ChuyenDoiSo

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: MPI

Dự án do Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng với UNIDO thực hiện từ năm 2014, có tổng vốn đầu tư hơn 5 triệu USD, được triển khai trong 5 năm, được tài trợ từ nguồn vốn không hoàn lại của GEF và SECO trong Chương trình Toàn cầu về Hiệu quả Tài nguyên và Sản xuất Sạch hơn (RECP). Dự án thực hiện thí điểm tại các KCN Khánh Phú và Gián Khẩu tại Ninh Bình, KCN Hòa Khánh thành phố Đà Nẵng và KCN Trà Nóc 1 & 2 tại Cần Thơ.

Mục tiêu của Dự án nhằm thúc đẩy quá trình chuyển giao, triển khai, nhân rộng các công nghệ, các giải pháp sạch nhằm giảm thiểu rác thải độc hại, phát thải khí nhà kính cũng như các chất gây ô nhiễm nguồn nước và quản lý tốt hóa chất tại các KCN thí điểm. Các doanh nghiệp trong các KCN tham gia dự án được hỗ trợ cung cấp các thông tin về chuyển giao công nghệ mới nhất và tư vấn các giải pháp sản xuất sạch hơn, qua đó giúp hỗ trợ các doanh nghiệp tận dụng tối đa đầu vào nguyên liệu thô, sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, sử dụng tiết kiệm nước cũng như đảm bảo an toàn về sản xuất sạch.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Trung phát biểu khai mạc Hội thảo. Ảnh: MPI

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Văn Trung đánh giá, Dự án đã đạt được những kết quả tích cực. Một là, từ một khái niệm rất mới mẻ ở Việt Nam, đến nay, qua 5 năm triển khai Dự án, các khái niệm, đặc điểm, lợi ích,… của mô hình KCN sinh thái đã được phổ biến đến các bộ, ngành, liên quan và các địa phương, các KCN thí điểm và doanh nghiệp tham gia Dự án. Hai là, thông qua hỗ trợ kỹ thuật của Dự án, mô hình KCN sinh thái lần đầu tiên được thể chế hóa tại Nghị định số 82/2018/NĐ-CP ngày 22/5/2018 của Chính phủ quy định về quản lý KCN và khu kinh tế, đặt nền móng pháp lý cho việc chuyển đổi các KCN thông thường sang KCN sinh thái, thực hiện các hoạt động liên quan và nhân rộng mô hình này trong thời gian tới. Ba là, Dự án đã có các đóng góp tích cực và ý nghĩa trên nhiều mặt. Đối với cơ quan quản lý nhà nước và nền kinh tế nói chung thì việc triển khai mô hình KCN sinh thái góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh, phát triển bền vững tại Việt Nam. Về góc độ doanh nghiệp, đã có 72 doanh nghiệp tại 4 KCN thí điểm tham gia trực tiếp vào các hoạt động của Dự án và hưởng lợi từ các kết quả hết sức cụ thể, góp phần nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường của các doanh nghiệp. Dự án đã tư vấn hơn 900 giải pháp sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch cho các doanh nghiệp. Thông qua việc thực hiện các giải pháp này, các doanh nghiệp đã tiết kiệm tổng thể được hơn 76 tỷ đồng/năm, tương đương hơn 3 triệu USD/năm do cắt giảm lượng tiêu thụ tài nguyên và vật liệu, cụ thể là giảm tiêu thụ hơn 22.000 Mwh điện, giảm 600.000 m³ nước sạch, giảm hơn 140TJ (Têrerun) nhiên liệu hóa thạch và giảm gần 3.600 tấn hóa chất và chất thải. Về mặt môi trường, các cắt giảm này giúp giảm được 32kt (ki-lô-tấn) khí CO₂ hằng năm.

Bốn là, thông qua các hoạt động tăng cường năng lực và chuyển giao công nghệ của Dự án, khái niệm, cách tiếp cận KCN sinh thái đã dần được giới thiệu và nhận được sự quan tâm của các bộ, ngành, chính quyền và các Ban quản lý KCN ở địa phương, các nhà đầu tư hạ tầng KCN, các doanh nghiệp trong KCN. Do đó, các doanh nghiệp trong KCN đã được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ thuật để thực hiện cải tiến quy trình sản xuất. Dự án ghi nhận tổng đóng góp hơn 207 tỷ đồng của các doanh nghiệp dành cho đầu tư vào hiện thực các giải pháp. Qua đó cho thấy, việc triển khai thực hiện các sáng kiến KCN sinh thái có thể huy động được nguồn lực to lớn từ khu vực kinh tế tư nhân nếu được triển khai đúng.

Thứ năm, việc triển khai dự án là một minh chứng tiếp tục khẳng định quan điểm nhất quán của Việt Nam trong việc phối hợp chặt chẽ với các tổ chức quốc tế, các nhà tài trợ thực hiện cam kết phát triển Việt Nam bền vững trên ba trụ cột, “không đánh đổi môi trường vì mục đích kinh tế”.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Trung, Đại sứ Beatrice Maser Mallor và Trưởng đại diện UNIDO tại Việt Nam Lê Thị Thanh Thảo trao tặng khen thưởng cho các tập thể. Ảnh: MPI

Phát biểu tại Hội thảo, Đại Sứ Thụy Sỹ tại Việt Nam Beatrice Maser Mallor cho biết, phát triển bền vững là ưu tiên của Thụy Sỹ, song song với việc bảo vệ môi trường là sự phát triển của người dân. Đại sứ Beatrice Maser Mallor khẳng định cam kết của Chính phủ Thụy Sỹ trong việc hỗ trợ Việt Nam chuyển đổi theo hướng kinh tế xanh hơn. Trong đó, sáng kiến KCN sinh thái là một trong những chương trình quan trọng trong khuôn khổ hợp tác và phát triển kinh tế của Thụy Sỹ dành cho Việt Nam. Mục tiêu cơ bản của chương trình hỗ trợ này là giới thiệu, trình diễn tính thực tiễn và lợi ích của các KCN bền vững trong chính sách phát triển công nghiệp của Việt Nam. Đồng thời, đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, UNIDO và các bên có liên quan đã triển khai Dự án đạt được các kết quả quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế theo hướng bền vững.

Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc Kamal Malhotra nhấn mạnh, sáng kiến KCN sinh thái phù hợp với Kế hoạch chiến lược chung của LHQ tại Việt Nam trong giai đoạn 2017-2021, đặc biệt ưu tiên 2 lĩnh vực trọng tâm là đảm bảo khả năng chống chịu với khí hậu và bền vững về môi trường và thúc đẩy sự thịnh vượng và quan hệ đối tác vì một mô hình tăng trưởng kinh tế bền vững và bao trùm. Dự án này là một minh họa cụ thể về những yêu cầu mà một nền kinh tế tuần hoàn cần phải có. Đó cũng chính là điều mà Chính phủ Việt Nam đang quan tâm và mong muốn được học hỏi kinh nghiệm từ LHQ và các đối tác phát triển khác nhằm xác định các ưu tiên chiến lược cho phát triển kinh tế - xã hội cho giai đoạn 2021-2030 của Việt Nam. Với tầm nhìn chiến lược trung hạn này, Chính phủ đang đặt nhiều hy vọng vào việc đạt được mục tiêu kép về tốc độ tăng trưởng cao và bền vững song song với bảo vệ môi trường.

Nhằm tiếp nối các kết quả tích cực của giai đoạn 1 và mở rộng các hoạt động trên quy mô mở rộng hơn khi cơ sở pháp lý về KCN sinh thái đã được xác lập, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất xây dựng và thực hiện Dự án - Giai đoạn 2 với thời gian thực hiện tối thiểu 3 năm, kể từ tháng 7/2019, gồm 6 hợp phần về tăng cường chính sách và hướng dẫn về KCN sinh thái, tăng cường năng lực và thể chế, nghiên cứu khả thi việc xây dựng công cụ quản lý KCN sinh thái, thúc đẩy tiếp cận tài chính đầu tư cho KCN sinh thái, thực hiện KCN sinh thái và quản lý dự án và chia sẻ kiến thức./.