ChuyenDoiSo

Chủ tọa đoàn hội nghị

Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Nguyễn Chí Dũng, Thứ trưởng Bộ KH - ĐT nhấn mạnh: “Công tác XTĐT do các bộ, ngành và địa phương thực hiện đã đem lại hiệu quả khích lệ, nhờ đó nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng mạnh”. Có thể nói, môi trường đầu tư ngày càng cải thiện theo chiều hướng tích cực tạo hấp dẫn cho nhiều nhà đầu tư nước ngoài đến Việt Nam làm ăn. Đồng quan điểm trên ông Lư Thanh Phong, Phó Giám đốc Sở Kh-Đt TPHCM nhấn mạnh: “Hoạt động XTĐT đã đem lại kết quả rất khả quan. Nếu như năm 2006, TPHCM thu hút được 288 dự án với tổng vốn 1,645 tỷ USD thì năm 2007 tăng lên 496 dự án vốn đăng ký 2,48 tỷ USD. Riêng 9 tháng đầu năm 2008, đã có trên 405 dự án đăng ký mới và 110 dự án tăng vốn, với tổng vốn đầu tư trên 8,027 tỷ USD tăng gấp 6 lần so cùng kỳ năm ngoái, đưa TPHCM là một trong những đơn vị dẫn đầu cả nước về thu hút FDI”.

Tại Bà Rịa-Vũng Tàu, tình hình thu hút FDI diễn ra cũng rất sôi động. Trong 9 tháng đầu năm, Bà Rịa-Vũng Tàu thu hút trên 11 tỷ USD vốn FDI, đạt 191% kế hoạch cả năm. Theo bà Lê Kim Hương, Giám đốc Sở Kh-Đt Bà Rịa-Vũng Tàu, sau thời gian chuẩn bị, đây là thời điểm thuận lợi để tăng tốc thu hút đầu tư.

Trong khi đó, lãnh đạo Sở KH - ĐT Phú Yên nhìn nhận, việc cải thiện môi trường kinh doanh đã tạo bước đột phá cho một tỉnh còn khó khăn như Phú Yên trong việc thu hút đầu tư, đưa Phú Yên lọt vào hàng thứ 7/10 tỉnh, thành dẫn đầu cả nước về FDI. UBND tỉnh Long An cho rằng, FDI đã góp phần thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển, qua đó tạo công ăn việc làm cho khoảng 70.000 lao động. Ở Long An, ngoài những dự án mới gia tăng từng năm thì nhiều doanh nghiệp đã hoạt động trước đây cũng liên tục điều chỉnh tăng vốn mở rộng quy mô sản xuất. Điều này chứng tỏ Long An đã trở thành “bến đỗ lý tưởng” cho các nhà đầu tư.

· Bộc lộ nhiều hạn chế

Theo các nhà chuyên môn, nhìn toàn cục về hoạt động XTĐT bộc lộ nhiều hạn chế. Ông Trần Thế Tuyển, Tổng biên tập Báo SGGP đặt vấn đề về khả năng hấp thụ nguồn vốn khổng lồ như thế nào, “bởi chúng ta thu hút gần 60 tỷ USD vốn đăng ký nhưng đến nay chỉ mới giải ngân được 8,1 tỷ USD, vì sao tốc độ giải ngân FDI chậm?”.

Ông Tuyển cho rằng có 2 ách tắc làm trở ngại. Thứ nhất, phần “cứng” là hạ tầng cơ sở (đường giao thông, cảng biển, thông tin liên lạc…) còn yếu kém làm hạn chế khả năng tiếp nhận lượng đầu tư hàng chục tỷ USD. Thứ hai, phần “mềm” là nguồn nhân lực, thủ tục hành chính, giải phóng mặt bằng còn nhiều bất cập.

Bộ KH-ĐT thừa nhận tổ chức hoạt động XTĐT vẫn còn theo cách cũ, nặng về hình thức và thiếu cụ thể; chưa có sự phối hợp giữa địa phương với các bộ, ngành trung ương từ việc xây dựng chương trình XTĐT, danh mục kêu gọi dự án đầu tư, tổ chức sự kiện… dẫn đến những chồng chéo. Ông Lâm Quang Minh, Giám đốc Trung tâm XTĐT Đà Nẵng cho rằng, nội dung XTĐT vẫn còn mang nặng tính quảng bá, giới thiệu tiềm năng chứ chưa đề ra được một chiến lược XTĐT dài hạn có chiều sâu.

Ông Nguyễn Trúc Sơn, Giám đốc Trung tâm XTĐT Bến Tre đưa ra 6 điểm yếu về XTĐT hiện nay: “Thẩm quyền của cơ quan XTĐT còn mờ nhạt; nguồn nhân lực chưa chuyên nghiệp và kỹ năng ngôn ngữ hạn chế nên giới hạn phạm vi tiếp xúc trực tiếp; kinh phí thiếu; thông tin quảng bá đơn điệu; sự phối hợp giữa cơ quan XTĐT với các sở, ngành còn khó khăn do vai trò của cơ quan XTĐT chưa được coi trọng; đặc biệt thiếu tính chủ động trong XTĐT, vẫn còn tâm trạng chờ nhà đầu tư đến thay vì tìm kiếm chào mời họ”.

Nhiều đại biểu cũng lo ngại khi dự án FDI vào Việt Nam không đều trên các lĩnh vực mà đa số tập trung vào các dự án bất động sản, sân golf, nhà máy thép… trong khi nhà đầu tư vẫn chưa mặn mà vào lĩnh vực nông nghiệp. Thậm chí ngành công nghiệp chế biến, công nghiệp thực phẩm cũng ít dự án đầu tư. Điển hình như ở TPHCM, nhiều dự án lớn đều đầu tư vào bất động sản. Theo lý giải của các địa phương sở dĩ lĩnh vực nông nghiệp chưa thu hút được nguồn vốn FDI là do chúng ta chưa tạo được một nền sản xuất nông nghiệp hàng hóa đúng nghĩa.

Tập quán canh tác còn nhỏ lẻ chưa áp dụng được công nghiệp hóa, sản phẩm thiếu đồng bộ… Vì vậy, khi các doanh nghiệp nước ngoài nhìn vào nông nghiệp họ thấy không lãi và lâu thu hồi vốn. Trong khi lĩnh vực y tế, giáo dục… gặp khó khăn về mặt bằng vì chi phí đền bù quá cao so lợi nhuận mà dự án mang lại. Để kéo được nguồn vốn FDI vào những lĩnh vực trên thì công XTĐT và cả chính sách, quy hoạch… cần phải tính toán lại một cách hợp lý.

· Liên kết để phát triển

Quan điểm của Bộ KH-ĐT là xem XTĐT như mắc xích quan trọng để giành quyền chủ động trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Đồng thời là công cụ để cạnh tranh quốc tế nhằm thu hút nguồn vốn FDI. Tới đây, sẽ đẩy nhanh tiến độ xây dựng và phê duyệt các quy hoạch còn thiếu, rà soát bổ sung điều chỉnh quy hoạch lạc hậu. Mặt khác, tăng cường vận động đầu tư theo phương thức trực tiếp với các tập đoàn lớn, các địa bàn trọng điểm (Nhật Bản, Hoa Kỳ, EU…) để kêu gọi đầu tư vào những dự án lớn, quan trọng. Song song đó, nâng cao chất lượng nghiên cứu thị trường, chủ động tiếp cận các nhà đầu tư tiềm năng có nhu cầu đầu tư vào Việt Nam.

Ông Nguyễn Văn Thiện, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định nhấn mạnh: “Cần phải liên kết chặt chẽ thì hoạt động XTĐT mới đem lại hiệu quả cao. Không thể phát triển bền vững nếu thiếu liên kết, hợp tác giữa các tỉnh, thành”. Ông Thiện đề xuất xây dựng trang web đầu tư vào miền Trung có tầm quảng bá, nội dung phong phú thu hút được nhiều nhà đầu tư trên thế giới quan tâm. Lồng ghép các chương trình XTĐT không chỉ giới hạn liên kết trong vùng kinh tế trọng điểm miền Trung mà tăng cường phối hợp với các tỉnh Nam Trung bộ, Tây Nguyên, Hà Nội, TPHCM…

Ông Lê Minh Châu, Trưởng ban quản lý các KCN Bà Rịa-Vũng Tàu cho rằng, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam giữ vị trí số 1 cả nước về tính năng động, tốc độ phát triển công nghiệp, đóng góp GDP… nhưng không có nghĩa vị trí này giữ mãi nếu từng địa phương không nỗ lực và thiếu sự liên kết. Liên kết để phát huy sức mạnh tổng hợp, nhất là xây dựng hệ thống giao thông liên vùng đồng bộ hoàn chỉnh để rút gắn khoảng cách giữa cách tỉnh. Từ đó, hệ thống dịch vụ tài chính, thương mại, nguồn nhân lực, cảng nước sâu, công nghiệp hỗ trợ… sẽ được phát huy và đáp ứng tốt cho các nhà đầu tư.

Các đại biểu trao đổi tại hội nghị

Trong 5 năm (2001-2005), Việt Nam thu hút 18,5 tỷ USD; năm 2006 đạt trên 12 tỷ USD; năm 2007 thu hút FDI vượt ngưỡng 20 tỷ USD, tăng gần 70% so năm 2006. Đặc biệt, 9 tháng đầu năm 2008, thu hút trên 57,1 tỷ USD vốn FDI, cao hơn tổng nguồn vốn FDI thu hút từ năm 2001- 2007. Đáng mừng là có nhiều dự án lớn như: Khu liên hợp thép ở Ninh Thuận (vốn đầu tư gần 9,8 tỷ USD); khu du lịch Hồ Tràm ở Bà Rịa-Vũng Tàu (vốn đăng ký trên 4,2 tỷ USD)…

Bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Chủ tịch UBND TPHCM: Xây dựng thương hiệu để tăng sức cạnh tranh Lãnh đạo thành phố rất quan tâm đến công tác XTĐT nhằm góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển. Ngoài việc quảng bá, tổ chức hội nghị… chúng tôi thường xuyên gặp gỡ đối thoại với doanh nghiệp, để giới thiệu cơ chế của nhà nước và giải quyết ngay những khó khăn mà nhà đầu tư gặp phải. Ngoài ra, cần phải xây dựng cơ chế chính sách phù hợp để đẩy mạnh thu hút đầu tư. Đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tiếp cận thị trường ngoài nước, xây dựng thương hiệu cho từng mặt để tăng sức cạnh tranh khi hội nhập. Ông Trần Thế Tuyển, Tổng biên tập Báo SGGP: Nói “không” với những dự án gây ô nhiễm Đã đến lúc nước ta cần nhìn nhận lại việc thu hút đầu tư theo hướng chọn lọc hơn và cũng cần phải nói “không” với những dự án gây ô nhiễm môi trường, lãng phí tài nguyên, năng lượng. Điều này không có nghĩa là hạn chế đầu tư FDI, mà phải xác định chiến lược thu hút FDI trung hạn và dài hạn theo hướng hiệu quả nhất. Làm được điều này, ngoài nỗ lực của các bộ, ngành và chính quyền các cấp thì thông tin báo chí trong hoạt động XTĐT đóng vai trò rất quan trọng. Báo chí sẽ làm cầu nối giữa chính quyền và giới đầu tư trong và ngoài nước nhằm quảng bá, giới thiệu tiềm năng các địa phương, các dự án đầu tư, thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính…