ChuyenDoiSo

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng báo cáo một số nội dung của Hiệp định. Ảnh: Quochoi.vn

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Hiệp định EVIPA sẽ thay thế 21 hiệp định khuyến khích và bảo hộ đầu tư song phương hiện hành giữa Việt Nam và các nước thành viên EU. Hiệp định có 4 Chương, 92 Điều và 13 Phụ lục, trong đó, Chương 1 quy định về mục tiêu và các khái niệm sử dụng trong Hiệp định. Chương 2 quy định về phạm vi điều chỉnh của Hiệp định và cam kết của mỗi Bên về bảo hộ đầu tư đối với nhà đầu tư đã có hoạt động đầu tư hợp pháp trên lãnh thổ của Bên kia. Chương 3 quy định về cơ chế giải quyết tranh chấp trong quá trình thực thi Hiệp định và Chương 4 quy định về cơ chế tổ chức thực thi Hiệp định. Chương này cũng quy định về các biện pháp ngoại lệ mà mỗi Bên có thể áp dụng mà không bị coi là vi phạm Hiệp định.

Mục tiêu của Hiệp định là nhằm tăng cường quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư giữa các Bên phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững, thu hút đầu tư một cách có ý thức để bảo vệ môi trường, người lao động theo các tiêu chuẩn và thỏa thuận quốc tế mà các Bên đã tham gia, đồng thời nâng cao mức sống, thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế, tạo cơ hội việc làm mới và cải thiện phúc lợi chung.

Theo Báo cáo thuyết minh, nghĩa vụ về bảo hộ đầu tư của mỗi Bên được quy định: Một là, mỗi Bên cam kết đối xử với nhà đầu tư của Bên kia không kém thuận lợi hơn nhà đầu tư của nước mình (Đối xử quốc gia). Hai là, mỗi Bên cam kết đối xử với nhà đầu tư của Bên kia không kém thuận lợi hơn nhà đầu tư của bất kỳ nước thứ ba nào khác (Đối xử tối huệ quốc). Ba là, mỗi Bên bảo đảm đối xử công bằng và thỏa đáng, bảo hộ an toàn đầy đủ cho nhà đầu tư của Bên kia. Bốn là, các Bên cam kết không trực tiếp hoặc gián tiếp quốc hữu hóa, tước quyền sở hữu của nhà đầu tư, trừ trường hợp vì mục đích công, phù hợp với thủ tục luật định, trên cơ sở không phân biệt đối xử và bồi thường thỏa đáng, đầy đủ cho nhà đầu tư.

Năm là, mỗi Bên cam kết cho phép nhà đầu tư tự do chuyển vốn và lợi nhuận ra nước ngoài một cách không chậm trễ, bằng đồng tiền tự do chuyển đổi và theo tỷ giá thị trường áp dụng tại thời điểm chuyển tiền. Sáu là, mỗi Bên cam kết không phân biệt đối xử giữa các nhà đầu tư trong trường hợp Bên đó quyết định bồi thường cho nhà đầu tư về những thiệt hại phát sinh do chiến tranh, xung đột vũ trang.

Báo cáo thuyết minh nêu rõ, Hiệp định EVIPA sẽ có những tác động tích cực về chính trị, an ninh quốc gia và đối ngoại. Hiệp định quy định một số nguyên tắc nhằm bảo đảm để Việt Nam phát triển quan hệ với EU trên tinh thần tôn trọng độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và đoàn kết dân tộc phù hợp với những mục tiêu đã được các Bên thỏa thuận theo Hiệp định hợp tác và đối tác toàn diện Việt Nam - EU.

Về đối ngoại, việc thực thi Hiệp định này sẽ góp phần tăng cường sự gắn kết về kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và EU, đồng thời củng cố và làm sâu sắc hơn mối quan hệ giữa hai Bên.

Về chính sách kinh tế vĩ mô, Hiệp định sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam thông qua tác động tới đầu tư, thương mại, cải thiện năng suất và cải thiện môi trường thể chế.

Việc thực hiện cam kết theo Hiệp định EVIPA sẽ là động lực thúc đẩy Việt Nam tiếp tục hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách nhằm cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh theo hướng ngày càng thuận lợi, bình đẳng, an toàn, minh bạch và thân thiện hơn đối với nhà đầu tư thuộc mọi thành phần kinh tế.

Cùng với những cam kết về mở cửa thị trường hàng hóa, dịch vụ, đầu tư theo Hiệp định EVFTA, việc thực thi Hiệp định EVIPA sẽ tạo môi trường thuận lợi để Việt Nam đẩy mạnh thu hút đầu tư trong một số lĩnh vực mà EU có tiềm năng và thế mạnh do mức độ tự do hóa đầu tư của EU vào Việt Nam sẽ được tăng thêm, đặc biệt là trong một số ngành dịch vụ chuyên môn, dịch vụ tài chính, dịch vụ viễn thông, dịch vụ vận tải, dịch vụ phân phối, công nghiệp chế biến, chế tạo sử dụng công nghệ cao, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo.

Bên cạnh đó, đầu tư từ EU trong các lĩnh vực này có thể hỗ trợ phát triển khu vực kinh tế trong nước. Thông qua liên kết sản xuất với doanh nghiệp có vốn đầu tư của EU, doanh nghiệp trong nước sẽ có cơ hội tham gia vào chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng của EU và toàn cầu, được chuyển giao công nghệ, kỹ năng, qua đó sẽ nhận được tác động lan tỏa về công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng, góp phần tăng sức cạnh tranh và hiệu quả của nền kinh tế.

Về tác động đối với cơ chế giải quyết tranh chấp và thi hành pháp luật, các quy định của Hiệp định EVIPA được xây dựng chi tiết, có tiêu chí rõ ràng, ghi nhận quyền ban hành và thực hiện chính sách của mỗi Bên. Điều đó sẽ góp phần bảo đảm để các quy định của Hiệp định EVIPA được hiểu và áp dụng một cách nhất quán, giúp hạn chế tối đa khả năng tranh chấp xảy ra.

Mặt khác, việc thiết lập cơ chế giải quyết tranh chấp thường trực theo Hiệp định EVIPA để giải quyết tranh chấp giữa nhà nước và nhà đầu tư của một Bên được đánh giá là bước tiến mới so với cơ chế trọng tài giải quyết tranh chấp theo từng vụ việc mà Việt Nam đã áp dụng theo 66 Hiệp định song phương về khuyến khích và bảo hộ đầu tư đã ký kết trong gần 30 năm qua.

Với những điểm tiến bộ nêu trên, Hiệp định EVIPA tạo cơ sở pháp lý bảo đảm để Việt Nam thực thi các cam kết theo Hiệp định này và pháp luật của mình một cách công bằng, minh bạch, nhất quán và có hiệu quả.

Báo cáo thuyết minh cũng nêu rõ, thực tế cho thấy, thể chế, chính sách, cơ chế quản lý của Việt Nam còn một số mặt hạn chế; hệ thống kết cấu hạ tầng và nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế nói chung và nhu cầu các nhà đầu tư EU nói riêng. Việc thực hiện cơ chế giải quyết tranh chấp theo Hiệp định EVIPA cũng đặt ra những thách thức lớn hơn trong việc xây dựng và thực thi pháp luật, phòng ngừa và giải quyết có hiệu quả tranh chấp, vướng mắc với nhà đầu tư. Điều này đòi hỏi Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp phải thực hiện những giải pháp đồng bộ, toàn diện để có thể phát huy tối đa những lợi ích từ Hiệp định EVIPA và EVFTA.

Trên cơ sở các nội dung trên, Chính phủ kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội ban hành Nghị quyết phê chuẩn Hiệp định EVIPA gồm những nội dung sau: Phê chuẩn và áp dụng trực tiếp toàn bộ nội dung Hiệp định, trừ các Khoản 2,3,4 và 5, Điều 3.57 Chương 3. Cho phép công nhận và thi hành phán quyết của Cơ quan giải quyết tranh chấp theo Hiệp định EVIPA tại một Nghị quyết riêng do Quốc hội ban hành, gồm những nội dung: Trong thời gian 5 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực, Tòa án có thẩm quyền của Việt Nam công nhận và cho thi hành phán quyết EVIPA với bị đơn là Việt Nam theo quy định của Bộ luật tố tụng dân sự về công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài; công nhận và cho thi hành phán quyết EVIPA với bị đơn là EU hoặc nước thành viên EU như bản án có hiệu lực pháp luật của tòa án Việt Nam. Sau 5 năm kể từ khi Hiệp định có hiệu lực, tòa án có thẩm quyền của Việt Nam công nhận và cho thi hành phán quyết EVIPA như bản án có hiệu lực pháp luật của tòa án Việt Nam. Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành quy định này. Luật Thi hành án dân sự áp dụng đối với việc thi hành phán quyết EVIPA đã được Toà án Việt Nam công nhận và cho thi hành tại Việt Nam.

Ảnh: quochoi.vn

Tại Phiên họp, Phó Chủ tịch nước đã giao Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước Đào Việt Trung trình bày Tờ trình về việc phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA).

Trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cho biết, về sự cần thiết phê chuẩn, Hiệp định EVIPA đã được Hội đồng châu Âu thông qua ngày 25/6/2019 và được đại diện các Bên ký ngày 30/6/2019 tại Hà Nội. Theo Điều 4.13 quy định Hiệp định EVIPA sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày đầu tiên của tháng thứ hai sau ngày các Bên thông báo cho nhau về việc hoàn thành thủ tục pháp lý nội bộ của mình, cụ thể: Về phía Liên minh châu Âu (EU), Hiệp định EVIPA phải được cả Nghị viện châu Âu và từng Nghị viện của 27 nước thành viên phê chuẩn. Ngày 12/02/2020, Nghị viện châu Âu đã phê chuẩn cả 2 Hiệp định EVFTA, EVIPA và tính đến ngày 17/4/2020 có 02 nước thành viên hoàn thành phê chuẩn Hiệp định EVIPA là Hung-ga-ri (ngày 23/12/2019) và Cộng hòa Séc (ngày 13/02/2020).

Việc tổ chức đàm phán và ký kết Hiệp định EVIPA giữa Việt Nam và EU là phù hợp với chủ trương và đường lối hội nhập quốc tế của Đảng, Nhà nước. Đồng thời sẽ gửi đi thông điệp quan trọng về quyết tâm của Việt Nam trong thúc đẩy liên kết kinh tế quốc tế và ủng hộ hệ thống thương mại đa phương, đa dạng hóa thị trường của Việt Nam để không bị phụ thuộc vào một thị trường nào, góp phần đảm bảo an ninh kinh tế. Cùng với đó là tiếp tục tạo đà cho việc hội nhập kinh tế quốc tế và hồi phục sự phát triển kinh tế trong nước sau đại dịch Covid-19 qua các thị trường CPTPP và EU. Về chính trị, trong lúc Việt Nam đảm nhiệm vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, Chủ tịch ASEAN năm 2020, Quốc hội Việt Nam là Chủ tịch AIPA năm 2020, sẽ góp phần khẳng định trách nhiệm của Việt Nam trong các cam kết quốc tế qua đó nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trong khu vực và trên trường quốc tế.

Thảo luận tại Phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội bày tỏ sự nhất trí cao với các nội dung tại Tờ trình, Báo cáo thuyết minh và Báo cáo thẩm tra. Đồng thời nhất trí trình Quốc hội xem xét, quyết định phê chuẩn toàn văn Hiệp định trong Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV./.