Ảnh minh họa. Nguồn: MPI(MPI) – Ngày 11/5/2018, Văn phòng Chính phủ có Thông báo số 178/TB-VPCP về kết luận của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về xây dựng các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt tại buổi họp lần thứ nhất của Ban Chỉ đạo.
Tại Thông báo, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo biểu dương và đánh giá cao các Bộ, ngành, địa phương, các đồng chí thành viên Ban Chỉ đạo trong thời gian qua đã tích cực tổ chức triển khai thực hiện Kết luận số 21-TB/TW ngày 22/3/2017 của Bộ Chính trị, chủ động nghiên cứu, tham mưu, đề xuất, đóng góp ý kiến đối với dự thảo Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt và xây dựng ba đề án thành lập 3 đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.
Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt là một mô hình mới và phức tạp nhưng với sự nỗ lực của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nội vụ cùng với các Bộ, ngành, địa phương, đến nay dự thảo Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt cơ bản đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến thống nhất, hoàn thiện để trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2018). Ba đề án thành lập 3 đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt cũng đang được tiếp thu ý kiến của Bộ Chính trị, gấp rút hoàn thiện, thẩm định trước khi trình Quốc hội cho ý kiến cùng với việc thông qua Luật đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Thông báo nêu rõ, để bảo đảm thực hiện lộ trình đã được đề ra, nhiệm vụ trong thời gian tới rất nặng nề và cấp bách, đòi hỏi các thành viên Ban Chỉ đạo phải chủ động, quyết liệt trong chỉ đạo triển khai các công việc thuộc lĩnh vực bộ, ngành, cơ quan mình quản lý.
Cụ thể, khẳng định và quán triệt quyết tâm cao của Đảng, Quốc hội, Chính phủ với tư duy thống nhất, mạnh dạn xây dựng một thể chế đột phá, tạo động lực phát triển cho 3 đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, lan tỏa đến các vùng kinh tế và cả nước, góp phần phát triển kinh tế đất nước nhanh và bền vững.
Quá trình hoàn thiện dự thảo Luật phải tuân thủ các ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, tiếp tục cập nhập số liệu mới nhất, xác định rõ lợi thế so sánh khu vực và quốc tế, đánh giá kỹ lưỡng tác động trong ngắn hạn và lâu dài, có tầm nhìn dài hạn để hoạch định chính sách, nhất là chính sách thu hút nhà đầu tư chiến lược và lựa chọn phát triển những ngành, nghề, lĩnh vực chủ đạo phù hợp với xu hướng phát triển của thế giới, tiềm năng, lợi thế so sánh và điều kiện thực tế của từng địa phương. Một số vấn đề cụ thể trong Luật được xây dựng theo hướng giao cho Chính phủ điều chỉnh để đảm bảo tính linh hoạt.
Bên cạnh đó, thể chế, chính sách tại các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt không trái với Hiến pháp, phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết hoặc tham gia; Có tính vượt trội, thông thoáng, nhất quán, ổn định lâu dài, mang tính cạnh tranh toàn cầu gắn với với bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia và cân bằng lợi ích của nhà nước, người dân và doanh nghiệp; Cần tiếp thu có chọn lọc các ý kiến đóng góp và giải trình chặt chẽ, thuyết phục để tạo sự đồng thuận trong xã hội đối với các cơ chế, chính sách cụ thể (ưu đãi đầu tư, tài chính, ngành nghề kinh doanh...).
Ngoài ra, tổ chức bộ máy và công tác cán bộ phải có sự chuẩn bị kỹ để bảo đảm khi Luật có hiệu lực thì hệ thống chính quyền tại các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt có thể vận hành ngay, không để khoảng trống trong quản lý Nhà nước khi Luật có hiệu lực. Xác định rõ mô hình tổ chức bộ máy, nhiệm vụ, thẩm quyền cụ thể của chính quyền đặc khu, các cơ quan quân đội, công an, tòa án, viện kiểm sát, thi hành án, ngoại giao, thuế, hải quan, kho bạc Nhà nước… Quy định về tổ chức bộ máy theo hướng chính quyền tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, phân định rõ thẩm quyền và nhiệm vụ của các cơ quan trung ương, cấp tỉnh và đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, đẩy mạnh phân cấp, mạnh dạn giao quyền cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân đặc khu, có cơ chế, chính sách để thu hút người có năng lực tới làm việc tại các cơ quan chính quyền đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.
Tại Thông báo, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ, các Bộ, ngành, cơ quan liên quan căn cứ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 23 và ý kiến tham gia của các thành viên Ban Chỉ đạo để phối hợp với các cơ quan của Quốc hội hoàn thiện dự thảo Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.
Đồng thời, căn cứ yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại văn bản số 259/UBTVQH14-PL ngày 04/4/2018 xây dựng Báo cáo của Chính phủ về Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, trình Chính phủ cho ý kiến tại Phiên họp thường kỳ tháng 4/2018 để kịp báo cáo Quốc hội tại kỳ họp thứ 5. Trên cơ sở ý kiến của các thành viên Ban Chỉ đạo, khẩn trương xây dựng Kế hoạch tổng thể của Ban Chỉ đạo và các Bộ, ngành, cơ quan liên quan (dự thảo Quyết định kèm theo bảng phân công chi tiết các nhiệm vụ cụ thể và thời hạn hoàn thành đối với từng thành viên Ban Chỉ đạo), báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo trước ngày 10/5/2018.
Bộ Nội vụ chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan liên quan và địa phương tiếp thu ý kiến tham gia của các thành viên Ban Chỉ đạo, khẩn trương hoàn thiện đề án và dự thảo nghị quyết thành lập 3 đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, sớm trình Hội đồng thẩm định và thực hiện các thủ tục để kịp trình Quốc hội cho ý kiến cùng với việc thông qua Luật Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt tại Kỳ họp thứ 5. Đồng thời, hoàn thiện các đề án và dự thảo nghị quyết khác liên quan đến thành lập mới, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính thuộc các huyện Vân Đồn, Vạn Ninh, Phú Quốc khi thành lập 3 đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt và đảo Thổ Chu…
Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ủy ban nhân dân các tỉnh Quảng Ninh, Khánh Hòa, Kiên Giang phối hợp với Bộ Nội vụ và các Bộ, cơ quan liên quan khẩn trương hoàn thiện các Đề án xây dựng đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt để Hội đồng thẩm định xem xét cho ý kiến kịp tiến độ trình Quốc hội. Chủ động chuẩn bị, triển khai các công việc trước và sau khi Luật Đơn vị hành chính- kinh tế đặc biệt được Quốc hội thông qua; Tập trung xây dựng quy hoạch có tầm nhìn chiến lược, chất lượng để thu hút đầu tư và bảo đảm sự phát triển lâu dài của đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; Có biện pháp mạnh và hữu hiệu để chấn chỉnh công tác quản lý đất đai, rừng, môi trường và xây dựng, ngăn chặn tình trạng mua bán đất đai và xây dựng trái phép đang diễn biến phức tạp tại Phú Quốc, Bắc Vân Phong, Vân Đồn, bảo đảm trật tự xã hội, không để “cò đất”, xã hội đen mua bán đất lộng hành đẩy giá lên cao, trên địa bàn…/.
Minh Trang
Bộ Kế hoạch và Đầu tư