ChuyenDoiSo

Ngân hàng Thế giới nhận định về kinh tế Việt Nam 2015

Ảnh: Internet

(MPI Portal) – Theo báo cáo Cập nhật Kinh tế khu vực Đông Á – Thái Bình Dương công bố ngày 05/10/2015 của Ngân hàng Thế giới, ước tính toàn Khu vực sẽ tăng trưởng 6,5% trong năm 2015, giảm một chút so với mức 6,8% năm 2014. Trong đó, hoạt động kinh tế của Việt Nam trong năm 2015 được đánh giá là sôi nổi nhờ cầu khu vực tư nhân tăng.

Báo cáo nhận định, nghèo cùng cực ở Việt Nam tiếp tục giảm xuống còn 3% trong năm 2014, tuy nhiên tỉ lệ nghèo dân tộc thiểu số vẫn cao. Các thách thức trung hạn gồm kiểm soát nợ công, thực hiện cải cách cơ cấu và kiến tạo môi trường thuận lợi hơn cho tăng trưởng dựa vào khu vực tư nhân. Theo dự kiến, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam cũng sẽ kích thích thương mại và đầu tư.

Diễn biến kinh tế gần đây

Hoạt động kinh tế tiếp tục tăng cường trong năm 2015 do cầu trong nước tăng. GDP tăng 6,3% trong nửa đầu năm 2015, mức tăng nửa đầu năm cao nhất trong vòng 5 năm qua, chủ yếu nhờ vào tăng trưởng trong ngành công nghiệp chế tạo và xây dựng đóng góp gần một nửa tổng tăng trưởng GDP. Bán lẻ tăng mạnh nhưng khu vực dịch vụ (chiếm gần 40% GDP) chỉ tăng 5,9% trong nửa đầu năm 2015. Về phía cầu, đầu tư và tiêu dùng cá nhân tăng mạnh hỗ trợ tăng trưởng. Tuy nhiên, cán cân thương mại đã bị âm do cầu bên ngoài suy giảm gây ảnh hưởng lên xuất khẩu trong khi hoạt động kinh tế trong nước tăng làm cho nhập khẩu tăng.

Phân tích sơ bộ số liệu Điều tra mức sống hộ gia đình Việt Nam 2014 cho thấy, nghèo nói chung đã giảm trên cả nước và nghèo cùng cực tính theo chuẩn mới 1,9 USD theo ngang giá sức mua năm 2011 đã giảm xuống dưới mức 3%. Quan ngại về nghèo nay tập trung vào nhóm thiểu số vốn chiếm 15% dân số. Hiện nay đối tượng nghèo là người dân tộc thiểu số chiếm trên một nửa số người nghèo, trong khi tốc độ giảm nghèo trong nhóm thiểu số có vẻ chậm lại.

Lạm phát thấp giúp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nới lỏng kiểm soát tiền tệ. Vào thời điểm tháng 8/2015 chỉ số giá tiêu dùng chỉ tăng 0,6% so với 4,3% của cùng kỳ năm trước. Đồng thời tiến hành các biện pháp kinh tế vĩ mô cẩn trọng, trong đó có cắt giảm lãi suất, nới lỏng giới hạn tiền gửi ngắn hạn, giúp tín dụng tăng trưởng với mức 7,9% so với cùng kì năm ngoái tính vào thời điểm tháng 6/2015, đạt chỉ tiêu do ngân hàng nhà nước đề ra cho cả năm.

Mất cân đối tài khoá kéo dài đang gây quan ngại trong bối cảnh nợ công tăng, thâm hụt ngân sách (tính cả trả nợ gốc) dự tính chiếm 5,6% GDP trong nửa đầu năm 2015. Điều đó thể hiện thu hiệu quả ngân sách kém trong khi chi thường xuyên và chi đầu tư cơ bản tăng. Tổng nợ công và nợ do Chính phủ bảo lãnh tiếp tục tăng và đạt mức 59,6% trong năm 2014 (54,5% năm 2013).

Cán cân ngoại thương suy giảm làm cho cán cân thương mại bị thâm hụt trong quý I/2015. Trong 7 tháng đầu năm 2015 thâm hụt thương mại là 3,5 tỉ USD (trong khi thặng dư năm 2014 là 2,1 tỉ USD). Kết quả đó thể hiện xuất khẩu giảm trong khi nhập khẩu tăng, nhất là nhập khẩu hàng hóa trung gian và hàng hóa vốn.

Tiến độ quá trình tái cơ cấu không đồng đều, đặc biệt là ngành ngân hàng và doanh nghiệp nhà nước. Các nhà hoạch định chính sách và chuyên gia cho rằng, cần đẩy nhanh tái cơ cấu thì mới có thể đạt mức tăng trưởng gần 7% và thực hiện tham vọng trở thành một nước hiện đại, công nghiệp hoá của Việt Nam. Tiến độ cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước (thoái vốn nhà nước) đã chậm lại trong năm 2015. Hoạt động củng cố ngành ngân hàng (sát nhập và mua bán ngân hàng thương mại) đã tăng tốc trong nửa đầu năm 2015 nhưng nợ xấu vẫn là một vấn đề lớn.

Viễn cảnh và thách thức

Báo cáo đánh giá, viễn cảnh trung hạn Việt Nam nói chung là tích cực nhưng vẫn còn tiềm ẩn một số rủi ro tiêu cực. Dự kiến tăng trưởng sẽ đạt trên 6% trong năm 2015 nhờ cầu trong nước mạnh. Mặc dù chính sách tiền tệ mở rộng nhưng lạm phát vẫn sẽ thấp do ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài và do giá năng lượng và giá lương thực thấp.

Theo dự kiến, thâm hụt tài khoá sẽ được điều chỉnh nhờ các nỗ lực chấn chỉnh nhằm hạn chế tăng nợ công. Cán cân thương mại dự kiến sẽ thâm hụt trong năm 2015 do xuất khẩu tăng trưởng chậm trong khi nhập khẩu tăng do các hoạt động kinh tế trong nước tăng. Nhưng lượng kiều hối mạnh sẽ giúp đảm bảo thặng dư cán cân thanh toán, tuy kém hơn nhiều so với năm ngoái.

Tỉ lệ nghèo sẽ tiếp tục giảm. Nghèo cùng cực (1,9 USD/ngày theo PPP 2011) sẽ giảm từ 2,8% năm 2012 xuống 1% năm 2017, trong khi tỉ lệ dân số sống dưới mức 3,1 USD/ngày sẽ giảm từ 12,3% năm 2012 xuống còn 6,7% năm 2017. Nền kinh tế phục hồi cùng với điều kiện kinh tế vĩ mô ổn định sẽ giúp tiếp tục giảm nghèo, nhưng nông nghiệp tăng trưởng chậm hơn nên sẽ ảnh hưởng tới thu nhập khu vực nông thôn và làm tăng khoảng cách thu nhập nông thôn – thành thị. Dự kiến các đối tượng dân tộc thiểu số sẽ ngày càng chiếm tỉ trọng cao hơn trong số người nghèo.

Kết quả đánh giá cơ sở sẽ phụ thuộc vào các rủi ro tiêu cực như bối cảnh thế giới và khu vực tăng trưởng chậm, các yếu tố bất ổn sẽ tác động mạnh tới Việt Nam. Việt Nam cần có một kế hoạch tốt nhằm củng cố tài khoá trung hạn và được thực hiện cùng với quá trình tái cơ cấu tổng thể nhằm củng cố tài chính cho doanh nghiệp nhà nước và các ngân hàng quốc doanh. Đây là yếu tố quan trọng nhằm hạn chế áp lực nợ công và tăng cường niềm tin của khu vực tư nhân./.