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; khẳng định vai trò của Nhà nước trong việc kiến tạo, đồng hành với sự phát triển của các tổ chức kinh tế tập thể.

Toạ đàm “Phát triển Kinh tế tập thể, HTX trong giai đoạn mới” gồm 2 phiên: Phiên 1 có chủ đề: “Nhận thức đúng để có chính sách phù hợp với tổ chức kinh tế tập thể”; Phiên 2: “Luật HTX 2012 sửa đổi - Động lực mới cho kinh tế tập thể”./.