ChuyenDoiSo

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cảm ơn các ý kiến của đại biểu Quốc hội và nhấn mạnh, đây là một trong những luật khó, bởi vì không chỉ trong quan điểm chính sách và trong cả kỹ thuật pháp lý vừa phải giải quyết được những vấn đề vướng mắc phát sinh, phải tháo gỡ được trong quá trình thực hiện nhưng lại phải tạo được điều kiện thuận lợi cho hoạt động đấu thầu, vừa phải nâng cao được hiệu quả của công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực này.

Ngay sau kỳ họp thứ 4 của Quốc hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chủ động phối hợp rất chặt chẽ với Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, các cơ quan liên quan, tổng hợp đầy đủ ý kiến tham gia của đại biểu Quốc hội. Đồng thời, đã tổ chức rất nhiều các cuộc hội thảo, cuộc họp để rà soát, nghiên cứu phương án tiếp thu, giải trình, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Luật.

Làm rõ thêm một số vấn đề được đại biểu nêu, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, về phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu thầu đối với hoạt động lựa chọn nhà thầu sử dụng vốn nhà nước và vốn của doanh nghiệp nhà nước, hiện có 2 luồng ý kiến và có 2 phương án. Theo phương án Chính phủ đã trình Quốc hội, Luật này chỉ áp dụng đối với hoạt động lựa chọn nhà thầu của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 88 Luật Doanh nghiệp, gồm: Doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và Doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.

Đồng thời, dự thảo Luật đã bãi bỏ điểm c khoản 1 Điều 1 Luật Đấu thầu hiện hành để không áp dụng Luật này đối với hoạt động lựa chọn nhà thầu thuộc các dự án có sử dụng vốn nhà nước, vốn của DNNN từ 30% trở lên hoặc dưới 30% nhưng trên 500 tỷ đồng trong tổng mức đầu tư của dự án.

Tuy nhiên, có một số đại biểu lại cho rằng, quy định như Phương án của Chính phủ sẽ thu hẹp đáng kể phạm vi áp dụng của Luật đối với các gói thầu sử dụng vốn nhà nước và vốn của DNNN, tạo khoảng trống pháp luật trong quản lý vốn nhà nước, dẫn đến hầu hết gói thầu của công ty con thuộc các Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước sẽ không phải đấu thầu.

Về vấn đề này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, phương án do Chính phủ đề xuất bảo đảm không thu hẹp phạm vi áp dụng của Luật đối với các gói thầu sử dụng vốn nhà nước và vốn của DNNN, đồng thời cũng không tạo ra khoảng trống pháp luật trong quản lý vốn nhà nước tại các doanh nghiệp khác bởi những lý do như sau:

Theo Luật Doanh nghiệp năm 2020, thì đối tượng doanh nghiệp được xác định là doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đã được mở rộng, không chỉ bao gồm doanh nghiệp 100% vốn nhà nước mà còn có cả doanh nghiệp trong đó Nhà nước nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở lên. Dự thảo Luật đã quy định DNNN thuộc các đối tượng nêu trên phải tuân thủ Luật Đấu thầu và do vậy, không thu hẹp phạm vi điều chỉnh của Luật đối với các DNNN.

Dự thảo Luật đã quy định tất cả các hoạt động lựa chọn nhà thầu có sử dụng vốn ngân sách nhà nước đều thuộc phạm vi điều chỉnh của luật này. Tức là khi đã sử dụng bất kỳ vốn của nhà nước thì doanh nghiệp nhà nước hay không phải doanh nghiệp nhà nước mà đã sử dụng vốn của Nhà nước đều phải thực hiện đấu thầu theo quy phạm điều chỉnh của luật này. Đấy là một điểm mới, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thứ hai là Luật Quản lý, Theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp (Luật số 69) thì vốn nhà nước sau khi đầu tư vào DNNN là vốn của DNNN. Luật số 69 đã phân định rạch ròi giữa nguồn vốn đầu tư của Nhà nước tại DNNN và nguồn vốn của DNNN đầu tư tại doanh nghiệp khác để áp dụng cơ chế quản lý phù hợp.

Theo đó, đối với nguồn vốn đầu tư của Nhà nước tại DNNN thì doanh nghiệp có trách nhiệm bảo toàn, sử dụng có hiệu quả và Nhà nước không can thiệp vào hoạt động đầu tư kinh doanh của DNNN tại doanh nghiệp khác. Đồng thời, Luật số 69 cũng quy định cụ thể quyền hạn, trách nhiệm của Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty của DNNN đối với phần vốn của DNNN đầu tư tại các công ty con.

Phương án của Chính phủ bảo đảm phù hợp với quan điểm tại Nghị quyết số 12 của BCHTW Đảng cũng như quy định của Luật số 69. Theo đó, DNNN hoạt động theo cơ chế thị trường, lấy hiệu quả kinh tế làm tiêu chí đánh giá chủ yếu, tự chủ, tự chịu trách nhiệm, cạnh tranh bình đẳng với doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác theo quy định của pháp luật.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV. Ảnh: Quochoi.vn

“Nhà nước không can thiệp vào các hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước tại các doanh nghiệp khác, phải bảo đảm doanh nghiệp nhà nước hoạt động theo cơ chế thị trường, lấy hiệu quả kinh tế làm tiêu chí để đánh giá chủ yếu làm sao để đảm bảo tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm và cạnh tranh bình đẳng theo luật pháp”, Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng làm rõ một số vấn đề được đại biểu quan tâm liên quan đến các trường hợp chỉ định thầu; lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt; tháo gỡ những vướng mắc trong hoạt động đấu thầu mua thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế;…và khẳng định, trên cơ sở các ý kiến góp ý, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, tiếp thu và sẽ tiếp tục phối hợp với Cơ quan thẩm tra cũng như các cơ quan liên quan để chỉnh lý, hoàn thiện, bảo đảm đáp ứng yêu cầu về chất lượng, trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp này.

Phát biểu kết thúc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho rằng, qua thảo luận, các đại biểu đánh giá cao việc chuẩn bị báo cáo tiếp thu, giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và tham gia nhiều ý kiến tâm huyết, trách nhiệm để hoàn thiện dự án luật, như phạm vi, đối tượng áp dụng; áp dụng luật đối với doanh nghiệp nhà nước; các hình thức, phương thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; các trường hợp chỉ định thầu, đấu thầu trước; lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt và trong trường hợp thực hiện dự án có sử dụng đất; trong các đơn vị sự nghiệp công lập; quy trình, thủ tục lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; trách nhiệm của các bên tham gia hoạt động đấu thầu; mua sắm thuốc, hóa chất, trang thiết bị y tế; giải quyết kiến nghị, khiếu nại trong đấu thầu, hủy thầu.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải khẳng định, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra và các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến tham gia để hoàn thiện báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án luật và hoàn thiện dự án luật trình Quốc hội xem xét thông qua./.