ChuyenDoiSo

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại Phiên họp. Ảnh: MPI

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, ngày 18/11/2019, Quốc hội đã phê duyệt Đề án tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Nghị quyết số 88/2019/QH14). Theo đó, ngày 15/02/2020, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 12/NQ-CP về việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 88/2019/QH14 và giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Ủy ban Dân tộc, Bộ Tài chính và các Bộ, ngành liên quan tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng thẩm định Nhà nước thẩm định Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, Báo cáo nghiên cứu khả thi Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Theo dự kiến, Chương trình được trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp tới.

Đây là Chương trình rất quan trọng đối với đồng bào dân tộc thiểu số và trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm, hỗ trợ đối tượng này về mọi mặt với nhiều chính sách nhằm nâng cao đời sống. Tuy nhiên, đánh giá các giai đoạn trước cho thấy, kết quả thực hiện chưa đạt yêu cầu, trong đó có nguyên nhân như do quá nhiều chính sách ở nhiều chương trình, dự án khác nhau. Theo đánh giá sơ bộ có khoảng 118 chính sách liên quan đến đồng bào dân tộc nằm ở nhiều Bộ, ngành dẫn đến sự phân tán, manh mún, thiếu đồng bộ, không căn cơ và không bài bản trong khi nguồn lực hạn chế. Điều này dẫn đến đời sống của khu vực này vẫn còn nhiều khó khăn, càng ngày càng có sự phân hóa giàu nghèo, tạo nên khoảng cách phát triển giữa các vùng miền, giữa các tầng lớp người dân. Do vậy, chủ trương của Đảng và Nhà nước là phát triển cân bằng giữa các vùng miền, hài hòa giữa các tầng lớp người dân.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, Chương trình được ban hành tổng hợp tất cả các chương trình liên quan đến đồng bào dân tộc, thống nhất quản lý, điều hành hiệu quả, trúng và đúng, tiết kiệm nguồn lực của nhà nước để sau khoảng thời gian 5 năm, 10 năm thực hiện sẽ nhìn thấy kết quả cụ thể. Đồng thời cho biết, hiện có 02 chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016-2020 bao gồm chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và trong thời gian tới sẽ bổ sung Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Như vậy, nếu tính cả chương trình này thì cả nước có 03 chương trình mục tiêu quốc gia (trước đây có 16 chương trình mục tiêu quốc gia, 60 chương trình mục tiêu) và đến nay còn 21 chương trình mục tiêu và dự kiến nhiệm kỳ tới đây chỉ còn 3 chương trình mục tiêu quốc gia, không còn các chương trình mục tiêu. Điều này nhằm thay đổi cơ chế để quản lý điều hành.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị các thành viên Hội đồng với tinh thần trách nhiệm cao nhất, tập trung nghiên cứu các nội dung do cơ quan soạn thảo đưa ra để hoàn thiện, trình cấp có thẩm quyền theo đúng quy định, đảm bảo tính khả thi, chất lượng cao. Đồng thời, lưu ý đến vấn đề trùng lặp giữa chương trình mục tiêu quốc gia này với 02 chương trình mục tiêu quốc gia đang thực hiện; những vấn đề ưu tiên, tập trung đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc theo từng giai đoạn để không lãng phí nguồn lực, “phải liệu cơm gắp mắm” bởi nhu cầu thực tế là rất lớn.

Toàn cảnh Phiên họp. Ảnh: MPI

Trình bày báo cáo tóm tắt đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Vụ trưởng Vụ Chính sách dân tộc, Ủy ban Dân tộc Bùi Văn Lịch cho biết, nước ta có 53 dân tộc thiểu số với 14.119.256 người, cư trú thành cộng đồng ở 51 tỉnh, thành phố, 548 huyện, 5.266 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 382 xã biên giới. Đây là vùng có nhiều tài nguyên khoáng sản giá trị như vàng, nhôm, thiếc, than…

Việc xây dựng Chương trình nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế, khắc phục hạn chế, bất cập để phát triển mạnh mẽ, toàn diện hơn nữa vùng dân tộc thiểu số và miền núi, góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về công tác dân tộc và chính sách dân tộc. Đồng thời, giải quyết được những tồn tại, hạn chế, bất cập trong công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc hiện nay, đáp ứng mong đợi của đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi phát triển nhanh, bền vững, tạo sinh kế, tăng thu nhập cho người dân, góp phần giảm nghèo nhanh, bền vững…

Tại phiên họp, Vụ trưởng Vụ Giám sát và Thẩm định đầu tư, Bộ Kế hoạch và Đầu tư Tăng Ngọc Tráng, đại diện Tổ chuyên gia thẩm định liên ngành trình bày báo cáo thẩm định Chương trình và cho biết, hồ sơ Chương trình đã đủ điều kiện để thẩm định. Đồng thời nhấn mạnh đến các nội dung liên quan đến sự cần thiết đầu tư của chương trình; mục tiêu, phạm vi và quy mô của chương trình; xác định nội dung trùng lặp với các chương trình, dự án đã có quyết định chủ trương đầu tư; tổng mức vốn và cơ cấu nguồn lực thực hiện Chương trình; khả năng cân đối nguồn vốn đầu tư công, huy động các nguồn lực và nguồn vốn khác; sự phù hợp của tiến độ thực hiện chương trình với điều kiện thực tế và khả năng huy động nguồn lực trong quá trình thực hiện; sự hợp lý của việc phân chia các dự án thành phần của Chương trình theo quy định của pháp luật;…

Tham gia thảo luận, các thành viên Hội đồng là đại diện cho các Bộ, ngành đã đưa ra các ý kiến trao đổi, góp ý thẳng thắn, khách quan và bày tỏ nhất trí cao với các đề xuất tại báo cáo và hồ sơ thẩm định Chương trình. Đánh giá cao mục tiêu, sự cần thiết của Chương trình, góp phần quan trọng trong công tác xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống người dân. Đồng thời, góp phần khắc phục những tồn tại, hạn chế hiện nay, tạo sự thống nhất, bảo đảm hiệu quả trong tổ chức thực hiện chính sách dân tộc, tạo đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bảo dân tộc thiểu số và miền núi. Các đại biểu cũng tập trung thảo luận về phạm vi và quy mô của Chương trình; tính trùng lặp của chương trình với các chương trình, dự án; tên gọi của chương trình…

Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến phát biểu tại Phiên họp. Ảnh: MPI

Ý kiến từ cơ quan chủ trì soạn thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Đỗ Văn Chiến cảm ơn ý kiến của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng và các thành viên Hội đồng. Đồng thời nhấn mạnh, Đề án là kết tinh, sản phẩm trách nhiệm của tất cả các Bộ, ngành.

Theo Kết luận số 65-KL/BCT của Bộ Chính trị, công tác dân tộc có nhiều chuyển biến tích cực, đạt được nhiều thành tựu toàn diện về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; phát huy sức mạnh đoàn kết các dân tộc, đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, củng cố lòng tin của đồng bào dân tộc thiểu số đối với Ðảng, Nhà nước.

Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được quan tâm đầu tư, góp phần tạo diện mạo mới cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số được cải thiện rõ nét. Sự nghiệp giáo dục - đào tạo và chăm sóc sức khỏe Nhân dân có nhiều tiến bộ; các giá trị văn hóa dân tộc truyền thống được bảo tồn và phát huy. Quyền bình đẳng giữa các dân tộc cơ bản được bảo đảm; đoàn kết giữa các dân tộc tiếp tục được củng cố. Hệ thống chính trị cơ sở ở vùng dân tộc, miền núi được tăng cường, đội ngũ cán bộ được kiện toàn, đáp ứng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ, quốc phòng, an ninh, chính trị được giữ vững, ổn định.

Bên cạnh những kết quả đạt được, so với sự phát triển chung của cả nước và từng địa phương, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn nhiều khó khăn, kinh tế - xã hội phát triển chậm; tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo và nguy cơ tái nghèo cao; khoảng cách giàu - nghèo có xu hướng gia tăng…

Kết luận phiên họp, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá cao ý kiến của các đại biểu và công tác chuẩn bị của Ban soạn thảo, Tổ chuyên gia liên ngành. Đồng thời nhấn mạnh đến nguyên tắc, bản chất của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, quan tâm, hỗ trợ người nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số là chủ trương lớn Đảng và Nhà nước và đã được thực hiện trong nhiều năm qua và điển hình như 02 chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2016-2020 đang thực hiện bao gồm: Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững với đối tượng hướng đến là người nghèo, đồng bào dân tộc miền núi và sẽ tiếp tục được thực hiện trong thời gian tới, không chỉ là trong 5 năm, 10 năm mà là cả quá trình song hành cùng sự phát triển của đất nước.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh vấn đề liên quan đến xác định nhu cầu để đưa ra tính toán nguồn lực cụ thể. Đồng thời nhấn mạnh đến sự thống nhất trong việc xác định rõ mục tiêu, đối tượng, địa bàn, nguồn lực để thực hiện một cách bài bản, để sau 5, 10 năm đánh giá được các chỉ tiêu cụ thể.

Đồng thời đề nghị, cơ quan soạn thảo trên cơ sở ý kiến góp ý của các thành viên Hội đồng và tiếp tục bám sát các nội dung được quy định tại Nghị quyết số 88, Nghị quyết số 12, nghiên cứu, tiếp thu hoàn thiện Dự thảo để trình cấp có thẩm quyền theo quy định. Các nội dung đều phải hướng đến sinh kế nhiều hơn, nâng cao nhận thức, đào tạo, dạy nghề; khuyến nông để có điều kiện sản xuất, tiếp cận thị trường … đảm bảo chính sách không ai bị bỏ lại phía sau./.