Theo báo cáo mới đây của Ngân hàng Nhà nước, nguồn vốn hỗ trợ lãi suất đã giải ngân được gần 180 nghìn tỷ đồng, trong đó dư nợ đối với hợp tác xã (HTX) rất khiêm tốn chỉ gần 300 tỷ đồng.
Một điều đáng nói là quỹ tín dụng nhân dân cơ sở, một bộ phận phục vụ nhu cầu vốn của bà con tại nông thôn lại chưa được là đối tượng thực hiện cho vay hỗ trợ 4% lãi suất theo chính sách kích cầu của Chính phủ.
Lâu nay các HTX, làng nghề, hộ nông dân hoạt động chủ yếu dựa vào các nguồn vốn tương trợ nhau trong cộng đồng, trong đó quỹ tín dụng nhân dân cơ sở là một kênh quan trọng. Hiện cả nước có tới 1.022 Quỹ tín dụng nhân dân với hơn 1,2 triệu thành viên và hơn 150.000 các tổ tín dụng và trợ vốn. Con số này cho thấy một lực lượng lớn nhu cầu vốn của các hộ sản xuất, cơ sở sản xuất nhỏ lẻ ở địa bàn nông nghiệp nông thôn chưa tiếp cận được nguồn vốn hỗ trợ.
Anh Nguyễn Ngọc Khương, chủ cơ sở sản xuất mộc ở xã Tiên Giang (Bắc Ninh) bày tỏ bức xúc khi các ngân hàng thương mại được thực hiện cho vay hỗ trợ lãi suất còn quỹ tín dụng nhân dân, nơi anh đang vay vốn tạo công ăn việc làm cho hơn chục thợ mộc thì lại không thuộc đối tượng được thực hiện. Anh nói: "Tôi là khách hàng thường xuyên của quỹ tín dụng nhân dân, vay trả nợ tốt, nay chẳng nhẽ vì việc này lại sang vay các ngân hàng thương mại".
Quỹ tín dụng nhân dân là một loại hình HTX, hoạt động chủ yếu là huy động vốn nhàn rỗi trong nhân dân và vay của các tổ chức tín dụng khác cho nông dân, những người sản xuất, buôn bán nhỏ vay lại để sản xuất, kinh doanh. Hoạt động của quỹ thời gian qua mang lại hiệu quả rất thiết thực, giúp cho người nghèo có vốn sản xuất, tạo việc làm cho người lao động, góp phần kích cầu tiêu dùng và giảm bớt nạn cho vay nặng lãi ở nông thôn, hỗ trợ nông dân vay tiền để mua con giống, phân bón, thuốc trừ sâu phát triển sản xuất, kinh doanh... Ðồng thời, quỹ tín dụng nhân dân là một loại hình doanh nghiệp, hoạt động bình đẳng như các loại hình doanh nghiệp khác trong nền kinh tế nhiều thành phần đang được Ðảng, Nhà nước ta quan tâm và đẩy mạnh phát triển.
Giám đốc Quỹ Tín dụng Nhân dân xã Tiên Giang Nguyễn Thị Minh, cho biết, đặc thù của quỹ tín dụng nhân dân là sự hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng, do đó uy tín của quỹ ở địa phương rất cao. Chính vì vậy, quỹ rất gần dân, sát dân, sát với các mục đích sử dụng vốn vay cũng như những cá nhân vay vốn. Ở Tiên Giang có nghề dệt, nghề mộc cũng được quỹ cho vay, tạo điều kiện phát triển kinh tế địa phương. Bản thân các quỹ rất mong được thực hiện chương trình cho vay hỗ trợ lãi suất của Chính phủ, giúp các hộ dân vay vốn được giảm bớt chi phí đầu vào, gỡ khó khăn cho họ trong giai đoạn hiện nay.
Hoạt động của các quỹ tín dụng nhân dân cơ sở trong những năm qua còn nhiều khó khăn: quy mô nhỏ, vốn ít, khả năng cạnh tranh với các ngân hàng thương mại hạn chế, nay sẽ lại càng khó khăn hơn, thậm chí có nguy cơ phải giải thể vì chênh lệch mặt bằng lãi suất với các ngân hàng được hỗ trợ lãi suất, khiến cho quỹ không thể huy động được vốn và không cho vay ra được. Phần lớn các ý kiến cho rằng, trong cơ chế thị trường, sự cạnh tranh như vậy không còn bình đẳng nữa. Cho nên, nếu không được hỗ trợ lãi suất bình đẳng như các tổ chức ngân hàng và quỹ tín dụng khác thì quỹ tín dụng nhân dân cơ sở không thể hoạt động được.
Giám đốc Quỹ Tín dụng Nhân dân Ðình Bảng (Bắc Ninh) Nguyễn Viết Toàn cho biết, trong thời gian vừa qua quỹ này luôn chuyển tiền huy động được về quỹ tín dụng trung ương, dư nợ cho vay chỉ đạt được một nửa số tiền huy động được.
Trong giai đoạn hiện nay, khi người lao động nông thôn mất việc làm ở thành thị quay trở về quê hương cần có việc làm. Nếu như các cơ sở sản xuất, làng nghề phát triển, tạo điều kiện việc làm cho người nông dân có thu nhập là rất cần thiết. Vì vậy, với hệ thống các kênh tín dụng được khơi thông sẽ tạo điều kiện vực dậy các cơ sở sản xuất, nhất là các khu vực có làng nghề, tạo động lực cho sản xuất địa phương phát triển.
Có thể nói, đối với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc tiếp cận được nguồn vốn hỗ trợ lãi suất từ các ngân hàng thương mại còn khó khăn do thiếu các điều kiện cần thiết thì việc nhóm đối tượng khách hàng của các quỹ tín dụng nhân dân lại còn khó khăn hơn. Ðối với các HTX hoặc hộ nông dân muốn vay được vốn từ Ngân hàng Thương mại, với hỗ trợ lãi suất 4%, cần phải trả hết nợ cũ, và phải có Ðề án sản xuất, kinh doanh khả thi được phê duyệt thì mới được vay vốn. Ðiều này, đối với nhiều HTX và hộ nông dân quả là một khó khăn trở ngại lớn. Song với mô hình quỹ tín dụng nhân dân cơ sở có tính chất tương trợ cộng đồng lớn, minh chứng là các quỹ này vẫn huy động vốn rất tốt thì khả năng sử dụng nguồn vốn với lãi suất được hỗ trợ cũng là hợp lý.
Mới đây, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cũng đã có công văn đề nghị Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nghiên cứu, xem xét để quỹ tín dụng nhân dân cơ sở được hỗ trợ lãi suất 4% bình đẳng như các tổ chức tín dụng và ngân hàng thương mại khác, giúp quỹ hoạt động có hiệu quả; đồng thời giúp các HTX, bà con tiểu thương, các hộ nông dân được hưởng sự trợ giúp của Chính phủ phát triển sản xuất, kinh doanh và để kích cầu tiêu dùng trong khu vực nông thôn, miền núi./.