ChuyenDoiSo

Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: MPI

Năm 2019: Bứt phá để hoàn thành kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc về giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2019, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh nhất trí với báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và ý kiến các bộ ngành địa phương. Về tình hình thực hiện các nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh cho biết, từ tháng 9/2018 đến nay, Phó Chủ tịch nước đã ký 45 hiệp định thương mại với giá trị khoảng 7,5 tỷ USD, trong đó vốn vay chiếm khoảng 73%, còn lại là viện trợ không hoàn lại và vốn đối ứng. Nhưng trong 45 hiệp định đã ký kết thì việc ký gia hạn và sửa đổi đã chiếm đến 47% trong đó có gia hạn từ 6 tháng, 1 năm đến 5 năm. Điều này cho thấy tốc độ giải ngân còn rất chậm do còn nhiều vướng mắc.

Phó Chủ tịch nước cho rằng, một trong những nguyên nhân trong việc giải ngân chậm là do sự phân cấp, phân quyền chưa thực sự mạnh, còn có sự chồng chéo, chờ đợi trong việc thực hiện các dự án. Do vậy, cần có sự phân công hợp lý, tránh qua nhiều khâu trung gian. Trong dự thảo Nghị quyết để thúc đẩy giải ngân trong thời gian tới cần đề cập đến việc rà soát việc phân công, phân cấp này.

Năm 2019, Chính phủ đề ra khẩu hiệu 12 chữ, trong đó có chữ “bứt phá”, là năm rất ý nghĩa tăng tốc để năm 2020 về đích với nhiều ý nghĩa, hoàn thành kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2016 - 2020, đạt được chỉ tiêu của nghị quyết đại hội Đảng các cấp. Do vậy, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh yêu cầu cần tiếp tục rà soát các dự án trọng điểm, như dự án cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành nếu chúng ta kéo dài thì vấn đề giải phóng mặt bằng cũng rất phức tạp, do vậy Chính phủ phải chỉ đạo để đẩy nhanh tiến độ hơn.

Phó Chủ tịch nước nhấn mạnh năm 2019 là năm Kỷ niệm 50 năm thực hiện Di chúc của Bác. Bác đã dạy chúng ta “Cái gì có lợi cho dân thì chúng ta phải hết sức làm” và tất cả những việc chúng ta đang làm là những việc có lợi cho dân. Tuy nhiên, “tôi có cảm giác ở đâu đó, một vài nơi cán bộ công chức còn có biểu hiện cái gì có lợi cho mình thì mới làm, do vậy phải chấn chỉnh vấn đề này”, Phó Chủ tịch nước nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: MPI

Phân vốn theo năm thì các địa phương rất khó thực hiện

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của vốn đầu tư công, nguồn vốn góp phần tạo ra hệ thống hạ tầng kinh tế - xã hội của đất nước, là nhân tố quan trọng quyết định sự tăng trưởng trực tiếp của nền kinh tế nhưng đồng thời đây cũng là nhân tố để huy động nguồn lực cho đầu tư phát triển. Do đó, việc giải ngân vốn đầu tư công có ý nghĩa rất quan trọng để tạo ra tăng trưởng trực tiếp. Việc giải ngân luôn được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm, tuy nhiên đến thời điểm này, tình hình giải ngân của năm 2019 vẫn rất chậm, chậm hơn so với cùng kỳ năm 2018.

Nhấn mạnh thêm một số nguyên nhân giải ngân vấn đầu tư công chậm, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cho rằng, trước hết là bất cập do công tác giao vốn, việc lập kế hoạch sử dụng vốn đầu tư công mới chỉ dựa vào tổng mức đầu tư của dự án, tức là giao một “cục” nhưng chưa dựa vào kế hoạch sử dụng vốn của một dự án. Nếu phân theo năm thì các địa phương rất khó thực hiện.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh, pháp luật liên quan đến đầu tư còn nhiều bất cập, liên quan đến nhiều luật như Luật đầu tư công, Luật ngân sách nhà nước, Luật đấu thầu, Luật bảo vệ môi trường, Luật đất đai… ảnh hưởng đến các thủ tục liên quan đến thẩm định, phê duyệt dự án, thiết kế, bồi thường giải phóng mặt bằng,…

Luật đầu tư công năm 2014 chưa tách riêng công tác chuẩn bị đầu tư, công tác lập thẩm định, phê duyệt thiết kếcơ sở, chưa tách riêng các phần vốn về giải phóng mặt bằng, muốn có kế hoạch đầu tư thì phải có dự án nhưng muốn có dự án thì phải có kế hoạch nên gây khó khăn trong quá trình thực hiện. Luật đầu tư công (sửa đổi) mới tách phần chuẩn bị đầu tư ra một gói vốn riêng chứ chưa tách phần giải phóng mặt bằng, mới chỉ có dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành là dự án trọng điểm quốc gia được tách giải phóng mặt bằng thành một dự án riêng. Về chủ quan, các chủ đầu tư chưa chủ động để đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị đầu tư dự án… Riêng vốn ODA, ngoài các nguyên nhân trên còn liên quan đến vốn đối ứng, đây là nguồn vốn rất quan trọng để hấp thụ vốn ODA.

Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đưa ra 5 nhóm giải pháp để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Thứ nhất là, tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư xây dựng để khắc phục những bất cập. Thứ hai, đổi mới công tác giao vốn đầu tư công, trước hết việc giao vốn đầu tư công phải gắn với kế hoạch thực hiện của từng giai đoạn của dự án, để từ đó phân bổ vốn đầu tư trong một năm hay nhiều năm đối với một dự án. Thứ ba, cần xây dựng cơ chế đặc thù để tách dự án giải phóng mặt bằng thành một dự án thành phần với những dự án có vốn đầu tư lớn hoặc những dự án quan trọng. Thứ tư, các bộ ngành địa phương cần chủ động để làm tốt công tác chuẩn bị đầu tư, vì trong Luật đầu tư công (sửa đổi) đã tách phần này ra thành nguồn vốn riêng. Vấn đề này phải làm sớm chứ không phải đợi có kế hoạch mới làm, sau khi có kế hoạch thì thực hiện sẽ giải quyết được thời gian và bố trí nguồn vốn hợp lý hơn. Thứ năm, thực hiện nghiêm việc tổ chức các ban quản lý dự án chuyên ngành và xây dựng, vì việc tổ chức, nâng cao tính chuyên nghiệp của bộ máy được tổng hợp từ kinh nghiệm các nhiều bộ, ngành và các nước giúp đẩy nhanh tiến độ giải ngân, góp phần nâng cao tiến độ, chất lượng đầu tư công.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: MPI

Đẩy mạnh phân cấp rõ ràng hơn với từng dự án cấp bách

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đồng tình với báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và đề xuất, trong thời gian tới, các bộ, ngành, địa phương tiếp tục quán triệt thực hiện Nghị quyết số 70, Chỉ thị số 09, đặc biệt là Công điện số 1042, đồng thời đẩy mạnh phân cấp, phân công rõ ràng hơn.

Đồng thời đề nghị, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sớm hoàn thành các Nghị định hướng dẫn Luật đầu tư công (sửa đổi) và tiếp tục đôn đốc các bộ, ngành, địa phương hoàn thành hồ sơ để sớm giao số vốn còn lại. Đồng thời, rà soát để báo cáo Thủ tướng Chính phủ sớm có giải pháp chuyển giao vốn ở những dự án không có khả năng giải ngân để điều chuyển cho các dự án khác, đơn vị khác theo quy định của Luật ngân sách nhà nước. Bên cạnh đó, Bộ sớm có hướng dẫn các địa phương xây dựng phương án kế hoạch đầu tư công trung hạn, vốn đầu tư công năm 2020 theo Chỉ thị 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về lập kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025. Cùng với đó, triển khai ngay phương án phân bổ vốn năm 2020, để trình Quốc hội.

Thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các địa phương thành lập các tổ công tác để đôn đốc thực hiện, thường xuyên giao ban, báo cáo để tháo gỡ vướng mắc khó khăn, đồng thời đóng góp ý kiến cho dự thảo nghị quyết của Chính phủ về các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2019, đề ra một số nhiệm vụ và giải pháp để triển khai cho năm 2020.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu kết luận Hội nghị. Ảnh: MPI

Giải ngân thấp là căn bệnh trầm kha cần tiếp tục tháo gỡ

Kết luận Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ghi nhận và đánh giá cao báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng như những ý kiến thẳng thắn, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương.

Phê bình sự chậm trễ, nhũng nhiễu, tiêu cực, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ với các bộ, ngành, địa phương về những khó khăn, vướng mắc trong giải ngân vì có nhiều quy định chồng chéo, tuy nhiên, quy trình, thủ tục vẫn phải làm đầy đủ, chặt chẽ. Bên cạnh đẩy nhanh tiến độ thì đặc biệt phải quan tâm chất lượng công trình, dự án, “đừng làm dối, làm hỏng, đừng ăn cắp định mức, rút ruột công trình”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, giải ngân thấp là căn bệnh trầm kha cần tiếp tục tháo gỡ. Có nguyên nhân khách quan và chủ quan nhưng nguyên nhân chủ quan là chính, nhất là khâu điều hành dự án, trách nhiệm của cơ quan chủ đầu tư. Nhiều bộ, ngành, địa phương chưa tập trung chỉ đạo công tác này. Nếu tuần nào cũng họp đôn đốc kiểm tra thì không có tình trạng chậm trễ như hiện nay. Một nguyên nhân chủ quan nữa là tình trạng không sát sao chỉ đạo, không trực tiếp tháo gỡ, chưa phân cấp, giao quyền, bệnh nhũng nhiễu, gây khó khăn ở một số cấp, một số ngành, một số cơ quan.

Do vậy, các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan chức năng cần nghiêm túc rút kinh nghiệm về căn bệnh này, khi xem xét thi đua khen thưởng, đề bạt cán bộ thì xem xét nhiệm vụ này mà cán bộ đó từng phụ trách có chậm trễ, gây thất thoát hay không, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Các cấp, các ngành, từng cơ quan, đơn vị liên quan từ nay đến cuối năm 2019 và trong năm 2020 cần tập trung thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công, coi đây là nhiệm vụ chính trị trọng tâm cấp bách của các cấp, các ngành, từng cơ quan, đơn vị liên quan, năm cuối thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020. Vốn thiếu và ít nên phải được giải ngân hiệu quả, kịp thời. Các bộ, ngành, địa phương cần nhận thức sâu sắc, thấm nhuần tư tưởng chỉ đạo này. Phải kỷ luật kịp thời nghiêm minh đối với những vi phạm, làm chậm, kém hiệu quả, lợi ích nhóm, tham nhũng, lãng phí trong công tác đầu tư. Xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân không biết làm việc hoặc cố tình cản trở, gây khó khăn, làm chậm tiến độ được giao.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh vai trò quan trọng của người đứng đầu và yêu cầu các Bộ trưởng, Chủ tịch UBND cấp tỉnh, Trưởng ngành, chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc chỉ đạo thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ, các giải pháp thực hiện giải ngân vốn đầu tư công, nỗ lực phấn đấu tối đa để giải ngân hết số vốn kế hoạch theo đúng tinh thần Nghị quyết 01 đã đề ra.

Đối với những bộ, ngành, địa phương có số vốn đầu tư công lớn như Bộ Giao thông vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế và các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng, Chủ tịch UBND trực tiếp chỉ đạo thực hiện đồng bộ quyết liệt để đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công, nhất là những dự án trọng điểm cấp bách.

Bên cạnh đó, sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương rất quan trọng, kiên quyết không để tái diễn tình trạng "quyền anh, quyền tôi", đổ lỗi cho nhau như vừa qua, vì lợi ích của bộ, ngành, địa phương mình mà không hợp tác. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cần đẩy mạnh sự phối hợp giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Tài chính, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp với các bộ, ngành để giải quyết các vướng mắc trong triển khai dự án đầu tư công thuộc các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước.

Tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ đã giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo Thủ tướng về phương án xử lý để giao hết kế hoạch đầu tư vốn ngân sách Trung ương năm 2019 còn lại trước ngày 05/10/2019 và báo cáo Thủ tướng trước ngày 10/10/2019 việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư vốn năm 2019 từ các dự án giải ngân chậm sang dự án có nhu cầu giải ngân thêm để đẩy nhanh tiến độ thực hiện…./.