ChuyenDoiSo

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình, làm rõ một số vấn đề các đại biểu Quốc hội quan tâm. Ảnh: quochoi.vn

Kinh tế - xã hội năm 2020 có rất nhiều điểm sáng và đạt được kết quả khá tích cực

Về tình hình phát triển kinh tế - xã hội năm 2020, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, hầu hết các đại biểu đều thống nhất đánh giá rằng năm 2020 là một năm hết sức đặc biệt đối với nước ta. Ngay từ đầu năm 2020, chúng ta đã phải đối mặt ngay với rất nhiều khó khăn, thách thức từ đại dịch Covid-19 và vào cuối năm lại phải chịu ảnh hưởng rất nghiêm trọng bởi thiên tai, bão, lụt với tần suất liên tiếp và cường độ lớn, tập trung chủ yếu vào miền Trung. Mặc dù vậy, kinh tế - xã hội của năm 2020 đều được nhận định, đánh giá rằng vẫn có rất nhiều điểm sáng và đạt được kết quả khá tích cực.

Kinh tế vĩ mô duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được đảm bảo. Việt Nam là một trong số rất ít các nền kinh tế trên thế giới đạt được mức tăng trưởng dương. Các lĩnh vực sản xuất đã có dấu hiệu phục hồi, xuất siêu đạt mức kỷ lục. Giải ngân vốn đầu tư công đã có nhiều tiến bộ, môi trường kinh doanh được cải thiện, số doanh nghiệp thành lập mới và thu hút đầu tư nước ngoài đạt được kết quả khá, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ thích ứng nhanh với bối cảnh của dịch bệnh, an sinh xã hội và đời sống của Nhân dân cơ bản được bảo đảm.

Đạt được kết quả nổi bật nêu trên và đặc biệt trong bối cảnh hết sức khó khăn, có thể nói là chưa từng có trong lịch sử, đó là nhờ vào sự lãnh đạo kịp thời của Đảng, sự đồng hành, ủng hộ và giám sát của Quốc hội, sự điều hành, chỉ đạo quyết liệt, hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự nỗ lực của toàn thể Nhân dân cùng cả hệ thống chính trị. Các kết quả đạt được ấn tượng nêu trên được cộng đồng quốc tế đánh giá cao và ngày càng khẳng định, nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, đặc biệt đã củng cố được niềm tin và sự đồng lòng, ủng hộ của người dân cả nước, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Bài học kinh nghiệm quý giá trong lãnh đạo, chỉ đạo điều hành

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, từ những kết quả đạt được có thể rút ra 4 bài học kinh nghiệm quý giá trong lãnh đạo, chỉ đạo điều hành. Một là, niềm tin và sự đồng thuận, đồng lòng ủng hộ của người dân là hết sức quan trọng. Hai là, tinh thần đoàn kết dân tộc, nhân ái của con người Việt Nam đã trở thành động lực chủ yếu, lan tỏa những hành động tốt đẹp, nhân văn trong xã hội. Ba là, sự lãnh đạo, chỉ đạo hết sức đúng đắn, chính xác và kịp thời của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả và nỗ lực, cố gắng của toàn hệ thống chính trị trong hành động. Bốn là, tính tự chủ của nền kinh tế, khả năng chống chịu cũng như thích nghi của nền kinh tế là yếu tố nền tảng để chúng ta có thể đứng vững và vượt qua được những giai đoạn khó khăn.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, trong quá trình phát triển, mặc dù đạt được những kết quả tích cực như vậy nhưng nền kinh tế vẫn đang còn một số những tồn tại, hạn chế cần tập trung để xử lý, kể cả trong trước mắt và lâu dài khi nền kinh tế đã có sự phục hồi nhưng không đồng đều. Một số ngành, lĩnh vực người lao động còn gặp nhiều khó khăn, năng suất lao động, năng lực cạnh tranh của sản phẩm, doanh nghiệp và của toàn nền kinh tế còn hạn chế. Việc thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng cũng như thực hiện 3 khâu đột phá chiến lược chưa đáp ứng được yêu cầu. Giải ngân vốn đầu tư công có chuyển biến tích cực nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu đề ra. Cổ phần hóa và thoái vốn của doanh nghiệp nhà nước tại các doanh nghiệp chưa đạt được kế hoạch, nguy cơ nợ xấu của ngân hàng đang còn tiềm ẩn. Cân đối, thu chi ngân sách nhà nước gặp khó khăn. Môi trường kinh doanh chưa thật sự thông thoáng, thuận lợi. Việc giải ngân gói hỗ trợ người dân, doanh nghiệp còn chậm, còn một số vấn đề. Khoảng cách giàu, nghèo có nguy cơ gia tăng do ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19 cũng như thiên tai, dịch bệnh.

“Về những vấn đề này chúng tôi xin nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu để tham mưu cho Chính phủ bổ sung trong hệ thống các giải pháp, trong chỉ đạo, điều hành phát triển kinh tế - xã hội của năm 2021 cũng như các năm tiếp theo mà Chính phủ đã trình Quốc hội”, Bộ trưởng nói.

Tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội của giai đoạn 2021-2025

Về vấn đề được các đại biểu quan tâm liên quan đến phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và kế hoạch đầu tư công năm 2020 cũng như giai đoạn 2021-2025, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, về mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2021 khoảng 6%, một số đại biểu cho là tương đối cao và khó có khả năng thực hiện. Như Chính phủ đã báo cáo, bước vào năm 2021 dự báo nước ta vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức đến từ môi trường quốc tế còn nhiều rủi ro và bất định, cạnh tranh giữa các quốc gia lớn, suy thoái kinh tế thế giới ảnh hưởng sâu rộng và kéo dài của dịch Covid-19, tình hình thiên tai, dịch bệnh trong nước vẫn còn diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, chúng ta cũng cần nhận thấy có không ít những cơ hội và tiềm năng mà nước ta có thể nắm bắt để vươn lên phát triển mạnh mẽ như tác động tích cực từ các hiệp định thương mại tự do, trong đó có EVFTA với EU, cơ hội thu hút FDI từ việc dịch chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế, chuyển đổi số, thương mại điện tử, sự hình thành các ngành nghề, mô hình kinh doanh mới sáng tạo, từ nguồn nhân lực dồi dào, năng động.

Do vậy, nếu tận dụng triệt để các cơ hội trên và khắc phục được những khó khăn nội tại của nền kinh tế thì khả năng đạt được mức tăng trưởng cao vào năm 2021 cũng như giai đoạn 2021-2025 là có cơ sở. Hơn nữa, do mức tăng trưởng của năm 2020 dự kiến đạt thấp, tức là chúng ta dự kiến đạt khoảng 2%-3% cũng là căn cứ để xây dựng mục tiêu tăng trưởng của năm 2021 cao hơn ở mức bình thường. Điều này vừa phù hợp với dự báo tăng trưởng của Việt Nam và của các tổ chức quốc tế, vừa phù hợp với thực tiễn tăng trưởng của các quốc gia trên thế giới. Việc đặt mục tiêu tăng trưởng của năm 2021 khoảng 6% cũng là nhằm động lực để quyết tâm phấn đấu cao, vừa để tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội của giai đoạn 2021-2025.

Về thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đồng ý với ý kiến của các đại biểu nêu, đó là trong quá trình điều hành phải xây dựng thêm một số kịch bản để đối phó và ứng phó cho kịp thời với tình hình diễn biến của dịch bệnh. Thứ hai là, các nhiệm vụ trọng tâm trước mắt phải tập trung vào khắc phục hậu quả và khôi phục sản xuất, ổn định đời sống cho người dân ở vùng bão, lũ. Tranh thủ các cơ hội mới sau khi các dịch bệnh đi qua.

Không thay đổi phương pháp tính GDP

Đối với kết quả đánh giá lại GDP, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, việc đánh giá lại quy mô GDP của Việt Nam là cần thiết và là hoạt động bình thường để khắc phục các vấn đề đánh giá thường xuyên chúng ta không thực hiện được nhằm nhận diện được chính xác, toàn diện quy mô của nền kinh tế, phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn của nhiều quốc gia trên thế giới.

Quá trình đánh giá lại GDP được thực hiện theo quy trình chặt chẽ, khoa học và đảm bảo công khai, minh bạch. Tất cả các thông tin tham vấn và có sự tham gia liên tục của các chuyên gia thống kê Liên hợp quốc, chuyên gia của IMF, các chuyên gia là nhà khoa học, nhà quản lý và quan trọng hơn cả là việc đánh giá lại không thay đổi phương pháp tính GDP, nhưng bổ sung những thông tin và cập nhật quy định mới của thống kê Liên hợp quốc cũng như các nguồn thông tin đánh giá lại dựa vào các cuộc tổng điều tra, đề án thống kê khu vực kinh tế chưa được quan sát, báo cáo của các bộ, ngành thông tin và ngành thuế.

Chúng ta nên dùng từ "GDP đánh giá lại", chúng ta không nên dùng từ "GDP điều chỉnh". Nếu chúng ta dùng "GDP điều chỉnh" rất dễ hiểu nhầm sang việc tự điều chỉnh thay đổi phương pháp tính. Đây là bổ sung, cập nhật những thông tin mới và bổ sung những vấn đề còn thiếu, còn sót chưa được cập nhật và nay được cập nhật, không phải thay đổi phương pháp. Chúng ta không nên gọi GDP điều chỉnh sẽ dẫn đến hiểu lầm, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Trên cơ sở kết quả đánh giá lại đó, quy mô GDP bình quân đã tăng 25,4%/1 năm. Theo đó, từ năm 2021 trở đi, tốc độ tăng GDP và GDP bình quân đầu người được tính trên GDP đã đánh giá lại của năm 2020, theo đó tốc độ tăng là 6% của năm 2021 và GDP bình quân đầu người của năm 2021 là 3.700 USD.

Công tác quy hoạch: nhiều nhiệm vụ mới và khó, lần đầu tiên được triển khai thực hiện

Về các vấn đề liên quan đến quy hoạch hiện nay, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, do đây là những nhiệm vụ mới và khó, lần đầu tiên chúng ta triển khai đồng bộ hệ thống quy hoạch theo Luật Quy hoạch và theo phương pháp tích hợp. Bên cạnh đó, sự hạn chế cả về số lượng và chất lượng của các đơn vị tư vấn, cùng với đó việc lập quy hoạch đòi hỏi phải có sự phối hợp đồng bộ, tổng hợp, đa ngành giữa các bộ, cơ quan trung ương, địa phương. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai đang còn lúng túng, phối hợp chưa hiệu quả giữa các cơ quan, đơn vị tư vấn trong lập kế hoạch.

Việc chậm phân định vùng kinh tế - xã hội để lập các quy hoạch vùng theo quy định của Luật Quy hoạch cũng là nguyên nhân ảnh hưởng tới việc triển khai lập quy hoạch vùng đang còn chậm. Nhận thức được các nguyên nhân này, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo sát sao các bộ, cơ quan trung ương, địa phương khẩn trương đẩy nhanh tiến độ xây dựng quy hoạch. Đến nay, nhiệm vụ lập quy hoạch tổng thể quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ thông qua. Công tác lựa chọn tư vấn đang được thực hiện. Đến nay, có 25/39 quy hoạch ngành quốc gia đã được phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch và đang lựa chọn tư vấn theo quy định hiện hành và đẩy nhanh tiến độ để lập quy hoạch. 14 quy hoạch còn lại đang khẩn trương hoàn thiện các thủ tục, hồ sơ để trình thẩm định nhiệm vụ lập quy hoạch ngành quốc gia.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, việc phân định vùng kinh tế - xã hội để xây dựng quy hoạch vùng đã được Thủ tướng Chính phủ kết luận, hiện đang tổ chức thẩm định dự toán nhiệm vụ lập quy hoạch vùng và lựa chọn tư vấn để xây dựng nhiệm vụ lập quy hoạch. Riêng đối với quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2050 đang được Bộ Kế hoạch và Đầu tư hoàn thiện, dự kiến tháng 12/2020 sẽ trình Hội đồng thẩm định quy hoạch để tổ chức thẩm định quy hoạch và sẽ trình phê duyệt chính thức trong nửa đầu năm 2021.

Về quy hoạch cấp tỉnh, đến nay có 56/63 địa phương đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch và 7 địa phương còn lại cũng đang hoàn thiện các hồ sơ để trình Thủ tướng Chính phủ.

Về định hướng kế hoạch đầu tư công của giai đoạn 2021-2025, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, nhiều đại biểu cho rằng, kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 đã đạt được những kết quả nổi bật, khắc phục cơ bản được tình trạng đầu tư dàn trải, phân tán, phê duyệt dự án không đảm bảo được các nguồn vốn, chấm dứt được phát sinh, nợ đọng xây dựng cơ bản, bố trí đủ vốn cho các chương trình mục tiêu quốc gia. Đồng thời, đẩy mạnh phân cấp trong quản lý hoạt động đầu tư gắn với cả trách nhiệm của từng cấp, góp phần nâng cao được hiệu quả, hiệu lực trong công tác quản lý và sử dụng vốn nhà nước đối với toàn bộ quá trình đầu tư, nâng cao kỷ luật, kỷ cương trong hoạt động đầu tư.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đầu tư công giai đoạn 2016-2020 vẫn còn một số tồn tại, hạn chế đã được các đại biểu chỉ ra như là chất lượng chuẩn bị đầu tư dự án thấp. Vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương chưa được phát huy. Cơ cấu đầu tư chậm, thay đổi cơ chế chính sách chưa đủ mạnh để thu hút nguồn lực xã hội tham gia đầu tư vào khu vực không có sinh lời. Giải ngân vốn đầu tư công mặc dù đã có chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn rất chậm so với yêu cầu và tình trạng lãng phí, thất thoát cũng chưa được xử lý triệt để…

Về các chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn tới, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chính phủ ghi nhận ý kiến của các đại biểu, chỉ đạo các cơ quan rà soát, tránh trùng lặp hoặc bỏ sót, đồng thời sẽ lồng ghép các mục tiêu và nguồn lực để đảm bảo hiệu quả đầu tư cao nhất trong các chương trình này, đặc biệt sẽ bố trí đủ vốn để thực hiện cho cả 3 Chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn 2021-2025.

Qua ý kiến góp ý của các đại biểu Quốc hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ triển khai nghiên cứu, tham mưu, đề xuất các giải pháp cho Chính phủ trong công tác chỉ đạo, điều hành để thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội trong năm 2021 cũng như các năm tiếp theo và mong tiếp tục nhận được sự giám sát, quan tâm, góp ý và ủng hộ của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh./.