(MPI) - Theo một báo cáo chủ đạo của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), tới năm 2030, nhu cầu vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng ở Châu Á và Thái Bình Dương đang phát triển sẽ vượt 22,6 nghìn tỷ USD, tương đương 1,5 nghìn tỷ USD mỗi năm, nếu khu vực này muốn duy trì đà tăng trưởng. Nếu tính cả chi phí giảm thiểu và thích ứng biến đổi khí hậu, các số liệu ước tính tăng lên hơn 26 nghìn tỷ USD, tương đương 1,7 nghìn tỷ USD mỗi năm.
Châu Á đang phát triển sẽ cần đầu tư 26 nghìn tỷ USD trong giai đoạn 2016 tới 2030, tương đương 1,7 nghìn tỷ USD mỗi năm, nếu khu vực muốn duy trì đà tăng trưởng, xóa nghèo và ứng phó với biến đổi khí hậu (số liệu ước tính đã điều chỉnh để gồm cả biến đổi khí hậu). Nếu không tính chi phí giảm thiểu và thích ứng biến đổi khí hậu, nhu cầu vốn sẽ là 22,6 nghìn tỷ USD, tương đương 1,5 nghìn tỷ USD mỗi năm (ước tính dữ liệu cơ sở).
Các khoản đầu tư lớn nhất (đã điều chỉnh để gồm cả biến đổi khí hậu) là 14,7 nghìn tỷ USD cho năng lượng và 8,4 nghìn tỷ USD cho giao thông. Đầu tư trong lĩnh vực viễn thông sẽ là 2,3 nghìn tỷ USD, còn nước và vệ sinh có mức chi phí là 800 tỷ USD trong cả giai đoạn.
Khi tính cả các chi phí giảm thiểu và thích ứng biến đổi khí hậu, Đông Á sẽ chiếm 61% nhu cầu cơ sở hạ tầng tính tới năm 2030. Tuy nhiên, nếu tính theo tỷ lệ trên GDP, Thái Bình Dương sẽ vượt tất cả các tiểu vùng khác, với nhu cầu đầu tư chiếm tới 9,1% GDP. Tiếp đó là khu vực Nam Á với 8,8%, Trung Á: 7,8%, Đông Nam Á: 5,7% và Đông Á: 5,2% GDP.
Nhu cầu ước tính 1,7 nghìn tỷ USD mỗi năm (đã điều chỉnh theo biến đổi khí hậu) là hơn gấp đôi so với con số 750 nghìn tỷ USD mà ADB ước tính vào năm 2009. Việc đưa vào các khoản đầu tư liên quan tới khí hậu là một yếu tố quan trọng góp phần vào sự gia tăng này.
Một yếu tố còn quan trọng hơn là tốc độ tăng trưởng nhanh tiếp tục được dự báo cho khu vực, tạo ra nhu cầu về cơ sở hạ tầng mới. Việc đưa vào báo cáo tất cả 45 nước thành viên ADB tại Châu Á đang phát triển, so với 32 nước trong báo cáo năm 2009 và sử dụng giá năm 2015 thay vì giá năm 2008 cũng góp phần giải thích cho sự gia tăng này.
Hiện tại, mỗi năm khu vực này đang đầu tư khoảng 881 tỷ USD cho cơ sở hạ tầng (đối với 25 nền kinh tế có số liệu đầy đủ, bao gồm 96% dân số khu vực). Khoảng thiếu hụt đầu tư cho cơ sở hạ tầng - chênh lệch giữa nhu cầu đầu tư và mức đầu tư hiện thời - tương đương 2,4% GDP dự kiến (điều chỉnh theo khí hậu) cho giai đoạn 5 năm 2016-2020.
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa bị thiếu khoảng 1,2% GDP trong kịch bản có điều chỉnh theo biến đổi khí hậu. Nếu không tính Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, mức thiếu hụt đối với 24 nền kinh tế còn lại sẽ cao hơn đáng kể, chiếm 5% GDP dự kiến. Những cải cách tài chính công có thể tạo ra nguồn thu bổ sung, ước tính bù đắp khoảng 40% số thiếu hụt (hoặc 2% GDP) cho 24 nền kinh tế này. Để khu vực tư nhân có thể lấp đầy khoảng trống còn lại (3% GDP), sẽ cần phải tăng đầu tư từ khoảng 63 nghìn tỷ USD hiện thời lên tới 250 nghìn tỷ USD mỗi năm trong giai đoạn 2016-2020.
Những cải cách về thể chế và quy định là cần thiết để giúp cơ sở hạ tầng trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư tư nhân và tạo ra một danh mục các dự án hợp tác công – tư (PPP) khả thi để đầu tư. Các nước nên triển khai những cải cách liên quan tới PPP, ví dụ như ban hành các luật về PPP, hợp lý hóa quy trình mua sắm đấu thầu trong PPP, giới thiệu các cơ chế giải quyết tranh chấp, và thiết lập các đơn vị độc lập về PPP của chính phủ. Cũng cần tăng cường các thị trường vốn để giúp hướng luồng tiền tiết kiệm đáng kể của khu vực vào các khoản đầu tư cơ sở hạ tầng tạo ra hiệu quả.
Các ngân hàng đa phương (MDBs) ước tính đã hỗ trợ 2,5% vốn đầu tư cơ sở hạ tầng tại Châu Á đang phát triển. Nếu không tính CHND Trung Hoa và Ấn Độ, phần đóng góp của các ngân hàng đa phương tăng lên khoảng hơn 10%. Các ngân hàng đa phương hiện đang gia tăng qui mô các hoạt động với một tỷ lệ ngày càng cao tài trợ cho những dự án cơ sở hạ tầng của khu vực tư nhân. Bên cạnh tài trợ, MDBs cũng đóng vai trò quan trọng ở Châu Á thông qua chia sẻ tri thức và kinh nghiệm chuyên môn để xác định, thiết kế và triển khai các dự án tốt.
MDBs đang tích hợp nhiều hơn nữa công nghệ sạch và tiên tiến vào trong các dự án, và hợp lý hóa các thủ tục. MDBs cũng sẽ thúc đẩy các chính sách tạo thuận lợi cho đầu tư, cũng như những cải cách về thể chế và quy định.
Việc phát triển cơ sở hạ tầng tại 45 quốc gia nêu trong báo cáo đã có sự gia tăng vượt bậc trong những thập niên gần đây, giúp thúc đẩy tăng trưởng, giảm nghèo, và cải thiện đời sống của người dân. Nhưng vẫn còn sự thiếu hụt đáng kể về cơ sở hạ tầng, với hơn 400 triệu người vẫn thiếu điện, 300 triệu người chưa được tiếp cận nước an toàn, và khoảng 1,5 tỷ người không được tiếp cận điều kiện vệ sinh cơ bản. Rất nhiều nền kinh tế trong khu vực thiếu các công trình cảng, đường sắt và đường bộ tương xứng, có thể giúp họ kết nối hiệu quả hơn tới các thị trường lớn hơn ở trong nước và toàn cầu./.
Tùng Linh
Bộ Kế hoạch và Đầu tư